به گزارش ایمنا و براساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، مصرف دخانیات سالانه بیش از ۸ میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می‌کشاند، تعدادی که پیش‌بینی می‌شود در صورت عدم افزایش اقدامات ضددخانی و پیشگیرانه، رشد کرده و بیشتر شود. در ایالات متحده آمریکا، مصرف دخانیات بزرگ‌ترین عامل بیماری و مرگ و میر است که قابل پیشگیری است. استعمال دخانیات انواع مختلفی از سرطان‌ها و همچنین بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری ریه و سایر مشکلات سلامتی را ایجاد می‌کند.
تاریخ روز جهانی بدون دخانیات
روز جهانی بدون دخانیات (World No Tobacco Day) یا به تعبیری روز جهانی بدون تنباکو، ۳۱ ماه مه هر سال برابر با دهم خرداد ماه، در سراسر جهان برای جلب توجه و تشویق افراد در راستای ترک محصولات دخانی نامگذاری شده است.
تاریخچه روز جهانی بدون دخانیات
کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۸۷ میلادی روز جهانی بدون دخانیات را نامگذاری کردند.
هدف روز جهانی بدون دخانیات
این روز برای جلب توجه نسبت به شیوع گسترده تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان در نظر گرفته شده که منجر به مرگ و میر میلیون‌ها نفر در هر سال می‌شود و در کنار این معضل، صدها هزار مرگ غیرمستقیم، تنها به دلیل استنشاق دود سیگار افراد سیگاری اتفاق می‌افتد.
شعار روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۱
شعار سازمان جهانی بهداشت برای روز جهانی بدون دخانیات سال ۲۰۲۱ «تعهد برای ترک دخانیات» (Commit to quit) اعلام شده است و در این راستا مقرر است فعالیت‌ها و اقدامات برای افزایش آگاهی عمومی (به خصوص جوانان) در خصوص تأثیرات مضر مصرف دخانیات- از سرطان تا بیماری‌های تنفسی مزمن- اهمیت کاهش و ترک مصرف دخانیات و همچنین خطرات مواجهه با دود دست دوم و سوم، تمرکز یابد.
مراسم روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۱
توصیه سازمان بهداشت جهانی در برگزاری روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۱، پشتیبانی و تقویت سیاست‌ها با هدف افزایش تقاضای ترک و توسعه دسترسی به خدمات مشاوره و ترک دخانیات در بخش دولتی و خصوصی، راه اندازی خط ملی تلفنی ترک دخانیات، ایجاد محیط‌های حمایت کننده عاری از دخانیات، اطلاع رسانی و افزایش آگاهی از تاکتیک‌های صنعت دخانیات است.
شعار ملی روز بدون دخانیات ۱۴۰۰
بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، با توجه به همه‌گیری جهانی کرونا و اهمیت ترک مواد دخانی به ویژه قلیان در ارتقای سلامت مردم، شعار ملی امسال «تعهد من، ترک قلیان» تعیین و عناوین زیر برای ایام هفته ملی بدون دخانیات که مقرر است از ۴ تا ۱۰ خرداد برگزار شود، در نظر گرفته شده است:
- سه شنبه ۰۴/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر از جمله کووید ۱۹"
- چهارشنبه ۰۵/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت جوانان متعهد"
- پنجشنبه ۰۶/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت خانواده‌های مسئولیت پذیر
- جمعه ۰۷/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت قانون گذاران و دولتمردان
- شنبه ۰۸/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با سازمان‌های مردم نهاد
- یکشنبه ۰۹/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت صنایع سلامت محور
- دوشنبه ۱۰/۰۳/۱۴۰۰ " تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت نظام سلامت توانمند
کمپین سال ۲۰۲۰ روز بدون دخانیات
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۰ با کمپین محافظت از نوجوانان و جوانان در برابر بازاریابی شرکت‌های دخانی، فعالیت‌ها و تلاش‌هایی را حمایت و تشویق کرد که باعث مقاومت نوجوانان در مقابل تبلیغات شرکت‌های دخانی می‌شود.
روش‌های تبلیغات شرکت‌های دخانی
براساس یافته‌ها و بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی، شرکت‌های دخانی از روش‌های بسیاری برای جلب توجه جوانان استفاده می‌کنند؛ چند نمونه از روش‌های جلب توجهِ موردِ استفاده شرکت‌های دخانی عبارت‌اند از:
طعم‌ها
برخی تنباکوها و محصولات نیکوتینی در طعم‌های گیلاس، آدامس بادکنکی، پشمک و سایر طعم‌ها موجود هستند.
طراحی
برخی محصولات نیکوتینی به شکل فلش (USB) یا آب‌نبات طراحی شده‌اند. این طرح‌ها جذاب بوده و به آسانی حمل و پنهان می‌شوند.
ادعاهای تأیید نشده
شرکت‌های دخانی گاهی اوقات می‌گویند برخی محصولات مانند دستگاه‌های مولد بخور (دستگاه ویپ) نسبت به سیگار تمیزتر و کم‌ضررتر هستند. درحالی‌که شواهدِ علمیِ کافی برای تأیید این ادعاها وجود ندارد.
