به گزارش خبرنگار ایمنا، دیابت میلتوس (diabetes mellitus)، دیابت شیرین یا به اختصار دیابت، به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که استفاده بدن از قند خون(گلوکز) را دچار مشکل می‌کنند. گلوکز یک ماده حیاتی برای سلامتی بدن است؛ زیرا انرژی لازم برای سلول‌های سازنده عضلات و بافت‌های بدن را تأمین می‌کند. علاوه بر این گلوکز سوخت اصلی سلول‌های مغزی است.
علت بروز دیابت براساس انواع آن فرق می‌کند؛ اما همه آن‌ها در یک ویژگی مشترک است: «بالا رفتن سطح قند خون». بالا رفتن قند خون درنهایت می‌تواند مشکلات زیادی برای سلامتی ایجاد کند.
کاهش و افزایش انسولین؛ بروز دیابت
بیماری قند یا دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیکی است. علامت مشخصه آن میزان قند خون بالای ۱۲۰ میلی‌گرم در دسی لیتر در حالت ناشتا است و از دیگر نشانه‌های آن پرخوری و پرنوشی است. دیابت در اثر کاهش تولید انسولین در بدن یا کم شدن اثر انسولین در سوخت و ساز مواد قندی حاصل می‌شود (انسولین باعث می‌شود قند یا مهمترین منبع انرژی در بدن مورد استفاده قرار گیرد که در لوزالمعده تولید می‌شود). در حال حاضر بیش از ۱۵۰ میلیون نفر در دنیا مبتلا به این بیماری هستند که متأسفانه در کشور ما نیز شیوع بالایی دارد و اصولاً به دو صورت بیماران دیابتی نوع ۱ و دیابتی نوع ۲ دیده می‌شود.
برای این که دلیل بروز دیابت را بدانید، در قدم اول لازم است با نحوه سوخت و ساز گلوکز در بدن آشنا شوید. غده پانکراس یا همان لوزالمعده هورمون انسولین (insulin) را ترشح می‌کند؛ این هورمون وظیفه دارد تا قند یا گلوکز خون را برای ذخیره‌سازی یا تأمین انرژی به درون سلول‌های بدن هدایت کند. در صورت ابتلاء به دیابت، بدن قادر نخواهد بود که هورمون انسولین را ترشح کند و یا از آن به طور مؤثری استفاده کند. به همین دلیل سطح قند خون بالا می‌رود.
بالا رفتن قند خون درنهایت می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به نواحی مختلف بدن از قبیل اعصاب، چشم‌ها، کلیه‌ها و سیستم قلبی- عروقی وارد کند. به همین دلیل لازم است که بیماری دیابت کنترل و درمان شود. در ادامه مقاله دیابت چیست با انواع دیابت آشنا خواهیم شد.
چگونه تشخیص دهیم دیابت داریم
- نوشیدن زیاد مایعات و تشنگی بیش از حد
- پرخوری
- تکرّر ادرار
- خستگی زیاد از حد
- مشکلات بینایی
- کاهش وزن
- عدم بهبود زخم و عفونت‌های عودکننده
خوب است در صورت مشاهده‌ی این علائم، به پزشک مراجعه کنیم، اما متأسفانه تشخیص دیابت از روی علائم آن امکان‌پذیر نیست. بنابراین توصیه‌ی متخصصان این است که در شرایط زیر، جهت تشخیص دیابت یا پیش دیابت، حتماً به پزشک معالج مراجعه کنیم:
- اگر علائم دیابت را که در بالا ذکر شد داریم.
- اگر علائم ذکر شده را در خود مشاهده نکردیم، اما دچار اضافه وزن هستیم. (در هر بازه سنی که قرار داریم.)
- اگر علائم ذکر شده را در خود مشاهده نکردیم، اما یکی یا تعداد بیشتری از معیارهای خطر دیابت که در بالا توضیح داده شد را داریم.
