به گزارش خبرنگار ایمنا، حتماً برای شما هم اتفاق افتاده است زمانی از خواب بیدار شوید و تا چند ثانیه مبهوت به اطراف خود نگاه کنید به طوری که نتوانید زمان و مکان را به یاد آورید حال تصور کنید افرادی وجود دارند که بدون مبتلا بودن به آلزایمر یا هر بیماری ریشه‌ای و جسمی مدت‌ها در چنین شرایطی زندگی می‌کنند. این اختلال به خودی خود یک بیماری نیست اما نشانه بسیاری از بیماری‌های دیگر است. این اختلال علائمی مانند اختلال در حافظه، نبود وضوح ذهنی، ناتوانی در تمرکز و ضعف تمرکز به همراه دارد سخن از اختلال مه‌آلودگی ذهنی در میان است.
برخی افراد مه آلودگی ذهنی را به خستگی روانی توصیف می‌کنند. بسته به شدت مه آلودگی ذهنی، می‌تواند در محیط کار یا مدرسه باعث ایجاد مشکلاتی شود اما لزومی ندارد که به طور ثابت باعث بروز مشکل در زندگی شود، برای آگاهی بیشتر از این اختلال، علل بروز آن، روش درمان و پیشگیری با محمدحسین پورعباییان، روانشناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
مه‌آلودگی ذهنی چیست؟
مه آلودگی مغزی که گاهی مه آلودگی ذهنی نیز خوانده می‌شود بیماری خاصی است که علاوه بر درگیر کردن ارگان‌های مغزی، نبود پردازش ذهنی مناسب، مشکل در تمرکز روی یک موضوع، پاسخگویی تأخیری و فراموش کردن کلمات، عدم شناخت زمان و مکان، به یادآوری خاطرات گذشته، فراموش کردن خاطرات زمان حال و چند روز گذشته، مشکل در به خاطر سپردن و افسردگی و دوری از جامعه و تحول شخصیتی را رقم می‌زند که معمولاً از عوامل ژنتیکی محیطی و اجتماعی خاص حاصل می‌شود و با عنوان مه آلودگی ذهنی شناخته می‌شود.
چه عواملی زمینه‌ساز بروز این اختلال ذهنی می‌شود؟
معمولاً افرادی که درونگرا هستند و تحمل ناکامی در آنها به شدت پایین است ممکن است به این اختلال مبتلا شوند، اما ژنتیک نیز بسیار مهم است افرادی که در خانواده آنها می‌توان اختلالات استرسی را یافت، همان افراد آسیب‌پذیری هستند که ممکن است با فشارهای روانی زیاد به مه آلودگی ذهنی دچار شوند البته کمبود برخی ویتامین‌ها به خصوص ویتامین‌هایی چون B12، امگا ۳ و ویتامین D در افراد مبتلا به اختلالات استرسی می‌تواند عوامل زمینه‌ساز این اختلال باشد، استفاده زیاد از کربوهیدرات‌هایی مانند شکر نیز در این زمینه دخیل است و فشار کاری بسیار زیاد، نوسانات خلقی و محیط غیرقابل پیش‌بینی، آسیب‌های اجتماعی، فکر کردن زیاد، کمبود خواب در طولانی مدت و مهمترین عامل درگیری فرد به مه آلودگی ذهنی است و معمولاً در اختلالاتی مانند وسواس‌های فکری و عملی بیشتر خودنمایی می‌کند.
چرا افراد به اختلال مه آلودگی ذهنی مبتلا می‌شوند؟
افرادی که ساعات زیادی صرف فکر کردن به مسائلی که هیچ نتیجه خاصی برای آنها به دنبال ندارد معمولاً درگیر این بیماری می‌شوند، زیرا ذهن خسته شده و به مغز دستور می‌دهد که فعالیت‌های شبکه‌ای اساسی را قطع کند بنابراین حافظه که محل ذخیره اطلاعات مهم است به صورت ناخودآگاه از دسترس خارج می‌شود همچنین خاطرات حال و چند روز گذشته نیز فراموش می‌شود زیرا این خاطرات مجالی برای بازیابی شرایط پرفشاری است که فرد درگیر آن است، از دیگر موارد برای بروز مه آلودگی ذهنی، قربانیان تجاوز جنسی است، معمولاً این افراد نیز در حافظه و تمرکز برای انجام عملیاتی‌های ذهنی که احتیاج دارند دچار مشکل می‌شوند همچنین در استرس مزمن پس از حادثه یا "پی تی اس دی" نیز شرایط مه آلودگی ذهنی به وفور دیده می‌شود که به صورت موقتی است.
