امان الله قرایی مقدم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص مؤلفه‌های شهر خوب برای زندگی شهروندان، اظهار کرد: از نظر مکتب جامعه شناسی شهری «شیکاگو» هیچ وقت شهر یک مدینه فاضله نمی‌شود به دلیل اینکه به طور مرتب در تغییر و تحول است و لحظه‌ای شهر آرام نیست، شهر موجود زنده‌ای است که به طور دائم عده‌ای وارد آن می‌شوند و عده‌ای از محلی به محل دیگر کوچ می‌کنند.
وی گفت: شهر به عنوان یک جامعه کوچک متنوع همیشه در جوش و خروش است و هیچ وقت در آن تجانس و همگونی فرهنگی رخ نمی‌دهد، در نتیجه خودکنترلی در شهر کاهش پیدا می‌کند، برای مثال در کلانشهر تهران ۱۳ میلیون حاشیه نشین از شهرهای بزرگ وجود دارند که این تعداد هر روز صبح وارد تهران می‌شوند و شب به محل زندگی خود می‌روند، از سوی دیگر اصولاً مناطق حاشیه نشین متأسفانه جرم خیز است.
این جامعه شناس، تصریح کرد: در نتیجه وقتی به طور مرتب جمعیت به شهر وارد و خارج می‌شود، خودکنترلی ضعیف می‌شود، افراد ترس از شناخته شدن ندارند و احتمال دارد کار خلاف انجام دهند، در شهرهای بزرگ به قول مکتب «شیکاگو» خلافکاران در انبوه انسان‌ها گم می‌شوند.
قرایی مقدم، تاکید کرد: اما در شهرهای کوچک و روستاهای قدیم افراد همدیگر را به صورت اجدادی می‌شناسند، بنابراین در این مکان‌ها به طور دائم تحت کنترل هستند، کارکرد یک شهر خوب برای زندگی این است که برای همه افراد رفاه، بهزیستی، امکانات، بهداشت، آموزش بهینه و امنیت را به ارمغان داشته باشد.
زندگی در شهرها افراد را نسبت به همدیگر بی‌تفاوت می‌کند
این جامعه شناس با بیان اینکه تأمین امنیت در اجتماع کاهش پیدا کرده است، اظهار کرد: تأمین امنیت از لحاظ جامعه شناسی یعنی اینکه در یک شهر همه امکانات زندگی مثل مترو، حمل و نقل عمومی، مدرسه، دانشگاه، وسایل مورد نیاز زندگی، تلفن، آب و برق برای زندگی یک دختر جوان، زن میانسال، پسر جوان و مردان و زنان مسن و در کل همه اقشار جامعه فراهم باشد و اکنون این امکانات در کلانشهرها وجود دارد به همین دلیل شاهد سیل مهاجرت کودکان کار، معتادان، خانه به دوشان و زنان روسپی از شهرهای کوچک و روستاها به این کلانشهرها هستیم.
قرایی مقدم در خصوص ویژگی‌های یک شهر خوب برای زندگی شهروندان، تصریح کرد: شهری خوب است که مدینه فاضله باشد و این اتفاق در عمل نمی‌افتد، به دلیل اینکه زندگی در شهر افراد را نسبت به همدیگر بی تفاوت و بی احساس می‌کند، آنها را ماشینی و رباتیک بار می‌آورد و دیگر به همدیگر احساس و عاطفه‌ای ندارند، ظاهرشان آنها را تعریف می‌کند و توجه به ابزارهای ظاهری مثل خودرو، لباس و موارد دیگر مدنظر است و در کلانشهرها افراد برای همدیگر ارزش قائل نیستند و نسبت به همدیگر بی‌تفاوت هستند.
لزوم تأمین سلامت روحی و روانی برای شهروندان
وی در خصوص صفات یک شهر خوب که در آن شهروندان احساس امنیت و سلامت جسمی و روحی داشته باشند، اظهار کرد: شهری به نسبت خوب است که همه امکانات رفاهی و تفریحی را برای زندگی افراد داشته باشد، در حال حاضر برخی از مکان‌ها امکانات لازم را ندارند و دولت و حکومت سعی می‌کند توزیع امکانات مانند آب، برق، گاز و تلفن را به روستاها ببرد و با توزیع عادلانه امکانات از مهاجرت افراد جلوگیری کند.
این جامعه شناس، خاطرنشان کرد: شهر خوب آن است که امکانات زندگی و امنیت و نیازهای مردمی که در آنجا زندگی می‌کنند را برآورده کند اما واقعیت انکارناپذیر این است که در برخی کلانشهرها افرادی هستند که در جوی آب می‌خوابند، عده‌ای گور خواب و چند میلیون نفر زیر خط فقر هستند، با این وضعیت جرم هم افزایش پیدا می‌کنند.
قرایی مقدم با بیان اینکه اکنون شهرهای ایران نسبت به گذشته از امکانات خوبی برخوردار هستند، اضافه کرد: اما وجود کمبودها، خوابیدن در پیاده روها، گور خواب‌ها و کارتن خواب‌ها را هم نمی‌توان نادیده گرفت، باید در شهرها امنیت، امکانات رفاهی برای استفاده شهروندان فراهم باشد تا بتوانند از سلامت روحی و روانی برخوردار باشند، افزایش ازدواج و کاهش آمار طلاق در جامعه باعث می‌شود که زندگی خوب در شهر برای مردم مهیا شود و آن شهر کارکردهای لازم را برای زندگی مناسب شهروندان داشته باشد.
بر هم خوردن تجانس فرهنگی عامل جرم خیزی
وی تاکید کرد: اعتقاد دارم مدینه فاضله وجود نمی‌آید و از زمان افلاطون از دو هزار و ۵۰۰ سال قبل تاکنون هم به وجود نیامده است، جرم خیز بودن یک منطقه به دلیل بر هم خوردن تجانس فرهنگی و مهاجر پذیری آن است، یک شهر به قول مکتب «شیکاگو» یک دریاچه کوچک است، افرادی که از قبل ساکن شهر بودند بومی آن شهر محسوب می‌شوند، اما مهاجران با ورود به شهر بومی را بیرون می‌کنند و در حقیقت مهاجران جایگزین بومی‌ها شده و رفت و آمد و تغییر در شهر بسیار زیاد است.
این جامعه شناس، اظهار کرد: اگر فردی در یک محیط شهری به دلیل عامل تنازع بقا نتواند زندگی کند مجبور است از آن محیط شهری خارج شود و در مکانی بالاتر یا پایین‌تر در شهر ساکن شود و شهر با غربالگری‌هایی که برای شهروندان انجام می‌دهد حالت انتخاب اصلح را برای آنها دارد.
قرایی مقدم، خاطرنشان کرد: در مکتب بوم شناسی شهری «شیکاگو» رابطه فرد با محیط زندگی این معنا را دارد که در محیط زندگی جدید هم یک رابطه متقابلی بین فرد با حیطه زندگی او وجود دارد، وقتی شهروندی از یک محیط خارج می‌شود و به محیط دیگری می‌رود به دلیل اینکه انسان است، به مرور زمان با آن محیط جدید و شرایط آن هم کنار می‌آید.
نظر شما