چه کسانی به دیابت مبتلا می‌شوند
وجود یک یا چند مورد از علائم زیر که به علائم خطر در دیابت موسوم هستند، احتمال ایجاد دیابت در فرد را بالا می‌برد:
- افراد کم تحرک
- سابقه دیابت در بستگان درجه یک
- سابقه دیابت بارداری یا تولد نوزاد با وزن بالا
- افرادی که به علت فشار خون بالا تحت درمان هستند.
- زنان با سندرم تخمدان پلی کیستیک
- وجود هموگلوبین A۱C مساوی یا بیشتر از ۵.۷ درصد یا اختلال تحمل گلوکز در آزمایش خون یا اختلال گلوکز ناشتا در آزمایش‌های قبلی
- ابتلاء به بیماری‌های همراه با مقاومت به انسولین (مانند چاقی شدید)
- سابقه بیماری‌های قلبی عروقی
- چربی خون بالا
عوارض ابتلاء به دیابت
عوارض طولانی مدت بیماری دیابت به تدریج ایجاد می‌شوند، هر چه از زمان ابتلای شما به دیابت بیشتر گذشته باشد و قند خونتان کمتر کنترل‌شده باشد، بیشتر احتمال دارد که به عوارض بیماری دیابت دچار شوید. این عوارض می‌توانند ناتوان‌کننده و حتی درمواردی کشنده باشند، به همین دلیل کنترل و درمان بیماری اهمیت زیادی دارد.
عوارض قلبی و عروقی
بیماری دیابت احتمال ابتلاء به انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی و عروقی از قبیل بیماری عروق کرونری، سکته مغزی و تنگی عروق (آترواسکروز) را بالا می‌برد.
نوروپاتی یا آسیب اعصاب
آسیب اعصاب ممکن است ابتدا خودش را به صورت گزگز و بی‌حسی نوک انگشتان دست و پا نشان دهد؛ درصورتی که برای مدت طولانی دیابت را به صورت درمان‌نشده رها کنید، ممکن است با گذشت زمان به طور کلی حس یک اندام را از دست دهید. آسیب اعصاب دستگاه گوارشی می‌تواند باعث بروز علائمی از قبیل اسهال، استفراغ و یا یبوست شود. در مردان می‌تواند باعث مشکلاتی در نعوظ شود.
نفروپاتی یا آسیب کلیوی
دیابت می‌تواند سیستم فیلتراسیون طبیعی کلیه را مختل کند. آسیب شدید کلیوی در ادامه می‌تواند باعث شود به دیالیز یا کلیوی احتیاج پیدا کنید.
رتینوپاتی یا آسیب چشم‌ها
قند بالای خون می‌تواند باعث آسیب به عروق خونرسان چشم شود که درموارد شدید می‌تواند منجر به کوری کامل شود. علاوه بر این دیابت می‌تواند احتمال مشکلات جدی چشم از قبیل آب مرواردی و گلوکوم (افزایش فشار چشم) را بالا ببرد.
آسیب به پا
آسیب اعصاب پا می‌تواند درنهایت باعث بروز عواض جدی برای پا شود. درصورت عدم درمان، زخم‌های سطحی پا می‌توانند باعث بروز عفونت‌های جدی شوند. عفونت و عدم ترمیم زخم درنهایت می‌توانند کار را به جایی برسانند که قطع کردن پا ضرورت یابد.
مشکلات شنوایی، مشکلات پوستی از قبیل عفونت‌های پوستی، بیماری آلزایمر، افسردگی و مشکلات دهان و دندان سایر عوارضی که ممکن است به دنبال دیابت رخ دهند.
آیا عوارض دیابت قابل پیشگیری است؟
عوارض مزمن بیماری دیابت، مسئول بیشترین ناتوانی‌ها و مرگ‌ومیرهای ناشی از دیابت هستند؛ عوارض بیماری دیابت اغلب پس از سال‌ها قند خون بالا رخ می‌دهند. با این حال با انجام مواردی می‌توانید ریسک بروز عوارض دیابت را کاهش دهید که عبارتند از:
- داروهایتان را به طور منظم مصرف کنید.