چه افرادی می‌توانند در معرض خطر ابتلا به این اختلال باشند؟
افرادی که درگیر این اختلال هستند معمولاً چند شخصیت دارند، افرادی بیشتر مبتلا می‌شوند که شرایط روحی و روانی آنها طبیعی نیست، افرادی که ظرفیت روانی بسیار کم و محدودی دارند، تحمل ناکامی برای آنها بسیار سخت است، عواطف کنترل نشده‌ای دارند که می‌تواند در طول روز از غم به شادی و از عشق به نفرت تغییر کنند، در مورد مسائل بسیار فکر می‌کنند و زودرنج هستند، آسیب‌ها وجریان‌های اجتماعی بر آنها بسیار تأثیرگذار است و با جامعه ارتباط مؤثر و چندانی ندارند، بسیار آرمانگرا و پرتلاش هستند و برای آنها شکست تعریف نشده است، کمتر آسیبی که منجر به شکست شود آنها را تا مدت‌ها غمگین، افسرده و پرخاشجو می‌کند، در برخی شرایط ریسک‌پذیری بالایی دارند و معمولاً از مواد مخدر، مشروبات الکلی و داروهای روان‌درمان استفاده می‌کنند البته این افراد گاهی درگیر روابط عاطفی و جنسی پرخطر می‌شوند و گاهی بسیار محطاط عمل می‌کنند و در افسردگی علاوه بر کنارگیری از جامعه درگیر یک زندگی خطی و صاف شده که کمترین تنوع موجود را خواهد داشت.
جنسیت تا چه حدی در درگیر شدن با این اختلال مؤثر است؟
معمولاً زنان آسیب پذیری بیشتری دارند همچنین تغییرات هورمونی استراتوژنیک و پروژسترون در زنان سبب‌ساز تغییرات ناگهانی است، اما در کل هم زنان و هم مردان در یک سطح می‌توانند به این اختلال مبتلا شوند، زیرا میزان آسیب‌پذیری و شخصیتی که به آنها اشاره شد مهمتر از جنسیت است.
در چه سنی این اختلال ایجاد می‌شود؟
معمولاً سن شروع این اختلال سی سالگی به بالا است و این سن زمانی است که افراد بیشتر درگیر شرایط سخت زندگی هستند و با فشارهای روحی و روانی ماحصل کار و زندگی خانوادگی و اجتماعی روبرو هستند، اما در شرایط استرس‌زا و دور از کنترل در هر سنی که منطبق با ظرفیت روانی فرد نباشد، می‌تواند زمینه‌ساز این اختلال شود. باید بدانیم یکی از بارزترین مهارت‌های عاطفی درک همدلی بین کودکان است، زمانی که ما به واسطه شناخت حالات چهره و همینطور شیوه و سبک قرار گرفتن بدن بتوانیم احساسات افراد را حدس بزنیم یا اینکه بتوانیم به واسطه برقراری یک رابطه سازنده خاطرات خوبی از دوستی و دوست داشتن همدیگر در ذهن مخاطب خودمان بر جا بگذاریم مهارت‌های برقراری روابط عاطفی را آموخته‌ایم. در واقع مهارت‌های عاطفی به معنای درک عواطف طرف مقابل، همدلی و همگام‌سازی حرکت‌های عاطفی با طرف مقابل است منظور از همگام سازی حرکت‌های عاطفی یعنی همگام شدن فرد با عواطف طرف مقابل به طوری که خاطره‌ای خوب و به یاد ماندنی از وی در ذهن مخاطب بر جا بماند.
راه‌های درمان مه آلودگی ذهنی چیست؟
یکی از بارزترین خصوصیات مه آلودگی ذهنی بروز افسردگی است، زیرا بازخوانی نشدن اطلاعات از حافظه منجر به ایجاد افسردگی در افراد می‌شود بنابراین با درمان افسردگی اولین قدم برای رفع مه آلودگی ذهنی برداشته می‌شود، استفاده از جدول و حل کردن آن به خصوص در سنین میانسالی و پیری و به خاطر سپردن شعر از دیگر راه‌های کنترل و درمان است و البته گاهی دارو درمانی و استفاده از درمان‌های الکتریکی و مغناطیسی در دستور کار روانپزشکان است، سطح زندگی کم استرس و کاهش فشارهای روانی روزانه از راه‌های درمان این اختلال است.
