به گزارش خبرنگار ایمنا، یکشنبه شب ماه و زحل از دید ناظران زمینی در یک بعد قرار خواهند گرفت و ماه ۱۷ روزه با عبور از جنوب سیاره زحل به فاصله چهار درجه و یک دقیقه قوسی یک همنشینی جذاب را ایجاد می‌کند. مقارنه عبارت است از یکسان بودن بعد یا طول دایره‌البروجی دو جرم؛ وقتی دو جرم آسمانی مانند دو سیاره (ماه و سیاره یا خورشید و سیاره) به فاصله ظاهری کمی در آسمان می‌رسند، در استدلال نجومی از واژه مقارنه استفاده می‌شود البته در مواردی که جدایی زاویه آن‌ها کم باشد اصطلاح نزدیکی، همنشینی یا اجتماع استفاده می‌شود.
از مختصات رصدخانه لارستان، همنشینی ماه و سیاره زحل در آسمان صبح قابل مشاهده خواهد بود. زمانی که این دو جرم به ارتفاع هفت درجه بالاتر از جنوب شرقی برسند یعنی بعد از طلوع زحل و ماه (حدود ساعت ۲۳) تا ساعت ۳:۳۴ بامداد ۴۴ درجه بالاتر از افق جنوبی به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسند سپس در گرگ و میش سحر حدود ساعت ۵:۴۳ در موقعیتی ۳۴ درجه بالاتر از افق جنوب غربی در روشنایی صبح محو می‌شوند.
ماه با قدر منفی ۱۲.۶ و سیاره زحل با قدر ۰.۳ در آسمان می‌درخشند و هر دو در صورت فلکی جدی یا بزغاله قرار دارند. در صورت رصد با تلسکوپ این دو جرم نمی‌توانند همزمان در یک میدان دید قرار بگیرند، اما با چشم غیر مسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی به راحتی قابل مشاهده‌اند. در هفته پیش رو کیهان شاهد وقایع نجومی زیبا و شگفت انگیزی است که به منظور بررسی بیشتر آن‌ها با فاطمه فخرایی فرد، کارشناس تیم علمی رصدخانه لارستان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
بارش شهابی ثوری ژوئن چه زمانی رخ می‌دهد؟
بارش شهابی زمانی رخ می‌دهد که زمین از میان ذرات باقی مانده در اثر گذر دنباله‌دارها و سیارک‌ها از نزدیکی خورشید عبور کند. بارش شهابی ثوری از اول تا ۱۱ تیرماه فعال خواهد بود و بیشترین بارش شهاب یکشنبه _ششم تیرماه_ اتفاق خواهد افتاد. هر زمان که کانون بارش در صورت فلکی عوا یا ثور بالاتر از افق باشد این امکان وجود دارد که شهاب واره‌ها قابل مشاهده شوند.
کانون بارش نقطه‌ای است که به نظر می‌رسد تمام شهاب‌های مربوط به یک بارش شهابی خاص از آن نقطه در آسمان تابش می‌کنند. از موقعیت رصدخانه لارستان، کانون بارش تقریباً در تمام طول شب بالای افق قرار دارد (بارش در کل طول شب فعال است). کانون بارش در ساعت اولیه شب به اوج خود یعنی بالاترین نقطه در آسمان می‌رسد، حدود ساعت ۲۱:۰۰ این اتفاق رخ می‌دهد؛ بنابراین احتمالاً بعد از غروب خورشید هنگامی که کانون بارش بالای سر ناظر قرار گیرد مطمئناً زمان خوبی برای رصد است. چرخش زمین باعث می‌شود که در بهترین جهت ورود شهاب به جو قرار بگیرد (به صورت عمود به سمت پایین و در مسیرهای کوتاه نزدیک به کانون بارش قرار می‌گیرد).
از آنجایی که در این زمان شهاب‌ها به کانون بارش نزدیک هستند و کانون بارش بالای سر ما قرار دارد، می‌توانیم این بارش را به راحتی رصد کنیم. بعد از نیمه شب زمان مناسبی برای رصد این رویداد نجومی است، چون هر چه به طلوع خورشید نزدیک می‌شویم، شهاب‌ها از سمت رو به رو وارد جو زمین می‌شوند و سرعت آن‌ها با سرعت حرکت زمین جمع می‌شود و شهاب‌ها با سرعت بیشتر و شدت سوختن بالاتری قابل مشاهده هستند.
