به گزارش خبرنگار ایمنا، خشکی زاینده رود سال‌هاست که امان مردمان این دیار را بریده است، دردی که سال به سال عمیق‌تر میشود، اما گویی پایان ندارد و قرار نیست آب در رگ حیات سپاهان جاری شود.
غبار غم و ناامیدی از روزی بر رخساره اصفهان نقش بست که شیره جان زاینده رود خشکید و تالاب گاوخونی، آن مامنِ شورانگیزِ سال‌های دورِ پرندگان مهاجر، رنگ و بوی مرگ گرفت. حالا این روزها زمین با ولع بیشتری اصفهان را فرو می‌برد، روزهایی که حتی هوایی برای نفس کشیدن نیست.
گرچه طبیعت اصفهان هر روز با زبان بی زبانی و با قامت خمیده درختان، زخم‌های عمیقِ تن زمین، سرگردانی و بی پناهی پرندگان مهاجر، زنده به گور شدن بچه ماهی‌ها و ریزگردهای سمی دردهایش را فریاد می‌زند، اما وقتی کارد به استخوان رسید این کشاورز اصفهانی است که از غم بی آبی مرثیه خوان دردهای زاینده رود میشود ولی دریغا که انگار چشم‌ها بر درد و رنج نصف جهان فرو بسته و امید به احیای زاینده رود به سراب تبدیل شده است.
چشم اصفهان به برکت بارش‌های دو سال اخیر روشن شد و نبض حیاتش ماه‌ها تپید و آب به اراضی کشاورزان رونق بخشید، اما امسال با وجود ۴۳۷ میلی متر بارندگی در کوهرنگ، سرشاخه اصلی رودخانه، ذخیره سد زاینده رود با ظرفیت یک میلیارد و چهارصد میلیون مترمکعب به ۱۸۳ میلیون مترمکعب رسیده است و تنها ۱۳ درصد آن آب دارد.
به گفته مسعود میرمحمدصادقی، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان سد زاینده رود امسال ۴۱ درصد و نسبت به بلند مدت (۵۰ ساله) ۷۰ درصد کاهش ذخیره آبی دارد.
شهریور امسال و زمانی که ذخیره سد زاینده رود به خط قرمز شرب و کمتر از ۲۰۰ میلیون مترمکعب رسید، توزیع آب برای کشاورزان غرب و شرق اصفهان متوقف شد، زیرا آب برای کشت تابستانه به دو شرط برای کشاورزی رهاسازی شده بود که اگر ذخیره سد زاینده رود به کمتر از خط قرمز شرب برسد توزیع آن متوقف شود و کشاورزان حقابه برای کشت پاییزه مطالبه نکنند.
اما حسن ساسانی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در ماه‌های اخیر در مصاحبه‌های مختلف اعلام کرد که " هرگونه تصمیم برای رهاسازی آب در سال زراعی کنونی به میزان بارش‌ها بستگی دارد." این در حالی است که هنوز جلسه کارگروه احیای زاینده رود تشکیل نشده و از سوی دیگر کشاورزان خواستار رهاسازی آب برای کشت پاییزه دوم در زمان مناسب شدند و این بلاتکلیفی موجب نارضایتی کشاورزان شرق اصفهان شده است.
کشاورزان اصفهانی که امسال امیدشان از کشت و کار پاییزی قطع شده بود از آبان ماه پویش هفتگی «دوشنبه‌های آبی» را برای پیگیری مطالبات قانونی خود و احیای زاینده‌رود به راه انداخته اند تا شاید مسئولان و متولیان امور صدای مظلومیت آنان را بشنوند، اما با وجود اینها هنوز از صدای پای آب در این حوالی خبری نیست.
تیغ بی آبی بر گردن کشاورزان
محمدحسین از کشاورزان شرق اصفهان و ساکن روستای براآن شمالی در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: امسال با این اوضاع اقتصادی کشت و کاری نداریم، یعنی درآمدی نداریم و نمی‌دانیم خرج زندگی را از کجا تأمین کنیم؛ از پاییز تاکنون بارها به این اداره و آن اداره رفتیم و خواستیم فکری برای ما بکنند، خواستیم سهمیه آب برای کشت پاییزه بدهند، اما کسی پاسخگو نبود؛ می‌گویند آب نیست که کشت و کار کنید، پس چرا بالادست آب می‌برند؟
او که ۴۹ سال سن دارد، حرف‌های آمیخته با بغضش را اینگونه ادامه می‌دهد: سال‌هاست که چاه آب زمینمان خشکیده و بی آبی زاینده رود نان ما را سنگ کرده است، سه فرزند دانش‌آموز دارم، بارها برای تأمین مایحتاج خانه شرمنده همسر و فرزندانم شده‌ام.
