به گزارش خبرنگار ایمنا، همه‌گیری کرونا ویروس باعث ادامه‌دار شدن روند آموزش‌های آنلاین در سال سوم تحصیل کرونایی شده است و ارائه این آموزش‌ها چالش‌هایی برای خانواده‌ها و معلمان داشته است، شناخت چالش‌ها و فرصت‌های آموزش مجازی موجب می‌شود خانواده‌ها بتوانند ساز و کارهای مناسبی برای تقویت فرصت‌ها و اصلاح چالش‌ها به‌کار گیرد. فضای مجازی برای آموزش پیامدهای منفی مانند تحمیل بار مالی به خانواده برای تهیه گوشی و اینترنت به‌ویژه در خانواده‌های کم‌برخوردار، وابستگی روانی و آسیب‌های جسمی به جهت استفاده زیاد از تبلت و گوشی، افت تحصیلی برخی دانش‌آموزان و درگیری و تعارض بین اعضای خانواده را به دنبال داشته است.
تحصیل به صورت آنلاین را نه می‌توان یک آموزش کاربردی و بی‌نقص دانست و نه می‌شود به طور کلی آن را رد کرد و از معایب آن سخن نگفت، در ۱۸ ماه سال تحصیلی کرونایی این شیوه جدید تحصیلی، سوالات و ابهامات بسیاری مانند محدودیت اینترنت در نقاط مختلف کشور، نابسامانی در پهنای باند، مرحله دشوار رفع اشکال به صورت غیرحضوری و مدیریت کلاس مجازی و نظم‌دهی به آموزش در راه پرپیچ و خم تحصیل مجازی برای معلمان، دانش‌آموزان و والدین در پایه‌های مختلف تحصیلی به همراه داشته است. در این شرایط باید معلمان و والدین قوانین پیچیده‌تر و سخت‌گیرانه‌تری برای دانش‌آموزان ایجاد کنند تا بازیگوشی آنها را کاهش داده و آنها را وادار به دنبال کردن مباحث کلاس با نظم بیشتری کنند.
سختی‌های آموزش مجازی برای والدین
سحر دانش‌آموز پایه چهارم ابتدایی بود و امسال وارد پایه پنجم می‌شود، مادر او به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: فراگیری آموزش آنلاین دانش‌آموزان در محیط خانه وقت زیادی از والدین می‌گیرد، دخترم در کلاس درس بیشتر متکی به من است، آماده کردن کتاب‌های درسی و ابزار آموزشی را خودم انجام می‌دهم، بیشتر سوال‌های درسی را خودم برایش طرح می‌کنم، بعد از تمام شدن کلاس آنلاین هم باید مرتب با او کار کنم تا از تحصیل عقب نماند، بعضی از اوقات سعی کردم در کلاس آنلاین او را تنها بگذارم تا خودش پاسخگوی درس‌ها باشد اما می‌بینیم خیلی دچار استرس می‌شود.
سهیل امسال دانش‌آموز کلاس هفتم است و پدر او به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: قبلاً دانش‌آموزان به مدرسه می‌رفتند و همه موارد را در کلاس درس کنار معلم و همکلاسی‌ها یاد می‌گرفتند کمتر بازیگوشی می‌کردند و استرس هم نداشتند، اما در دو سال اخیر با شیوع کرونا و تحصیل مجازی همه بار تحصیل آنها بر دوش والدین است، پسرم نسبت به دخترم بازیگوش‌تر است و کلاس درس را در خانه چندان جدی نمی‌گیرد، شاید دلیل این رفتار تنهایی او در خانه و نبود همسالان و معلم است و همسرم وقت زیادی برای انجام تکالیف درسی او می‌گذارد، دغدغه‌ای که به نظرم در آموزش آنلاین بسیاری از والدین به خصوص مادران با آن درگیر بوده‌اند.
تحصیل مجازی‌تجربه جدیدی در کشور بود
میرزایی معلم یک مدرسه ابتدایی در اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به چالش‌های آموزش آنلاین و نظم‌دهی به آموزش فرزندان در محیط خانه، اظهار کرد: تحصیل مجازی در کرونا، شرایطی بود که آموزش و پرورش قبلاً تجربه نکرده بود و در روند آموزشی این شرایط جدید بود و ناخواسته نقص‌هایی هم به همراه داشته است، حتی احتمال دارد در آینده هم این نقص‌ها کم و بیش وجود داشته باشد.