انتظار می‌رود که این بارش شهابی حدود ساعت ۳:۰۰ بامداد دوشنبه_ هفتم تیرماه_ به اوج فعالیت خود برسد، برای دیدن بیشترین تعداد شهاب بهترین مکان برای نگاه کردن کانون بارش نیست، بلکه در هر نقطه‌ای از آسمان است که حدود ۳۰ یا ۴۰ درجه با کانون بارش فاصله دارد تقریباً در همین فاصله از بارش شهابی، بیشترین تعداد شهاب‌ها مشاهده می‌شوند. در این شب ماه در صورت فلکی جدی فقط سه روز از فاز بدر را پشت سر گذاشته است بنابراین آسمان کاملاً روشن است و دیدن شهاب‌های کم نور دشوار است. منشأ این بارش شهابی دنباله داری به نام 7P/Pons-Winnecke است.
دوشنبه_ هفتم تیرماه_ شاهد کدام یک از رویدادهای نجومی خواهیم بود؟
دوشنبه_ هفتم تیرماه_ مقارنه ماه و سیاره مشتری رخ خواهد داد. یک شب پس از همنشینی ماه و سیاره زحل ماه و مشتری نیز در وضعیت مقارنه قرار می‌گیرند و ماه به جدایی زاویه‌ای چهار درجه و ۲۷ دقیقه قوسی نسبت به بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی می‌رسد. سن ماه در این زمان ۱۸ روز خواهد بود و درصد روشنایی آن نیز حدوداً ۷۵ درصد است. این دو جرم در آسمان صبح قابل مشاهده‌اند و زمانی که به ارتفاع هشت درجه بالاتر از افق شرقی قرار بگیرند کاملاً قابل رصد خواهد بود.
سپس ساعت ۴:۴۸ بامداد ۵۰ درجه بالاتر از افق جنوب دو جرم به اوج خود در آسمان می‌رسد و تا روشن شدن کامل آسمان قابل رصد است. قدر ماه در این شب منفی ۱۲.۴ و قدر مشتری منفی ۲.۷ است و هر دو در صورت فلکی دلو قرار دارند. سیاره مشتری ساعت ۲۳:۱۰ و ماه ساعت ۲۲:۳۷ طلوع می‌کند. این پدیده را به کمک یک دوربین دوچشمی نیز می‌توان رصد کرد. سه شنبه شب نیز این دو جرم در آسمان نزدیک به یکدیگر مشاهده می‌شوند.
آیا در هفته جاری می‌توانیم خوشه ستاره‌ای NGC 6633 را رصد کنیم؟
دوشنبه_ هفتم تیرماه_ خوشه ستاره‌ای باز NGC 6633 با قدر ۴.۶ در صورت فلکی مارافسای قرار دارد. حدود نیمه شب به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد و از میل شش درجه و ۳۰ دقیقه شمالی در بیشتر نقاط جهان قابل مشاهده است. در واقع بین عرض‌های جغرافیایی ۷۶ درجه شمالی و ۶۳ درجه جنوبی بهترین موقعیت‌ها را برای رصد دارد. با تاریک شدن هوا تقریباً ساعت ۲۰:۵۹ در موقعیت ۳۰ درجه بالاتر از افق شرقی شما در آسمان ظاهر می‌شود و سپس حدود نیمه شب ساعت ۰۰:۵۷ بامداد ۶۸ درجه بالاتر از افق جنوبی به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد. حدود ساعت ۰۴:۵۵ بامداد در موقعیت ۳۰ درجه بالاتر از افق غربی در روشنایی صبح محو می‌شود. البته این جرم با قدر ۴.۶ بسیار ضعیف است و با وجود ماه در آسمان با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست، اما با استفاده از یک دوربین دو چشمی یا تلسکوپ کوچک قابل مشاهده است.