این کشاورز می‌گوید: در این گرانی‌ها بیکار و بلاتکلیف مانده‌ایم؛ سال‌های پیش خیلی از کشاورزها بخاطر بی آبی، زمین‌های خود را فروختند. من هم شاید مجبور شوم زمینم را بفروشم و سراغ کار دیگری بروم.
چشم انتظار آب
کشاورز دیگری که خود را محسن معرفی می‌کند به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ما می‌گوئیم مصوبات قانونی شورای عالی آب اجرا شود، البته اجرای آن ابتدا از استان خودمان آغاز شود، اما به هر سازمانی مراجعه می‌کنیم کسی پاسخگو نیست و توجهی ندارند.
این کشاورز ۳۳ ساله، می‌افزاید: برای کشت پاییزه دوم به آب نیاز داریم و باید مدتی قبل از اینکه آب رهاسازی شود اراضی را برای کشت و کار آماده کنیم، بذر و کود تهیه کنیم، اما حتی مدیران صنف کشاورزان هم نمی‌دانند که بازگشایی آب چه روزی خواهد بود و آیا اصلاً امسال آبی به کشاورزان اختصاص می‌دهند یا نه؟ بلاتکلیف و سرگردان مانده‌ایم!
خلف وعده در اعلام زمان رهاسازی آب
محمود کریمی، نماینده کشاورزان شرق اصفهان نیز به ایمنا می‌گوید: برای انجام کشت کشاورزان قرار بوده از ۲۰ دی ماه تا اول بهمن ماه، تاریخی برای بازگشایی آب مشخص شود، در حالی که این اقدام نشد.
عضو شورای میراب‌های اصفهان می‌افزاید: هم اکنون کشاورزان خواهان تعیین تکلیف میزان حقابه‌های خود از رودخانه زاینده رود هستند زیرا ۷۵ درصد آب رودخانه حق کشاورزان است اما نمی‌توانند کشت و کار کنند در حالی که صنایع بزرگ هم اکنون آب برداشت می‌کنند. از این رو از مسئولان و متولیان امر استان می‌خواهیم در جلسه‌ای مشترک سهم آب کشاورزان را مشخص کنند تا بتوان آب را به‌درستی تقسیم بندی کرد؛ اگر به دلیل ذخیره آب کم سد زاینده رود، امسال امکان رهاسازی دو مرحله آب وجود ندارد یک مرحله آب توزیع کنند که کشت کشاورزان نخشکد.
وی ادامه می‌دهد: می‌دانیم سد ۱۸۰ میلیون مترمکعب آب دارد، در این شرایط کشاورزان نیز رهاسازی آب را نمی‌پذیرند زیرا دیر شده است، هم شرب مردم اصفهان به خطر می‌افتد و هم کشت گندم و سایر غلات نیز کیفیت مطلوب را نخواهد داشت و کشاورز متضرر میشود.
کریمی اضافه می‌کند: برخی کشاورزان که چاه آب داشتند کشت خود را در سطحی انجام دادند اما عده‌ای از کشاورزان که چاه ندارند و رزق و روزی آنها تنها به آب زاینده رود وابسته است، از پاییز امسال هیچ کشتی نداشتند و اگر اکنون غله بکارند متضرر می‌شوند، آنهایی که کشت کردند نیز اگر آب رهاسازی نشود محصولشان نابود میشود. از این رو در شرایط سختی قرار داریم که تکلیف خود را نمی‌دانیم.
وی می‌افزاید: همچنین کشاورزان اصفهان خواهان تعیین مقدار حقابه پایین دست و بالادست، ساماندهی بالادست رودخانه و بستن قرارداد مناسب و تعیین دقیق آب‌بندهای بین رودخانه هستند؛ سال آبی گذشته حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب که حق ما بوده هدر رفته در حالی که آب نیاز به مدیریت دارد تا از هدر رفت آن جلوگیری شود، میزان برداشت آب باید ثبت شده و به صنف کشاورزان تحویل داده شود.
کریمی ادامه می‌دهد: مقرر بود برای بخشی از نیاز آبی اراضی شرق پساب فاضلاب تأمین شود در حالی که این موضوع نیز بلاتکلیف است و کسی پاسخگوی مطالبات کشاورزان نیست.
نماینده کشاورزان شرق می‌گوید: سه تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی " عباس مقتدایی، حجت الاسلام حسین میرزایی و مهدی طغیانی" در تجمع ۲۷ دی کشاورزان وعده دادند که مطالباتمان را پیگیری کرده و در مدت یک هفته نتایج آن را به ما اعلام کنند؛ ما کشاورزان منتظر تحقق وعده‌ها و اجرای مصوبات قانونی برای زاینده رود هستیم.