وی اضافه می‌کند: در کرونا و تحصیل مجازی تمام سعی اداره کل آموزش و پرورش اصفهان و مناطق این بود که نقص‌ها روز به روز کمتر شود و از شرایط جایگزین برای آموزش استفاده شود، به دلیل اینکه تحصیل مجازی تجربه جدیدی بود و شاهد بی‌نظمی‌هایی در نوع آموزش، درس خواندن دانش‌آموزان و آزمون آنها ایجاد شد و این اتفاق ناخواسته هم برای خانواده، دانش‌آموزان و کادر آموزشی مشکلاتی ایجاد کرد.
این معلم ابتدایی، تصریح می‌کند: اگر وزارت و ادارات آموزش و پرورش سیستم‌های جامع یکسانی داشته باشند و قبل از اینکه دانش‌آموزان آموزش مجازی را شروع کنند، این سیستم‌ها را در اختیار دانش‌آموز و خانواده آنها قرار دهند به طور یقین این اتفاق در کاهش بی‌نظمی‌های آموزشی تأثیرگذار است.
لزوم ارائه سیستم جامع یکسان برای منظم کردن آموزش
میرزایی تاکید می‌کند: همه این بی‌نظمی‌ها از سوی دانش‌آموزان نیست و بسیاری از آنها با علاقمندی وارد رشته‌هایی برای درس خواندن و ادامه آموزش شدند، اما عدم برنامه‌ریزی جامع شرایط آموزشی باعث بروز بی‌نظمی‌ها می‌شود و دانش‌آموزان در کلاس درس مجازی منضبط نیستند، به دلیل اینکه کشور تاکنون این تجربه را نداشته است و متأسفانه بعضی از اوقات خانواده‌ها نیز به اشتباه با دانش‌آموز همراهی می‌کنند و به جای اینکه دانش‌آموز خودش در کلاس درس حضور و غیاب را انجام دهد، مادر او این کار را انجام می‌دهد.
تأثیر نگرش معلم‌ها برای نظم‌دهی آموزش مجازی
فرهاد کیانی معلم باسابقه دوره ابتدایی در خصوص چالش‌های آموزش آنلاین در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: نوع نگرش معلم‌ها برای نظم‌دهی به آموزش مجازی دانش‌آموزان بسیار مؤثر است، عده‌ای از معلمان در آموزش آنلاین با وجود تلاش زیاد موفق نیستند، یادگیری در آموزش‌های حضوری دو طرفه است و در آموزش مجازی این طور نیست و یاد دادن به دانش‌آموز سخت و وقت گیر است.
وی تاکید می‌کند: نحوه ارزیابی دانش آموزان در آموزش آنلاین سخت است، پرسش‌نامه، ارزیابی اینترنتی و طراحی آزمون مجازی صورت می‌گیرد، اما جایگزین آزمون‌های حضوری نیست، معمولاً آزمون مجازی در خانه با کمک اعضای خانواده است و دانش‌آموز تلاش زیادی نمی‌کند.
این معلم باتجربه حوزه آموزش ابتدایی، اضافه می‌کند: از سوی دیگر دانش‌آموزان هم توانایی کار کردن با گوشی موبایل برای آموزش آنلاین را ندارند و سر کلاس درس بیشتر والدین جواب سوال‌های فرزندان را می‌دهند، البته بسیاری از معلمان این جریان را می‌فهمند و با توجه به سختی‌های آموزش آنلاین برای دانش‌آموزان واکنشی نشان نمی‌دهند.
موفقیت معلمان در آموزش‌های حضوری
کیانی تصریح می‌کند: سرعت پایین و هزینه اینترنت، گرانی و عدم دسترسی برخی دانش‌آموزان به وسایل الکترونیکی از جمله نواقص آموزش مجازی است که بسیاری از معلمان، دانش‌آموزان و والدین در تحصیل مجازی با آن مواجه بودند.
وی می‌افزاید: برای سال تحصیلی جدید بر این باور بودیم معلمان با آموزش آنلاین دانش‌آموزان درگیر نیستند و ارائه آموزش‌ها حضوری خواهد بود، به دلیل اینکه موفقیت معلمان در آموزش‌های حضوری بسیار برجسته است و در آموزش آنلاین این اتفاق نمی‌افتد و بسیاری از معلمان دسترسی به ابزارهای تکنولوژی و پیشرفته روز برای آموزش آنلاین ندارند.