خوشه ستاره‌ای کروی M22 و IC 4756 را چه زمانی می‌توان رصد کرد؟
پنج شنبه_ ۱۰ تیر ماه_ خوشه ستاره‌ای کروی M22 قابل رصد است. این خوشه ستاره‌ای با قدر ۵.۱ در صورت فلکی قوس در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری قرار دارد و نیمه شب به اوج خود می‌رسد. دیدن این پدیده از میل ۲۳ درجه و ۵۴ دقیقه قوسی از نیم کره جنوبی آسان‌تر است و از عرض‌های شمالی ۴۶ درجه به بالاتر قابل مشاهده نیست. در آسمان ما بین ساعت ۲۱:۴۱ تا ۰۴:۰۹ بامداد قابل مشاهده خواهد بود.
خوشه ستاره‌ای کروی M22 هنگامی که تا ارتفاع ۲۰ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی فاصله بگیرد حدود ساعت ۲۱:۴۱ قابل دسترسی است و در ساعت ۰۰:۵۵ بامداد ۳۸ درجه بالاتر از افق جنوبی به بالاترین نقطه خود می‌رسد. این خوشه ستاره‌ای بسیار کم نور است و حتماً باید به کمک یک دوربین دو چشمی یا تلسکوپ کوچک آن را مشاهده کرد. خوشه باز ستاره‌ای IC 4756 پنجشنبه_ ۱۰ تیرماه_ صورت فلکی مار در عرض‌های جغرافیایی بین ۷۵ درجه شمالی و ۶۴ درجه جنوبی در تمام طول شب با ابزار قابل رصد خواهد بود. قدر این خوشه ستاره‌ای تقریباً پنج است.
کره ماه جمعه_ ۱۱ تیرماه_ در چه وضعیتی قرار خواهد داشت؟
آنچه ما در شب‌های پیاپی از ماه در آسمان می‌بینیم از تاریکی مطلق آغاز می‌شود سپس به صورت هلالی باریک در می‌آید و تا یک قرص کاملاً درخشان پیش می‌رود و در نهایت مسیر مشابهی را باز می‌گردد تا در آسمان محو شود. جمعه_ ۱۱ تیرماه_ این جرم آسمانی وارد ربع آخر این دوره می‌شود و در نیمه شب (ساعت ۰۰:۵۶ بامداد) طلوع می‌کند. پس ماه در آسمان تا سپیده دم قابل مشاهده خواهد بود و قبل از طلوع خورشید حوالی ساعت ۰۵:۴۵ به ارتفاع ۵۷ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی می‌رسد.
در این زمان از فازهای ماهانه تقریباً نیمی از ماه روشن به نظر می‌رسد و به شکل یک نیم دایره روشن خواهد بود. ماه حدوداً هر چهار هفته یک بار به دور زمین می‌چرخد و باعث به وجود آمدن فازهای مختلف ماه نو، ربع اول، ماه کامل یا ماه بدر و ربع آخر می‌شود و پس از حدود ۲۹ و نیم روز ماه دوباره به گام اول خود در این چرخه می‌رسد.
ماه با طی کردن مسیر خود در ساعات مختلف روز قابل مشاهده است؛ زمانی که ماه در ربع آخر قرار دارد نیمه شب طلوع می‌کند و تا روشنایی روز کاملاً در آسمان قابل رصد است و تقریباً هنگام ظهر غروب می‌کند. طی روزهای آینده ماه هر روز دیرتر طلوع می‌کند؛ به طوری که قبل از طلوع آفتاب برای مدت زمان کمی قابل مشاهده است.
ماه با رسیدن به وضعیت ماه نو در حوالی سحر طلوع می‌کند، در حوالی غروب خورشید، غروب می‌کند و فقط در طول روز در آسمان حضور دارد. مسیر دقیق قرار گرفتن ماه در ربع آخر زمانی است که طول دایره‌البروجی ماه دقیقاً ۹۰ درجه از دید ناظران زمینی با طول دایره‌البروجی خورشید فاصله داشته باشد.
پس به طور کلی اگر به ماه، زمین و خورشید از بالا نگاه کنیم متوجه می‌شویم که رخ دادن گام‌های مختلف ماه به نوعی از تغییر زاویه میان ماه، زمین و خورشید نتیجه می‌گیرد. اگر زمین را رأس زاویه در نظر بگیریم، مشاهده می‌کنیم که زاویه میان ماه و خورشید هنگام رخ دادن ماه نو صفر، در ربع اول ۹۰ درجه، در زمان ماه کامل ۱۸۰ درجه و در ربع آخر به ۲۷۰ درجه می‌رسد.
نظر شما