به گزارش خبرنگار ایمنا، مدار ۸۸ روزه سیاره عطارد به دور خورشید آن را به نزدیک‌ترین نقطه خود به خورشید در فاصله 0.31 AU یا واحد نجومی از خورشید طی هفته جاری منتقل می‌کند. سیاره عطارد بر خلاف اکثر سیارات که مدارهای دایره‌ای دارند و فاصله آن‌ها از خورشید فقط چند درصد تغییر می‌کند دارای یک مدار بیضوی است که فاصله آن از خورشید بین 0.307 AU در حضیض (نزدیک‌ترین فاصله به خورشید) و 0.407 AU در اوج (دورترین فاصله از خورشید) متغیر است.
تفاوت بیش از ۵۰ درصد به این معنا است که سطح سیاره در نقطه اوج از خورشید حدود دو برابر بیشتر انرژی دریافت می‌کند ولی زمانی که این جرم با تلسکوپ رصد می‌شود تفاوت خاصی در آن مشاهده نمی‌شود؛ زیرا جزئیات کمی از سطح سیاره توسط تلسکوپ‌های زمینی قابل مشاهده است. هر چند تغییر فصول سیاره تأثیر خارق‌العاده‌ای بر دمای سطح آن دارد اما تغییرات آن از لحاظ رصد کردن برای ناظران آماتور قابل دسترسی نیست. در هفته پیش رو کیهان شاهد وقایع نجومی زیبا و شگفت‌انگیزی است که به منظور بررسی بیشتر آن‌ها با فاطمه فخرایی فرد، کارشناس تیم علمی رصدخانه لارستان گفت و گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
شنبه _دوم مرداد ماه_ چه رویداد نجومی رخ خواهد داد؟
سیاره عطارد شنبه _دوم مردادماه_ در حضیض خورشیدی قرار خواهد گرفت. این سیاره ساعت ۰۵:۲۸ طلوع می‌کند و لحظاتی قبل از خورشید ساعت ۱۹:۱۴ غروب می‌کند. با توجه به این که در جرم مورد نظر در طول روز به نقطه اوج خود می‌رسد و سحرگاه نیز بیشتر از پنج درجه از افق بالا نمی‌آید. پس با این اوصاف از موقعیت رصدخانه لارستان قابل مشاهده نیست.
شنبه _دوم مردادماه_ ماه به فاز کامل می‌رسد و بیشتر طول شب نیز قابل مشاهده است. در واقع ماه حوالی غروب خورشید طلوع می‌کند و حوالی سحر نیز غروب می‌کند. ماه کامل جولای که باک (Buck) نامیده می‌شود (این نام‌ها به صورت سنتی از فرهنگ‌های بومی آمریکایی و اروپایی گرفته شده است).
در طول شب‌های بعد، ماه هر روز حدود یک ساعت بعد طلوع می‌کند و در اواخر شب به اوج خود در آسمان می‌رسد. این سیاره طی چند روز فقط قبل از طلوع خورشید و صبح زود قابل مشاهده است که با رسیدن به ربع آخر یک هفته بعد از ماه کامل نیمه شب طلوع می‌کند و حوالی ظهر غروب می‌کند. زمان طلوع و غروب ماه به ترتیب ۱۹:۳۱ و ۰۶:۰۹ است.
لحظه دقیق ماه کامل زمانی است که طول دایره البروجی ماه دقیقاً ۱۸۰ درجه با طول دایره البروجی خورشید فاصله دارد. این پدیده از دید ناظر زمینی ساعت ۰۷:۰۶ رخ می‌دهد با این حال ما می‌توانیم ماه کامل را در هر ساعت از شب مشاهده کنیم. ماه در لحظه رسیدن به فاز کامل با میل ۲۳ درجه و ۴۹ دقیقه قوسی در صورت فلکی جُدی قرار دارد و در فاصله ۳۶۹ هزار کیلومتری زمین واقع خواهد شد.
" ماه باک" به چه معناست؟
نام ماه کامل یا ماه جولای با گوزن‌های نر مرتبط است که شاخ‌های آن‌ها در این ماه در مرحله رشد کامل قرار می‌گیرد. در انگلیسی، گوزن‌های نر و برخی حیوانات شاخ‌دار نر باک (Buck) نامیده می‌شوند به همین دلیل هر ماه کاملی که در ماه جولای اتفاق می‌افتد ماه باک نامیده می‌شود.
علاوه بر ماه باک در میان فرهنگ‌های مختلف نام‌های دیگری برای ماه کامل جولای وجود دارد. در برخی فرهنگ‌ها از این ماه به دلیل فصل طوفان‌های تابستانی و رعد و برق به عنوان ماه تندر یاد می‌کنند همچنین در فرهنگ انگلیسی قدیم دومین ماه کامل تابستان ماه علف هرز نامیده می‌شود.