- درصورتی که پزشک برای کنترل سایر عوارض از قبیل فشار خون یا کلسترول بالا دارویی تجویز کرده است، آن‌ها را به طور منظم مصرف کنید.
- قند خونتان را به طور مرتب اندازه‌گیری کنید و آن‌ها را ثبت کنید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- به طور منظم ورزش کنید؛ حداقل ۳۰ دقیقه، ۵ بار در هفته.
- درصورت چاقی یا اضافه وزن، وزنتان را کاهش دهید.
- زیاد آب بنوشید.
- سیگار نکشید.
- پزشکتان را به طور مرتب ملاقات کنید.
دیابت چگونه درمان می‌شود؟
درمان دیابت نوع یک از همان آغاز نیاز به تزریق انسولین دارد؛ اما درمان دیابت نوع دو اغلب با داروهای خوراکی شروع می‌شود و ممکن است در ادامه نیاز به تزریق انسولین هم باشد.
چک مداوم قند خون و اصلاح سبک زندگی در روند درمان هر دو نوع دیابت اهمیت دارد. درصورت ابتلاء به دیابت بارداری لازم است که قند خونتان را به طور مرتب در روز چک کنید. درصورت بالا بودن قند خون تغییر رژیم غذایی و ورزش ممکن است برای رساندن آن به حد طبیعی کافی باشد یا نباشد. حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از زنان مبتلا به دیابت بارداری احتیاج به تزریق انسولین پیدا می‌کنند. انسولین به جنین آسیبی نمی‌رساند.
دیابت و افزایش خطر ابتلاء به پیر چشمی
پیر چشمی وضعیتی است که سبب می‌شود توانایی چشم برای تمرکز بر روی اشیا نزدیک از بین برود. در این شرایط، بیمار نیاز به عینک و لنزهای تماسی دارد تا بتواند مشکلات بینایی خود را رفع کند. مطالعات جدید نشان داده اند که این بیماری می‌تواند باعث التهاب در بافت چشمی شود و همین امر خطر ابتلاء به پیرچشمی را افزایش می‌دهد. کارشناسان به این موضوع اشاره می‌کنند که بیماری دیابت بیماری مزمنی است که باید به سرعت درمان شود.
پیش دیابت چیست؟
قبل از ایجاد دیابت بسیاری از افراد مبتلا به پیش دیابت می‌شوند. میزان قند خون این افراد بالاتر از حد طبیعی است ولی نه به آن اندازه که در تعریف دیابت گنجانده شود. پیش دیابت بسیار شایع است، اما خبر خوب اینکه قابل برگشت هم هست.
نکات زیر نکاتی کلیدی هستند که در کنترل پیش دیابت و جلوگیری از تبدیل آن به دیابت به ما کمک می‌کنند:
- کاهش وزن: کاهش مقدار حتی کم وزن ۵ تا ۷ درصد می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.
- ورزش مداوم: ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش مثل راه رفتن تند، یا سی دقیقه در روز، پنج روز در هفته
- تغذیه مناسب و سالم
- کنترل استرس
۱۲ روش خانگی کنترل دیابت
روش‌های خانگی کنترل دیابت به وسیله کنترل قند خون عبارتند از:
۱. کنترل دیابت با دارچین
۲. کنترل قند خون با آلوئه ورا
۳. کنترل دیابت با پیاز
۴. کنترل دیابت با سیر
۵. کنترل دیابت با شنبلیله
۶. تنظیم قند خون با ریحان
۷. کنترل دیابت با روغن زیتون
۸. مصرف ویتامین.
۹. کنترل دیابت با سیاه دانه
۱۰. کنترل دیابت با آووکادو
۱۱. تنظیم قند خون با سیب
۱۲. کنترل دیابت با برگ انجیر
نظر شما