تاییدیه‌ها
از مسابقات، افراد مشهور و تأثیرگذار که به آن‌ها مبلغی بابت تبلیغ پرداخت می‌شود، برای بازاریابی و تبلیغ محصولات دخانی در رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌شود.
محل قرارگیری محصول
قرار دادن محصولات دخانی در فروشگاه‌ها در نزدیکیِ آب‌نبات‌ها، میان‌وعده‌ها و نوشیدنی‌ها باعث می‌شود بیشتر در معرض دید نوجوانان و جوانان قرار گیرند.
فیلم‌ها
نمایش استعمال دخانیات و محصولات نیکوتینی در فیلم و تلویزیون می‌تواند باعث ایجاد جذابیت در آن‌ها شود.
دستگاه فروش اتوماتیک که محصولات دخانی می‌فروشد
این دستگاه‌ها را می‌توان با تبلیغات پوشانده و در مکان‌هایی که اغلب نوجوانان و جوانان در آنجا رفت و آمد دارند، قرار داد.
نوجوانان و جوانان و دخانیات
مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر افراد از زمان نوجوانی و یا جوانی شروع به کشیدن سیگار کرده‌اند؛ هرچه سن فرد کمتر بوده و مصرف دخانیات را در سنین پایین‌تری شروع کند، احتمال اعتیاد او به تنباکو و محصولات نیکوتینی بیشتر می‌شود. به همین علت بسیار مهم است که جوانان از سیگار کشیدن و هرگونه دستگاه‌های استعمال دخانیات دوری کنند.
توصیه‌هایی برای مقاومت در برابر میل به استعمال دخانیات
از درمان‌های جایگزین نیکوتین استفاده کنید
از پزشک خود برای استفاده از درمان‌های جایگزین نیکوتین مشورت بگیرید.
نمونه درمان‌های جایگزین نیکوتین:
- نیکوتین تجویزی (با نسخه) به صورت اسپری بینی یا استنشاقی
- نیکوتین بدون نیاز به نسخه به صورت چسبی و یا آدامسی
- تجویز داروهای ترک سیگار غیرنیکوتینی مانند: بوپروپیون (Zyban) و وارنیکلاین (Chantix)
روش‌های درمانیِ کوتاه‌مدتِ جایگزینِ نیکوتین، مانند آدامس نیکوتین، قرص، اسپری بینی یا استنشاقی می‌توانند در غلبه بر میل شدید به استعمال دخانیات به شما کمک کنند. استفاده از این روش‌های درمانیِ کوتاه‌مدت در کنار استفاده از روش‌های درمانی طولانی‌مدت مانند چسب‌های نیکوتین و یا داروهای غیرنیکوتینی، عموماً روش‌های درمانی بی‌خطری هستند.
اخیراً سیگارهای الکترونیکی به عنوان جایگزینی برای سیگارهای سنتی در فرآیند ترک استعمال دخانیات مورد توجه زیادی قرارگرفته‌اند. با این وجود مطالعات بیشتری برای تعیین میزان اثربخشی سیگارهای الکترونیکی در ترک سیگار و عدم آسیب‌رسانی آن‌ها در مصرف طولانی‌مدت مورد نیاز است.
از قرار گرفتن در معرض محرک‌ها خودداری کنید.
میل به استعمال دخانیات در شرایطی که شما در گذشته بیشتر عادت به کشیدن آن داشتید، مانند زمانی که در مهمانی و یا کافه بودید و یا در زمانی که استرس دارید و یا نیاز به نوشیدن قهوه دارید، بیشتر است. موقعیت‌های محرک خود را مشخص کنید و برنامه‌ای در نظر داشته باشید تا از قرار گرفتن در آن موقعیت‌ها دوری کرده و یا بدون نیاز به استعمال دخانیات از آن موقعیت‌ها عبور کنید.
خود را در موقعیت کشیدن سیگار قرار ندهید و سرگرم کنید. اگر معمولاً هنگام صحبت با تلفن سیگار می‌کشیدید، برای سرگرم کردن خود به عنوان مثال از کاغذ و خودکار حین صحبت با تلفن استفاده نمائید که به جای سیگار کشیدن، با کشیدن خط روی کاغذ و یا نوشتن، خود را مشغول نگه دارید.
مصرف دخانیات را به تأخیر بیندازید.
اگر احساس می‌کنید نیاز به استعمال تنباکو در شما به حدی است که نمی‌توانید مقاومت کنید و در حال تسلیم شدن هستید، به خود بگویید که ابتدا باید ۱۰ دقیقه دیگر صبر کنم و سپس کاری انجام دهید تا حواستان پرت و به موضوعی دیگر منحرف شود. سعی کنید بیرون به محیطی عمومی و به دور از دخانیات بروید. این ترفندهای ساده ممکن است برای خنثی کردن هوس و ولع استعمال دخانیات کافی باشد.
چیزی بجوید.
