به گزارش خبرنگار ایمنا، قدرت نوترکیبی بالای ویروس کرونا موجب شده است تا این ویروس در فرآیند تولید مثل خود در بدن میزبان دچار موتاسیون‌هایی شود که می‌تواند قدرت سرایت یا بیماری‌زایی آن را تغییر دهد. از آنجا که سیستم دفاعی بدن بر اساس آنتی ژن‌های سطح غشای ویروس، آن را شناسایی کرده و به ویروس حمله می‌کند، این تغییرات ژنتیکی دارای اهمیت بسیار است. از طرفی ایمنی حاصل از ابتلا به بیماری یا ایمنی حاصل از تزریق واکسن تا زمانی کارآمد است که تغییرات در ژنوم ویروس، منجر به تغییرات اساسی در آنتی ژن‌ها و پروتئین‌ها نشود، زیرا در غیر این صورت گلبول‌های سفید دستگاه ایمنی بدن قادر به شناسایی گونه جدید ویروس نیستند و ممکن است فرد دوباره مبتلا شود.
موضوع قابل توجه اینکه چرخش بیشتر ویروس در جمعیت و تداوم زنجیره انتقال آن، احتمال ایجاد جهش‌های بیشتر را در ویروس بالا می‌برد و از زمان همه‌گیری ویروس کرونا تا کنون چندین جهش ژنتیکی در این ویروس به ثبت رسیده است. ویروس کرونا انگلیسی، آفریقایی و برزیلی از جمله گونه‌های جدید ویروس کرونا است که بر اساس مکانی که این جهش در آن اتفاق افتاده، نامگذاری شده است. برای شناسایی ویروس جهش یافته از دو روش بالینی و آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
جهش‌های ویروس کرونا با استفاده از روش توالی‌یابی اثبات می‌شود
بهزاد خوانساری نژاد، دانشیار ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی اراک در خصوص روش آزمایشگاهی تشخیص ویروس جهش یافته کرونا به خبرنگار ایمنا گفت: به منظور شناسایی جهش‌های کلی در ویروس کرونا از روش توالی‌یابی استفاده می‌شود که ترتیب قرار گرفتن نوکلئوتیدها را در یک قطعه از DNA مشخص می‌کند.
وی افزود: توالی‌یابی با استفاده از دستگاه‌ها و مواد هزینه بر انجام می‌شود، اما چنانچه قصد داشته باشیم ویروس جهش یافته را در جامعه بررسی کنیم، تست‌های مخصوص جهش وجود دارد. اگر جهشی در واحدهای سازنده ژنوم (نوکلئوتیدها) اتفاق افتاده باشد، قابل شناسایی است و وجود ویروس جهش‌یافته اثبات می‌شود.
خوانساری نژاد تاکید کرد: با مقایسه واریانس یک ویروس با واریانس ویروس دیگر می‌توان افزایش قدرت سرایت یا بیماری‌زایی ویروس جهش یافته را اثبات کرد، اما این مطالعات باید دقیق باشد.
تعیین توالی ژنوم ویروس، فرآیندی زمان‌بر است
مجید خیر الهی، متخصص ژنتیک پزشکی نیز در این باره به خبرنگار ایمنا گفت: زمانی که بیماران علائم متفاوت بیماری را از خود نشان دهند و یا پاسخ به درمان در آنها متفاوت باشد، این شبهه به وجود می‌آید که ویروس کرونا ممکن است دچار جهش شده باشد که با روش‌های موجود مثل سکانس کردن(Sequence) یا تعیین توالی، می‌توان جهش‌های جدید ویروس کرونا را اثبات کرد.
وی خاطرنشان کرد: چنانچه این فرآیند برای اثبات وجود ویروس جهش یافته‌ای که از قبل جهش آن مشخص شده است، انجام شود، این بررسی ظرف چند روز انجام می‌شود، اما چنانچه نیاز باشد اثبات جهش جدیدی در ویروس بررسی شود، این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد و حداقل یک ماه طول بکشد.
این متخصص ژنتیک پزشکی گفت: در کشور ما سفارش مواد و پرایمر از خارج کشور انجام می‌شود و به همین علت فرآیند تعیین توالی، زمان بر است، اما در خارج از کشور که دسترسی بیشتری به مواد و دستگاه‌های مورد نیاز وجود دارد، این بررسی در بازه زمانی کوتاه‌تری انجام می‌شود.
علائم بالینی ویروس جهش یافته چیست؟
رضا فدایی، مسئول بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: در اصفهان تفاوتی بین بیماران مبتلا به ویروس جهش یافته و ویروس قبلی مشاهده نکردیم و علائم بالینی بیماران در واریانس بریتانیایی همانند واریانس قبلی بود، اما در استان خوزستان این بیماری سیر پیش‌رونده بیشتری دارد و گرایش آن به سمت کودکان و نوجوانان بیشتر شده است. موضوع قابل توجه این است که این ویروس جهش یافته نسبت به ویروس قبلی بسیار مسری‌تر است.
وی با اشاره به علت وضعیت وخیم بیماری در استان خوزستان گفت: قومیت‌های مختلف ممکن است ساختار ژنتیکی متفاوتی داشته باشند و همین امر منجر شود که یک عامل بیماری‌زا خود را در منطقه‌ای شدیدتر نشان دهد، اما در مکان دیگر خفیف‌تر بروز پیدا کند.
مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان خاطرنشان کرد: پیشروی بیماری به شرایط فرهنگی آن جامعه نیز بستگی دارد. به عنوان مثال در خوزستان مراسم تدفین و عزاداری بسیار شلوغ‌تر برگزار می‌شود و ممکن است تبعیت مردم از راهنمایی‌های بهداشتی کمتر از سایر مناطق باشد. همچنین این امکان وجود دارد که دسترسی به خدمات پزشکی در این استان در مراحل اولیه بیماری کمتر باشد؛ البته عوامل ناشناخته دیگر نیز می‌تواند درشیوع بیماری نقش داشته باشد.
فدایی در خصوص علائم بالینی ویروس جهش یافته تصریح کرد: علائم ویروس جدید در استان خوزستان بیشتر تنفسی است، اما سیر سریع‌تری دارد، به طوری که ۳۰ درصد بیمارانی که فوت شدند، تنها یک روز در بیمارستان بستری بودند.
نظر شما