چرا یلدا را بلندترین شب سال می‌نامند؟

مرتضی بارونی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: شب یلدا، شب پایانی فصل پاییز است که بامداد آن با فصل زمستان آغاز می‌شود و امسال نیز طبق رسم دیرینه و هر ساله شامگاه یکشنبه ۳۰ آذرماه، شب یلدا است.

وی افزود: به دلیل زاویه قرارگیری کره زمین در فضا که به آن کجی زمین می‌گویند (حدود ۲۳.۵ درجه) و گردش یک ساله زمین به دور خورشید، طول مدت شب و روز متفاوت است.

کارشناس مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان خاطرنشان کرد: یکی از علت‌های ایجاد فصول و گرم و سرد شدن هوا، طول مدت شب و روز است که در تابستان روزها طولانی‌تر و در پاییز و زمستان شب‌ها طولانی‌تر است.

بارونی با بیان اینکه نحوه گردش زمین به دور خورشید با در نظر گرفتن کجی زمین و زاویه‌ای است که زمین در فضا قرار گرفته، یادآور شد: محور چرخش زمین به دور خودش که از دو قطب زمین می‌گذرد دقیقاً با محور خط عمودی، ۲۳.۵ درجه زاویه دارد و زمین به صورت صاف به دور خورشید گردش نمی‌کند.

وی تاکید کرد: با در نظر گرفتن این زاویه کجی، گردش زمین به دور خورشید موجب می‌شود از آغاز تابستان و اول تیر، روزها شروع به کوتاه شدن و شب‌ها شروع به بلند شدن کند تا زمانی که به آغاز زمستان و ماه دی نزدیک شویم.

کارشناس مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان تصریح کرد: در پایان فصل پاییز شب‌ها طولانی‌تر می‌شود تا اینکه اواخر پاییز و اوایل زمستان طولانی‌ترین شب‌ها را داریم و شب یلدا نیز همین زمان است. از آن به بعد روزها شروع به بلندتر شدن و شب‌ها شروع به کوتاه‌تر شدن می‌کند. از آغاز زمستان و روزهای بعد از شب یلدا، روزها شروع به بلندتر شدن و شب‌ها شروع به کوتاه‌تر شدن می‌کند تا زمانی که به ماه تیر برسیم.

وی گفت: در ماه تیر ما بلندترین روزهای سال و کوتاه‌ترین شب‌ها را داریم و این چرخه به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند؛ از ماه تیر تا دی ماه روزها کوتاه و شب‌ها بلند و از دی تا تیر، روزها بلند و شب‌ها کوتاه می‌شود و به همین دلیل شب یلدا، طولانی‌ترین شب سال است.

کارشناس مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان به پدیده پس افتادگی فصل‌ها اشاره و اظهار کرد: زمستان با طولانی‌ترین شب‌ها آغاز می‌شود اما مدتی که از زمستان می‌گذرد، سرما خود را نشان می‌دهد و در بهمن ماه هوا سردتر می‌شود.

بارونی افزود: درست است که در بین ماه‌های فصل تابستان، تیر طولانی‌ترین روزها را دارد اما معمولاً گرم‌ترین روزهای سال در ماه مرداد است، زیرا مدتی زمان می‌برد تا گرما خود را نشان دهد؛ به این پدیده پس افتادگی یا تأخیر زمانی فصل‌ها می‌گویند.