برای مبارزه با هوس استعمال دخانیات چیزی در دهان خود بگذارید و آن را مشغول نگه دارید. آدامس بدون قند بجوید و یا آب‌نبات در دهان خود بگذارید. حتی می‌توانید از چیزهای ترد و باب میل خود مانند هویج و کرفس خام، مغزها و یا تخمه آفتابگردان نیز استفاده نمائید.
نگویید «فقط همین یک عدد»
ممکن است وسوسه شوید تا برای ارضای هوس خود به استعمال دخانیات، تنها یک سیگار بکشید. اما خود را با این باور فریب ندهید که می‌توانید تنها به یک سیگار اکتفا کنید. در بیشتر مواقع کشیدن یک سیگار، کشیدن سیگار بعدی را به دنبال دارد.
فعال باشید.
فعالیت بدنی می‌تواند به شما در از بین بردن تمایل استعمال دخانیات و کاهش شدت آن کمک کند. حتی فعالیت فیزیکی کوتاه‌مدت و باشدت مانند چند بار دویدن و بالا و پایین رفتن از پله‌ها، می‌تواند هوس استعمال دخانیات را از بین ببرد. حتی می‌توانید برای پیاده‌روی بیرون بروید.
اگر نمی‌توانید از خانه یا محل کار خود بیرون بروید و مجبور به ماندن هستید، حرکات بشین‌پاشو، درجازدن، و یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها را امتحان کنید. اگر به فعالیت بدنی و ورزش علاقه‌مند نیستید، سر خود را با عبادت، بافتنی، کار چوبی و یا خواندن روزنامه و مجله گرم کنید. یا برای پرت کردن حواس خود کارهایی مانند جاروبرقی کشیدن و کارهای خانه را انجام دهید.
تکنیک و فنون آرامش را تمرین کنید.
سیگار کشیدن شاید راهی برای شما در جهت مقابله با استرس بوده باشد. مقاومت در برابر ولع استعمال دخانیات به خودی خود استرس‌زا است. سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تمرین تنفس عمیق، شل کردن عضلات، یوگا، تجسم، ماساژ یا گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش، استرس خود را مدیریت کرده و کاهش دهید.
از حضور افراد خانواده و دوستان به عنوان تقویت‌کننده استفاده کنید.
برای کمک در جهت مقابله با هوس استعمال دخانیات در ارتباط مداوم با یکی از اعضای خانواده، دوستان و یا گروه‌های پشتیبانی و حمایتی باشید. با هم تلفنی صحبت کنید، پیاده روی بروید، گفت و گو کرده و نظرات و تجربیات خود را در مورد مسائل گوناگون به خصوص میل و هوس استعمال دخانیات به اشتراک بگذارید.
از خدمات پشتیبانی آنلاین کمک بگیرید.
به یک برنامه ترک سیگار آنلاین ملحق شوید. وبلاگ و یا صفحه اینستاگرام شخصی را که استعمال دخانیات را ترک کرده و یا در حال ترک آن است مطالعه نمائید و یا خود پست‌هایی را در این مورد به اشتراک بگذارید. از این طریق از نحوه برخورد دیگران با میل به استعمال دخانیات آگاه می‌شوید.
به طور مکرر مزایای ترک سیگار را به خود یادآوری کنید.
دلایل تمایل خود به ترک سیگار و مقاومت در برابر میل به استعمال آن را به کرات بنویسید و یا با صدای بلند بگویید.
دلایل ترک سیگار
- داشتن حس بهتر
- سالم‌تر بودن
- دور کردن عزیزان خود از در معرض دود قرار گرفتن
- پس‌انداز
مزایای سلامتی ترک سیگار
- طی ۲۰ دقیقه ضربان قلب و فشارخون افت می‌کند.
- بعد از ۱۲ ساعت، سطح مونوکسید کربن در خون به حالت عادی کاهش می‌یابد.
- بعد از دو تا ۱۲ هفته، گردش خون بهبود و عملکرد ریه افزایش می‌یابد.
- بعد از یک تا ۹ ماه، سرفه و تنگی نفس کاهش می‌یابد.
- پس از گذشت یک سال، در نیمی از افرادی که سیگار را ترک کردند، خطر ابتلاء به بیماری انسداد قلبی کاهش می‌یابد.
- بعد از پنج تا ۱۵ سال، خطر سکته مغزی کاهش می‌یابد.
- بعد از گذشت ۱۰ سال، در نیمی از این افراد خطر ابتلاء به سرطان ریه کاهش می‌یابد.
- بعد از ۱۵ سال، خطر بیماری عروق کرونر کاهش می‌یابد
اهمیت ترک دخانیات در زمان همه‌گیری کووید -۱۹ مهم‌تر از گذشته است، زیرا سیگار کشیدن عامل خطرناک شناخته‌شده در عفونت‌های تنفسی است و شدت این بیماری را افزایش می‌دهد. ویروس این بیماری در مرحله اول به ریه‌ها حمله می‌کند و سیگار کشیدن عملکرد ریه‌ها را مختل و بدن را برای مقابله با کروناویروس و بیماری‌های دیگر با مشکل روبرو می‌کند.
نظر شما