صدای کشاورزان حتی به گوش آب منطقه‌ای اصفهان هم نمی‌رسد
اسفندیار امینی، دبیر نظام صنفی کشاورزان اصفهان اما اوضاع پریشان کشاورزان را اینگونه بازگو می‌کند: هیچ کسی جواب روشنی به کشاورزان نمی‌دهد انتظار داریم صدای کشاورزان به پایتخت برسد، اما حتی به آب منطقه‌ای اصفهان هم نمی‌رسد. کشاورزان خواهان اجرای مصوبات دولت در خصوص زاینده رود، اعلام تاریخ بازگشایی آب و ساماندهی رودخانه هستند، اما کسی پاسخ نمی‌دهند.
وی در گفت‌وگو با ایمنا خاطرنشان می‌کند: ممکن است نگرانی مسئولان بابت موجودی کم سد زاینده رود و کمبود بارندگی‌ها باشد و اینکه اگر در شرایط کنونی آب را رها کنند ذخیره سد از خط قرمز شرب کمتر شود، اما تعجب برانگیز است که حتی با صنف کشاورزان هم جلسه برگزار نمی‌کنند که درباره همین مسائل به جمع بندی برسیم و بیانیه مشترک دهیم تا کشاورزان بلاتکلیف و سردرگم نباشند؛ مایه تأسف است که به کشاورزان برای تعیین تکلیفشان حرفی زده نمی‌شود، همین امر موجب نارضایتی کشاورزان شده که چرا کسی پاسخ ما را نمی‌دهد؟!
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان با بیان اینکه کشاورز می‌خواهد برای زندگی و درآمدش برنامه‌ریزی کند، می‌افزاید: برخی از کشاورزان برای اینکه هزینه ماهانه زندگی را تأمین کنند شاید مجبور شوند بخشی از زمین‌هایشان را بفروشند تا امور خود را اداره کنند. این در حالی است که حتی به کشاورز نمی‌گویند، نمی‌توانیم آب تأمین کنیم تا کشاورز بر همان اساس برنامه‌ریزی کند.
آیا عزمی بر اجرای مصوبات در استان اصفهان وجود دارد؟
امینی تصریح می‌کند: مسئله‌ای که تکلیف آن در قانون و مصوبات شورای عالی آب و شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود روشن نشده باشد، وجود ندارد از این رو از استاندار و مقامات استان درخواست می‌کنیم که مصوبات مربوط به استان خودمان را اجرا کنند؛ آن‌وقت کشاورزان هم راضی می‌شوند.
او می‌افزاید: ممکن است هم‌اکنون به کشاورزان آب ندهند، اما همین قدر که حس کنند اجرای مصوبات در استان خودمان آغاز شده است برای آنها رضایت بخش است، اما به نظر می‌رسد عزمی بر اجرای مصوبات حتی در استان خودمان نیست.
به گزارش ایمنا، تلاش برای پیگیری مشکلات کشاورزان از مسئولان شرکت آب منطقه‌ای بی نتیجه ماند اما اصغر رستمی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برخی از کشاورزانی که منابع آبی مانند چشمه، قنات، چاه آب عمیق و نیمه عمیق در اختیار داشتند در یک سطحی کشت پاییزه خود را انجام داده‌اند، اما متأسفانه در مناطقی که تحت پوشش شبکه زاینده رود است و کشت تنها باید با آب رودخانه انجام شود کشاورزان به دلیل جاری نبودن آب نتوانستند امسال کشت پاییزه داشته باشند.
مشکلات کشاورزان را پیگیری می‌کنیم
وی می‌افزاید: سال‌های قبل نیز وقتی که امکان کشت در پاییز نبود یکی دو سال این اتفاق افتاد که کشت تأخیری انجام شد و منابع آبی خوب بود و توانستند در اواسط بهمن ماه نیز با جاری شدن آب باز هم کشت و کارهایی در این حوضه انجام دهند که این موضوع در دست بررسی است و اگر چنانچه منابع آبی امکان دهد و شرایط مساعد باشد قابل بررسی و پیگیری است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: شرایط کنونی به ذخیره آب در پشت سد زاینده رود کاملاً وابسته است که امیدواریم جلسات و تصمیماتی که در استانداری در این خصوص گرفته میشود و با بهبود وضعیت آب و رهاسازی آن، درصدی از کشت و کارها محقق شود زیرا جریان آب در حوضه آبریز زاینده رود اراضی کشاورزی هفت شهرستان و مناطق لنجان، فلاورجان، خمینی شهر، نجف آباد، زرین شهر تا شهرستان اصفهان را سیراب می‌کند.
رستمی خاطرنشان می‌کند: کشت پاییزه تمام شده است با وجود این به عنوان متولی بخش کشاورزی در جلسات کارشناسی تلاش خواهیم کرد تا با جمع بندی دقیق برای کشاورزان اصفهان تصمیم مناسبی اتخاذ شود.
گزارش از: ندا سپاهی، خبرنگار ایمنا
نظر شما