مقارنه ماه و سیاره زحل چه زمانی رخ خواهد داد؟
کره ماه و سیاره زحل شنبه _دوم مردادماه_ ساعت ۲۱:۰۸ از دید زمینی‌ها در یک راستا قرار می‌گیرد. ماه ۱۴ روزه به فاصله زاویه‌ای سه درجه و ۴۸ دقیقه از جنوب زحل عبور می‌کند و به مسیر خود در آسمان ادامه می‌دهد. وقتی دو جرم چنین رویکرد نزدیکی را از دید زمینی‌ها ایجاد می‌کنند پدیده همنشینی رخ می‌دهد. از مختصات رصدخانه لارستان، زمانی که این دو جرم به ارتفاع هشت درجه بالاتر از افق جنوب شرقی شما می‌رسد قابل رصد است.
این دو جرم ساعت ۰۱:۴۰ در موقعیتی ۴۳ درجه بالاتر از افق جنوبی به اوج خود در آسمان می‌رسد و در گرگ و میش سحر حدود ساعت ۰۵:۵۵ در موقعیتی ۱۲ درجه بالاتر از افق جنوب غربی غیرقابل رصد خواهد شد. قدر ماه و سیاره زحل در این شب منفی ۱۲.۷ و ۰.۲ خواهد بود و هر دو در صورت فلکی جدی قرار خواهد داشت که البته فاصله آن‌ها بیشتر از چیزی است که در میدان دید تلسکوپ در یک راستا قرار بگیرد اما با چشم غیر مسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی قابل رصد است.
دوشنبه _چهارم مردادماه_ شاهد چه پدیده نجومی خواهیم بود؟
کره ماه و سیاره مشتری _دوشنبه ۴ مردادماه_ در وضعیت همنشینی قرار خواهند گرفت و ماه با عبور چهار درجه و ۱۰ دقیقه قوسی از جنوب مشتری به سن ۱۶ روزگی خود خواهد رسید. این مقارنه ساعت ۰۵:۵۱ اتفاق خواهد افتاد و زمانی که اجرام به ارتفاع هفت درجه بالاتر از افق شرقی می‌رسد قابل رصد خواهد بود.
ماه و سیاره مشتری ساعت ۰۲:۵۰ در موقعیتی ۴۹ درجه بالاتر از افق جنوبی به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد و دقیقاً ساعت ۰۵:۵۵ در موقعیتی ۲۹ درجه بالاتر از افق جنوب غربی به سمت افق می‌رود. قدر ماه در این شب منفی ۱۲.۶ سیاره مشتری منفی ۲.۸ خواهد بود و هر دو در صورت فلکی دِلو قرار خواهد داشت. افراد می‌توانند با چشم غیر مسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی این پدیده مقارنه را رصد کنند.
بارش شهابی ماهی جنوبی در چه تاریخی قابل رصد خواهد بود؟
بارش شهابی ماهی جنوبی (Piscis Austrinus) از ۲۴ تیرماه تا ۱۹ مردادماه فعال است و پیک این بارش (حداکثر تعداد شهابی که در یک ساعت مشاهده می‌شود) چهارشنبه _ششم مردادماه_ خواهد بود. در این دوره، هر زمان که کانون بارش در صورت فلکی ماهی جنوبی بالاتر از افق قرار بگیرد شانس دیدن شهابواره‌های این بارش وجود خواهد داشت و زمانی که کانون بارش در اوج قرار بگیرد، تعداد شهاب‌های قابل رصد افزایش پیدا می‌کند.
از موقعیت رصدخانه لارستان، بعد از ساعت ۲۲:۲۲ در این شب‌ها بعد از فاصله گرفتن کانون بارش از افق شرقی، شهاب‌ها در آسمان قابل مشاهده خواهد بود. احتمالاً بهترین زمان برای رصد شهاب‌ها حدود ساعت دو تا سه نیمه شب است زیرا کانون بارش در اوج قرار می‌گیرد و نیمه شب به بعد چون به سمت طلوع خورشید پیش می‌رویم سرعت شهاب‌واره‌ها با سرعت حرکت زمین تجمیع می‌شود و در این صورت شهاب‌ها را می‌توان با سرعت بیشتری مشاهده کرد که در نتیجه شانس دیدن شهاب‌ها افزایش پیدا می‌کند. در واقع شهاب‌ها با سرعت بیشتری وارد جو زمین می‌شود و شروع به سوختن می‌کند.
البته با ZHR5 برای این بارش شهابی شانس دیدن شهاب‌واره‌ها زیاد نیست و برای تماشا کردن آن‌ها باید از آلودگی نورهای شهری دور باشیم و به آسمان خیره شویم تا چشم‌ها به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به تاریکی عادت کنند.