این معلم حوزه آموزش ابتدایی، اظهار می‌کند: تجهیزات روز و برخورداری معلمان از لپ‌تاب، گوشی‌های موبایل پیشرفته و داشتن اینترنت قوی برای آموزش آنلاین لازم است، متأسفانه مدارس هم این امکانات را در اختیار معلمان قرار نمی‌دهند، در نتیجه ۸۰ درصد معلمان با ضعف تجهیزات در آموزش آنلاین روبه‌رو هستند.
معضلات دانش‌آموزان مناطق محروم در آموزش آنلاین
کیانی تاکید می‌کند: در برخی مناطق محروم بسته‌های آموزشی به وسیله راهبران آموزشی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، اما معضل اصلی یاددهی به دانش‌آموزان است و بسیاری از خانواده‌ها سواد لازم را در این زمینه ندارند و جای خالی معلم برای ارائه آموزش‌ها حس می‌شود.
این معلم حوزه آموزش ابتدایی، تصریح می‌کند: بسیاری از دانش آموزان تنها در کلاس درس آنلاین حاضری می‌زنند و مابقی کارها به عهده والدین است، از سوی دیگر فرهنگیان مطالبات زیادی دارند و به آنها عمل نمی‌شود، در نتیجه معلمان نمی‌توانند در شرایط کرونایی وقت زیادی صرف کنند.
وی اضافه می‌کند: معلمان با تجربه با برخورداری از حرفه بالا سعی دارند نکات مورد نیاز دانش‌آموزان را به او ارائه دهند، اما معلمان کم‌تجربه نمی‌توانند در آموزش آنلاین موفق باشند. تولید محتواسازی برای معلمان هم یک چالش مهم در آموزش آنلاین بوده است، باید معلمان دوره کار با نرم‌افزارها برای تولید محتوا در فضای مجازی را سپری کنند.
کیانی اظهار کرد: محتواسازی‌ها وابسته به حجم درس‌ها است، بعضی از هفته‌ها برای روند آموزش مجازی معلم نیاز شدیدی به محتواسازی دارد و بعضی از هفته‌ها نیاز چندانی به تولید محتوا نیست، در ۱۸ ماه تحصیل کرونایی تجربه نشان داد که تا آذرماه معلمان نیاز بیشتری به محتواسازی دارند و در ماه‌های دی و بهمن محتواسازی کمتر است و بعد از آن دوباره حجم محتواسازی پیدا می‌کند.
محتواهای درسی و راه‌اندازی «کانال توانمندسازان» در برنامه شاد
این معلم آموزش ابتدایی، تاکید می‌کند: در سال گذشته و تحصیل مجازی گروه‌های استانی کانال‌هایی در بخش محتواسازی تشکیل دادند و از تجربه معلمان خوب برای محتواسازی در سطح استان اصفهان و دیگر استان‌ها کمک گرفتند، راه‌اندازی این کانال کار معلمان را برای محتواسازی آسان‌تر کرد، همچنین «کانال توانمندسازان» در برنامه شاد برای استفاده از محتواهای درسی معلمان راه‌اندازی شد.
وی اظهارمی کند: کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش باعث جذب معلمان بازنشسته شده بود، اما در آموزش آنلاین بسیاری از معلمان بازنشسته توان کار کردن با تجهیزات روز آموزش آنلاین را نداشتند، بسیاری از آنها با مشکل بینایی و درد مفاصل مواجه بودند و همین موارد باعث بروز چالش‌هایی در روند آموزش آنلاین دانش‌آموز شده بود.
کیانی، تصریح می‌کند: در برخی شهرستان‌های استان اصفهان والدین کم سوادتر هستند و تجهیزات لازم را برای پیگیری تحصیل فرزندان ندارند و دانش‌آموزان به دلیل عدم دسترسی به امکانات روز از تحصیل مجازی عقب می‌مانند و این اتفاق از چالش‌های اصلی تحصیل مجازی دانش‌آموزان در پاندمی کرونا در شهرستان‌ها و روستاها بوده است.
