تامین کسری بودجه از جیب سهامداران

به گزارش خبرنگار ایمنا، حسین مرزبان، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اظهار کرد: عواملی همچون تأمین مالی، نرخ بهره، بازدهی، دارایی‌ها، سررسید، جریان نقدینگی، مشارکت کنندگان، دسترسی، تضمین و نسبت بدهی به دارایی، از درون بازار سرمایه بر آن تأثیر می‌گذارد.

وی با بیان اینکه دولت توانسته بازار سهام را به صورت حیات خلوتی برای خود در آورده و از آن کسب در آمد کند، افزود: از ابتدای مرداد ماه تا کنون، ارزش بازار بورس نوسان سنگینی داشته است، شاخص کل بورس ابتدا افزایشی بوده و به اوج رسیده و سپس نزول کرده است که به معنای از بین رفتن دارایی‌های موجود در بورس است به طوری که ۴۲ درصد از ارزش کل بازار از بین رفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: نوسانات بازار بورس گاهی از مبدا خارجی اثر می‌گیرد، به عنوان نمونه شیوع ویروس کرونا باعث نوسان در بازار بورس‌هایی شده که به بازار جهانی پیوسته هستند؛ گروه دوم نوسانات مبدا داخلی دارد، در کشور ما نیز همین عوامل در بازار بورس تأثیر گذار است؛ تورم، مالیات بر درآمد و عملکرد بازار ارز، می‌تواند بازار بورس را تحت تأثیر قرار دهد.

بازار سهام ایران شفاف نیست

مرزبان افزود: بازار سهام ایران از جمله بازارهای غیرکارا و غیر شفاف است، چنین بازاری معمولاً دارای پدیده دنباله پهن است؛ این پدیده اقتصاد را برای بروز زلزله‌ای آماده می‌کند که زمان آن مشخص نیست؛ سال گذشته چند مورد زلزله در بازار بورس رخ داد و قیمت سهام به شدت زمین خورد بنابراین افرادی که وارد این بازار می‌شوند باید انتظار چنین اتفاقاتی را داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه برای از بین بردن دشمن، بدون جنگ از دو ابزار می‌توان استفاده کرد، ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی، دنیا در مقابل ما ایستاد و در ابتدا جنگ تحمیلی تا حدودی توان ما را از بین برد و بعد از آن به دنبال خود تخریبی ایران بوده‌اند که به وسیله تحریم‌ها این اتفاق افتاد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: افزایش مخارج، به طوری که به تولید بیشتر ختم نشود؛ همچنین کاهش درآمدها به خصوص درآمدهای ارزی و خارجی نیز از جمله این سیاست‌ها است.

کسری بودجه موجب ورشکستگی می‌شود

مرزبان افزود: افزایش مخارج و کاهش درآمدهای کشور موجب کسری بودجه می‌شود و این کسری بودجه اقتصاد را با ورشکستگی دچار می‌کند.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی برای مقابله با این ورشکستگی می‌توان از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی استقراض کرد و یا تأمین منابع از طریق فروش اوراق قرضه به کشورهای مختلف استفاده کرد؛ همچنین می‌توان استقراض داخلی انجام داد؛ در سال ۱۳۹۶ نیز دولت به دنبال چاپ حجم زیادی از اوراق قرضه و فروش آن در داخل بود که مجلس با آن مخالفت کرد البته با نرخ بهره‌های این اوراق در بازار داخلی استقبال چندانی از آن نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: فروش دارایی‌ها نیز یکی از روش‌های تأمین کسری بودجه بوده است؛ همچنین صدور چک بی محل که همان چاپ اسکناس یا خلق اعتبار یا استفاده از مالیات تورمی در قالب صدور اسکناس با استقراض از بانک مرکزی نیز می‌تواند به عنوان یک راهکار به شمار آید.

مرزبان گفت: دولت می‌تواند دارایی‌های خود را به طور مستقیم از طریق مزایده به فروش برساند که با عناوین خصوصی سازی شناخته می‌شود همچنین می‌تواند از طریق عرضه عمومی در بازار سهام دارایی‌های خود را بفروشد.

تأمین کسری بودجه از بازار بورس

وی ادامه داد: در بازار بورس‌های دنیا افرادی هستند که بازار سازی می‌کنند و کار این افراد حرکت خلاف جهت بازار است، تعادل بازار توسط این افراد برقرار می‌شود، در کامپیوترهای بازارهای جهانی این بازار سازها به طور اتوماتیک در ابتدای صف قرار می‌گیرند، مشابه این مورد در بازار ایران افراد حقوقی در بازار هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گفت: دولت وقتی نمی‌تواند از طریق چاپ اسکناس درآمد کسب کند سهام برخی شرکت‌های خود را به قیمت بالایی در بازار سرمایه می‌فروشد؛ در این صورت میزان مالکیت سهامدار خرد افزایش پیدا کرده است و دولت توانسته معادل کسری‌های بودجه خود را مستقیماً از دارایی‌های مردم جمع کند.

مرزبان افزود: با این کار بازار خود به خود دچار سقوط شده و ارزش سهام به ارزش نسبتاً واقعی بازمی‌گردد؛ امروز همه سهامداران درصدی از دارایی‌های خود را به دولت تقدیم کرده‌اند تا کسری بودجه را با آن پوشش دهد؛ این سیاست منجر به نوسانات بورس شده است.

وی با تاکید بر اینکه دولتمردان فراموش کرده‌اند که سرمایه اجتماعی کشور با این کار هدر داده می‌شود، تصریح کرد: به نظر می‌آید مسئولان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به این گوشه از سیاست اقتصادی خود توجه ندارند نباید کسری بودجه را به قیمت از بین بردن دارایی‌های خانوار جبران کرد زیرا اکنون با خرد کردن سهم‌ها حتی اقشار کم درآمد تر جامعه نیز در این فرآیند شرکت کرده و بخشی از درآمدشان را از دست می‌دهند که پیامدهای خوبی نخواهد داشت و بی اعتمادی مردم را نسبت به بازار بورس به دنبال دارد.