ZHR تعداد شهاب قابل مشاهده در یک ساعت است که این نرخ مربوط به ساعت اوج بارش با فرض یک آسمان کاملاً تاریک است. با در نظر گرفتن روشنایی ۷۲ درصدی ماه در این شب ممکن است حدود دو شهاب در ساعت قابل رصد باشد.
شهاب‌های قابل مشاهده در آسمان در واقع ذرات کوچکی است که به جو وارد می‌شود و می‌سوزد. بیشتر این ذرات مواد باقی مانده از دنباله‌دارهایی است که از نزدیکی زمین گذر کرده‌اند و زمین در مسیر حرکت خود به دور خورشید از میان این ذرات عبور می‌کند و ما می‌توانیم شاهد بارش شهابی باشیم.
جمعه _هشتم مردادماه_ چه پدیده‌های نجومی رخ خواهد داد؟
دو بارش شهابی جمعه _هشتم مردادماه_ رخ خواهد داد. بارش شهابی دلتای دلوی جنوبی که با قابلیت رصد چشمی از ۲۱ تیر تا یک شهریور فعال است و پیک این بارش جمعه _هشت مردادماه_ اتفاق خواهد افتاد. کانون بارش در صورت فلکی دلو قرار دارد و شب بعد از ساعت ۲۱:۳۴ زمانی که کانون بارش از افق شرقی فاصله بگیرد شهاب‌واره‌ها قابل مشاهده است سپس تا سپیده دم و ساعت ۰۵:۵۰ فعال است.
بهترین زمان رصد حدود نیمه شب تا قبل از سپیده دم است. ZHR این بارش ۲۵ است و از موقعیت رصدخانه لارستان زمانی که کانون بارش در اوج یعنی ارتفاع ۴۶ درجه‌ای بالاتر از افق ظاهر شود ممکن است تا ۱۸ مورد شهاب قابل مشاهده شود. این پدیده از توده ذرات برجای مانده از دنباله‌دار P/2008 Y12 (SOHO) به وجود می‌آید. بارش‌های شهابی بر اساس نام صورت فلکی که در آن قرار دارد یا ستاره‌ای که در نزدیکی آن‌ها وجود دارد نامگذاری می‌شود.
بارش شهابی دیگری که جمعه _هشتم مردادماه_ رخ می‌دهد بارش شهابی آلفا جدی است که با چشم رصد می‌شود. این بارش شهابی از ۱۲ تیر تا ۲۴ مرداد فعال است و جمعه _هشت مردادماه_ با ZHR 5 شهاب در ساعت به اوج می‌رسد. کانون بارش در مرز صورت فلکی جدی و دلو قرار دارد، حدود ساعت یک بامداد به بیشترین ارتفاع می‌رسد و تا قبل از طلوع آفتاب بهترین زمان برای رؤیت شهاب است.
از موقعیت رصدخانه لارستان، کانون بارش اوج در ارتفاع ۵۲ درجه بالاتر از افق قرار می‌گیرد و ماه نیز پس از نیمه شب در آسمان حضور دارد بر این اساس ممکن است در آن زمان بتوانید حداکثر سه شهاب در ساعت را مشاهده کنید. این بارش ناشی از عبور دنباله‌دار 169P/NEAT از نزدیکی زمین است.
سیارک Victoria 12 چه زمانی در موقعیت مقارنه قرار خواهد گرفت؟
سیارک Victoria 12 جمعه _هشتم مردادماه_ در موقعیت مقابله قرار خواهد گرفت. این سیارک در صورت فلکی عقاب بیشتر طول شب بالای افق قرار دارد. سیارک Victoria 12 صرف نظر از موقعیت شما روی زمین حدود نیمه شب به وقت محلی به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد.
از مختصات رصدخانه لارستان، این سیارک ساعت ۲۰:۴۶ در موقعیت ۲۵ درجه بالاتر از افق شرقی در دسترس خواهد بود سپس ۴۷ دقیقه بامداد ۶۱ درجه بالاتر از افق جنوبی به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد و تا ساعت ۰۵:۰۵ قابل مشاهده خواهد بود.
تقریباً در این زمان که سیارک Victoria 12 از موقعیت تقابل عبور می‌کند نزدیک‌ترین موقعیت خود را به زمین دارد که به آن حضیض گفته می‌شود و باعث می‌شود تا در آسمان شب در درخشان‌ترین حالت خود قرار بگیرد. زمانی که سیارک Victoria 12 در آسمان شب مقابل خورشید قرار می‌گیرد این دو جرم دقیقاً در یک خط مستقیم قرار می‌گیرد. در این مقابله سیارک ذکر شده با عبور از فاصله 0.834 AU از ما به حداکثر میزان روشنایی یا قدر ۸.۸ می‌رسد. با این وجود حتی در درخشان‌ترین حالت کم نور است و برای رصد آن به یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ با دیافراگم متوسط نیاز داریم.
نظر شما