والدین کلاس‌های غیرحضوری را جدی بگیرند
غلامرضا شاهمرادی، رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به سختی‌های آموزش آنلاین، اظهار می‌کند: با شیوع بیماری کرونا در نحوه آموزش تغییرات بسیار زیادی ایجاد شد، به طوری که لپ‌تاپ و تلفن‌های هوشمند جایگزین کتاب و خانه جایگزین مدرسه به عنوان محل تدریس شدند، این تغییرات باعث پررنگ‌تر شدن نقش هدایت و نظارت والدین در آموزش دانش‌آموزان شده است.
وی می‌افزاید: یکی از مواردی که والدین باید در آموزش‌های مجازی به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند جدی گرفتن کلاس‌های غیرحضوری فرزندان و نظم‌دهی به آنها در زمان آموزش است، جدی گرفته شدن کلاس و ایجاد نظم که یکی از دغدغه‌های والدین است، در درجه اول باید قوانین به وسیله دانش‌آموز، والدین و معلمان رعایت شود.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تصریح می‌کند: والدین برای تحقق این امر باید با ایجاد ارتباط مستمر با کادر مدرسه، از برنامه‌های غیرحضوری و یا حضوری مدرسه اطلاعات کامل کسب کنند تا بر اساس آن برنامه‌ریزی کرده و از همان ابتدای شروع سال تحصیلی به فرزندان خود این پیام را منتقل کنند که آموزش‌های غیرحضوری و نظارت و پیگیری آنها جدی است.
وی تاکید می‌کند: برای نشان دادن این جدیت و ایجاد نظم، والدین قوانینی را که خود و فرزندشان ملزم به رعایت آنها هستند را باید مشخص کنند و تشویق و تنبیه‌هایی برای انجام یا عدم انجام آنها تعیین کنند.
والدین یک برنامه منظم روزانه تهیه کنند
شاهمرادی به والدین توصیه می‌کند: برای اینکه فرزند بتواند از وقت خود به خوبی استفاده کند لازم است با کمک هم یک برنامه منظم روزانه تهیه کنند، در این برنامه لازم است زمان شرکت در کلاس‌های آنلاین، انجام تکالیف، وعده‌های غذایی، استراحت و بازی او مشخص شود، با انجام این کار علاوه بر اینکه فرزندتان وظایف خود را به درستی انجام می‌دهد، نظم را نیز به طور عملی یاد می‌گیرد.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، اضافه می‌کند: تنظیم برنامه‌های خود بر اساس برنامه کلاسی فرزندان حائز اهمیت است، باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که قبل از شروع کلاس آنلاین، اعضای خانواده با یکدیگر صبحانه را صرف کنند و دانش‌آموز در زمان حضور در کلاس آنلاین مشغول خوردن صبحانه نباشد، برخی مواقع لازم است برنامه کاری خود را تغییر داده و یا انجام برخی کارها را به زمان دیگری موکول کنیم.
لزوم فراهم کردن محیط مناسب برای کلاس مجازی
وی تصریح می‌کند: فراهم کردن محیط مناسب و ساکت برای شرکت فرزندان در کلاس‌های مجازی نیز به والدین توصیه می‌شود، محیط باید دارای شرایطی باشد که باعث حواس‌پرتی فرزندان نشود در این زمینه لازم است عوامل حواس‌پرتی از قبیل تلویزیون، وسایل بازی، وجود افراد را در زمان آموزش آنلاین کنترل کنند.
شاهمرادی، اظهار می‌کند: میان وعده‌های غذایی را در زمان استراحت بین کلاسی آماده کنید نه در زمان آموزش (شرایط به گونه‌ای باشد که فرزندتان حس کند برنامه‌ها همانند زمان حضور در مدرسه است) به هیچ عنوان نباید اجازه دهید فرزندتان در تختخواب از آموزش آنلاین استفاده کند، والدین باید نقش هدایت و نظارت را بر عهده داشته و نقش معلم نداشته باشند.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تصریح می‌کند: حضور کامل و با دقت در کلاس آنلاین و انجام تکالیف از وظایف دانش‌آموز است، در صورت عدم انجام هریک از وظایف به جای عصبانیت و توجیه غیرمنطقی با معلم کلاس یا مشاور مدرسه مشورت کنید، با رعایت قوانین درست می‌توانیم تأثیر بسزایی در روند رشد و پیشرفت تحصیلی فرزند خود داشته و در شرایط کنونی باعث یادگیری بهتر آنها شویم.
گزارش از اکرم کیانی خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما