به گزارش ایمنا، در اختلال کنترل تکانه، فرد قبل از انجام دادن هر کاری به دقت تمام جنبه‌های مختلف آن را بررسی می‌کند و پس از اینکه به عواقب و پیامدهای منفی آن پی برد، از انجام آن صرف نظر می‌کند. اطرافیان این افراد علت این کار را درک نمی‌کنند و همین باعث رنجش آنها می‌شود.
اختلال کنترل تکانه چیست؟
اختلال کنترل تکانه (Impulse control disorder) نوعی اختلال تکانشگری است که فرد بر افکار وسواس گونه خود تسلطی ندارد و این افکار آسیب‌زا موجب اضطراب فرد شده تا جایی که به شکل عمل در بیایند و فرد احساس لذت کند. این اختلال نشانه ناتوانی فرد برای مقاومت نسبت به تکانه یا انگیزه وسوسه کننده‌ای است که عواقب خطرناکی در پس آن است. در واقع می‌توان گفت که این اختلال یکی از انواع اختلال افسردگی و اختلال اضطرابی به شمار می‌رود. این اختلال آگاهانه است و می‌تواند هم برای خود فرد و هم دیگران خطرساز باشد چرا که فرد به طور مکرر یک کار را انجام می‌دهد.
انواع اختلال کنترل تکانه
- قمار بازی بیمارگونه: هنگامی که اختلال کنترل تکانه برای فرد وجود داشته باشد، می‌تواند فرد را به شدت درگیر مشکلات اقتصادی و ضعف در کارکردهای خود کند، پس از آن فرد برای جبران و ترمیم این خسارت دست به راه‌های غیر قانونی و ناهنجاری‌های اجتماعی می‌زند. این موضوع در نتیجه، هم موجب آسیب فرد به خود و هم دیگران خواهد شد.
- جنون (وسواس) دزدی: فرد به صورت پی در پی و بدون آنکه لحظه‌ای از لذت آن خسته شود به فروشگاه‌ها دستبرد می‌زند. در این دسته ۵۰ درصد از دزدان فروشگاه‌ها را می‌توان مبتلا به این اختلال کنترل تکانه دانست.
- جنون آتش افروزی: فرد به صورت عمدی به برپا کردن آتش روی می‌آورد.
- وسواس کندن مو: شخص در این دسته به کندن مو به خصوص موهای سرش اقدام می‌کند.
- اختلال انفجاری متناوب: شخص در دوره‌های پرخاشگری به دیگران آسیب می‌زند.
- اختلال اعتیاد به اینترنت اخیراً مورد توجه قرار گرفته و به عنوان نوعی ICD در نظر شده است. این ویژگی با استفاده بیش از حد و مخرب از اینترنت برای چت ، وب گردی و خرید مشخص می‌شود.
تشخیص اختلال کنترل تکانه
فرد در اختلال کنترل تکانه، به علت فشار وسوسه گونه‌ای که وجود او را آزار می‌دهد و در برابر آن کنترلی از خود نمی‌تواند انجام دهد، دچار استرس می‌شود و در نهایت فرد برای راحت شدن از این تنش دست به انجام آن فکر می‌زند. افراد پس از این اتفاق گاه پشیمان می‌شوند و از انجام دوباره آن کار پرهیز می‌کنند اما گاهی لذت می‌برند و مجدد تکرار می‌کنند. این افراد با انجام سرقت‌های مختلف، آتش سوزی، قمار بازی و… که ناشی از شدت اضطراب موجود در فرد است، خود را در معرض آسیب‌های مختلف قرار می‌دهند و تغییرات خلقی و روانی مختلفی را در نهایت تجربه می‌کنند.
علائم فرد مبتلا به اختلال کنترل تکانه
علائم رفتاری فرد مانند دزدی، رفتارهای تهاجمی، دروغ گویی در کنار علائم شناختی که شامل زودرنجی، پرخاشگری و کاهش قدرت یادآوری است، می‌تواند نشانه‌های خوبی برای پیگیری این اختلال از جانب خود فرد، خانواده و همراهان او باشد. همچنین علائم اجتماعی - عاطفی از جمله گوشه‌گیری اجتماعی، اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و احساس گناه می‌تواند از فرد سر بزند که علائم هشدار دهنده‌ای برای مطلع شدن خانواده‌ها از مشکلات روحی و خلقی فرزند خود محسوب می‌شود. کم حواسی و تمرکز پایین، بی قراری، زودرنجی، دروغ گویی، انزوای اجتماعی، احساس گناه، کاهش اعتماد به نفس، پرخاشگری و سایر تغییرات خلقی می‌تواند از نشانه‌های فرد مبتلا به اختلال کنترل تکانه باشد.
درمان اختلال کنترل تکانه
به دلیل شباهت اختلال کنترل تکانه با سایر اختلال‌ها، تشخیص دادن این اختلال به راحتی انجام نمی‌شود اما مشکلات و خسارات ناشی از ابتلاء موجب می‌شود تا فرد راه درمان را پیش بگیرد. برای این اختلال درمان نسبتاً موفقیت آمیزی وجود دارد و از انواع مختلف آن باید به خانواده درمانی، روان درمانی بینش گرا و همچنین درمان شناختی – رفتاری اشاره کرد. این درمان‌ها با بررسی شدت، دلیل و میزان آسیب اختلال مورد نظر توسط روان درمانگر به فرد کمک می‌کنند تا با افزایش اعتماد به نفس خود بتواند در برابر آنچه که نسبت به آن کنترل ندارد، مقاومت کند و مسلط شود. همچنین فرد را در برابر اضطراب‌هایی که منجر به رفتارهای منفی و آسیب زا می‌شود قابل کنترل می‌کند. استفاده از کمک‌های خانوادگی در مسیر بهبود فرد بسیار مؤثر واقع می‌شود و منجر به کاهش خشونت در او می‌شود.
عوارض و خسارات ناشی از ابتلای فرد به بیماری اختلال کنترل تکانه تا چه اندازه است؟
آسیب‌های این بیماری تا حدی است که می‌تواند نظم یک جامعه را بر هم بزند. مشکلات قانونی و اقتصادی در کنار فشارهای تحمیل شده بر خانواده مانند شکایات مختلف در حوزه قمار و ناهنجاری‌های روان‌پزشکی می‌تواند به گونه‌ای باشد که فرد را چه به صورت دلخواه چه به شکل جبر گونه به سمت تشخیص و درمان بیماری قرار دهند. در واقع هر چقدر اضطراب و استرس در فرد بیشتر باشد این وسوسه در فرد بیشتر خواهد بود و کنترل آن سخت و دشوار خواهد شد. در نهایت پنهان کاری و دروغ گویی افراد صدمات جبران ناپذیری را به فرد وارد کرده و در این راه او را همراهی خواهند کرد.
نظر شما