همچنین ورزش مستمر، استفاده از رژیم غذایی مناسب و رژیم درمانی که بتواند کمتر از کربوهیدرات‌ها استفاده کند و تا جای ممکن از ویتامین‌های امگا ۳، ویتامین‌های B12 و D سرشار باشد، تمرینات ادامه‌دار در زمینه جهت‌یابی مکانی و فضایی، استفاده از واژگان‌های کلامی به واسطه کار گفتار درمان‌گران و گسترش این واژگان بی‌تأثیر نیست و نوشتن خاطرات و یادگیری یک حرفه و مهارت جدید نیز در درمان مه آلودگی ذهنی بخشی از درمان‌های رفتاری محسوب می‌شود، البته صحبت در مورد حوادث استرس‌زا و زدودن این مرحله به مرحله دیگر این حوادث را از دایره ذهنی این افراد نیز جزو درمان‌های مه آلودگی ذهنی است.
شرایط جامعه چه نقشی در افزایش یا درمان مه آلودگی ذهنی دارد؟
کاهش شرایط پرخطر و استرس‌زا می‌تواند در آرامش کلی افراد تأثیر بسزایی داشته باشد، مشکلات معیشتی و اقتصادی افراد جامعه اعم از تغییر قیمت‌های دلار و ارز، تورم مهار گسیخته، بی‌ثباتی بازار بورس، خشم و خشونت خیابانی، از بین رفتن فرصت‌های شغلی و حرفه‌ای، نیازمندی‌های اجتماعی و اقتصادی، افزایش تجاوزات جنسی، دزدی‌های خیابانی هر کدام می‌تواند برای افراد زمینه‌ساز مه آلودگی ذهنی باشد.
همچنین کم شدن روابط اجتماعی و توقع بیش از اندازه از توان فردی توسط جامعه نیز می‌تواند از دیگر عوامل ایجاد مه آلودگی ذهنی باشد، انتظار آرمان گرایانه‌ای که جامعه به افراد تحمیل می‌کند آنها را به رباط‌هایی تبدیل خواهد کرد که برای پیشی گرفتن از دیگران وارد رقابتی می‌شوند که هیچ نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت مگر فرسودگی مغز و از بین رفتن قدرت تمرکز آن، بنابراین رفع نیازهای اساسی و کاهش رقابت‌گرایی غیر مفید، ایجاد آرامش در جامعه یکی از را ه‌های پیشگیری از فرسودگی مغزی است افزایش حرمت زنان در جامعه و کاهش استرس آنها در هر مقامی چه مقام مادر، چه فرد خانه‌دار و چه کارمند نیز این قشر آسیب‌پذیر را در مقابل مه آلودگی‌های ذهنی کمک کرده و آسیب‌پذیری آنها را کمتر خواهد کرد.
چرا مه آلودگی ذهنی با خشم همراه است؟
در این افراد خشم به وفور دیده می‌شود، خشم نتیجه ناشناخته بودن و تهدیدآمیز بودن محیط بیرونی یا درونی است، اطلاعات ذهنی و تمرکز بیماری مه آلودگی ذهنی مدام در حال به‌روزرسانی است و فرد خلق و خوی متفاوتی را حس می‌کند بنابراین رویارویی با افراد جدید ترسناک خواهد بود و به یاد نیاوردن کامل خاطرات افراد قدیمی با احساس ناتوانی در فرد همراه است و همین امر باعث افزایش استرس بیشتر و کاهش تمرکز می‌شود، یکی دیگر از عوامل ایجاد خشم همراه شدن هم زمان اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا است، استرس آستانه تحمل افراد را کاهش می‌دهد و افسردگی افراد را به واکنش آنی وامی‌دارد و همین طور زودرنجی و درون‌گرایی این افراد نیز مزید بر علت می‌شود.
برای کاهش خشم در این افراد بهترین راه یاد دادن تن آرامی است، تن آرامی یعنی منبسط و منقبض کردن عضلات بدن به ترتیب و به آرامی است، استفاده از موسیقی آرام‌بخش نیز در کنترل خشم این افراد مؤثر خواهد بود دوش آب ولرم هر روز صبح، افزایش اطلاعات بیمار و یا کمک به افزایش اطلاعات بیمار یا یاد دادن اطلاعات ضروری به بیمار به منظور کنترل بیشتر بر محیط چه بیرونی و چه درونی نیز از دیگر تکنیک‌های درمانی این اختلال به شمار می‌رود.
نظر شما