به گزارش خبرنگار ایمنا، ناگهان درخت، به کارگردانی صفی یزدانیان، تازه‌ترین فیلمی است که روانه اکران آنلاین شده است. این فیلم محصول سال ۱۳۹۷ است که در بخش سودای سیمرغ سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و در دو رشته بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای زهره عباسی و بهترین موسیقی متن برای کریستف رضاعی، نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد.
نقد فیلم ناگهان درخت
ناگهان درخت، دومین ساخته سینمایی صفی یزدانیان است که در خلاصه داستان آن آمده است: فرهاد زندگی خود را از کودکی تا ۵۰ سالگی برای روانکاو تعریف می‌کند. زندگی که با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده است.
این فیلم با حال و هوای فیلم قبلی فیلمساز یعنی "در دنیای تو ساعت چند است؟ " ساخته شده و سوژه‌ای نسبتاً مشابه دارد. موفقیت فیلم قبلی یزدانیان در حدی خوب بود که باعث شد این کارگردان به سراغ سوژه‌ای با حال و هوای "در دنیای تو …" برود و بخواهد آن موفقیت را بار دیگر تکرار کند.
اما متأسفانه نتیجه کار، متفاوت با فیلم قبلی فیلمساز است و نه تنها تماشاگر را با خود همراه نمی‌سازد که در مواقعی او را پس می‌زند. بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین مشکل ناگهان درخت را باید پراکنده گویی فراوان آن دانست. این فیلم بر پایه خاطرات مادر یزدانیان ساخته شده که فقط خود فیلمساز حس و حال آن را به خوبی می‌فهمد، اما در شریک شدن آن با تماشاگر ناتوان است.
اگر "در دنیای تو…" فیلمساز فقط به گذشته می‌پردازد، در ناگهان درخت، گذشته، حال و آینده در کنار هم ترسیم می‌شوند. ناگهان درخت با یک عشق پاک و ساده مدرسه‌ای آغاز می‌شود که می‌تواند زمینه ساز عاشقانه‌ای بزرگ باشد. اما فیلم بعد از ورود به بزرگسالی، مسیر خود را گم می‌کند. فرهاد عاشق شعر و سینما است، اما این علاقه و شیدایی، هیچ نمود بیرونی در طول فیلم ندارد تا این علاقه به تصویر کشیده شود. فیلم با زندان فرهاد آغاز می‌شود و بازجویی او. این که دقیقاً چرا فرهاد به زندان افتاده، چرا می‌خواسته غیرقانونی مهاجرت کند، چرا خودش با مهاجرت غیر قانونی مخالف بوده، سوالاتی است که در طول فیلم به آنها پاسخی داده نمی‌شود.
مهم‌ترین وجه اشتراک دو فیلم یزدانیان، شاعرانگی است. شاعرانگی در فیلم نخست فیلمساز، بسیار زیبا و تر و تمیز از آب درآمده است، اما در ناگهان درخت، به دلیل همین پراکندگی که به آن اشاره شد، شاعرانگی هم لطمه خورده است. پراکنده گویی بیش از اندازه در فیلم و اطلاعات نه چندان کافی، مسیر فیلم را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که در لحن و فرم فیلم هم تأثیر منفی می‌گذارد. لحن فیلم هم ثبات ندارد. یک جاهایی فانتزی است، چنانچه در جاهایی دیگر می‌خواهد شاعرانگی اش را حفظ کند. جاهایی رئال می‌شود و جاهایی دیگر سورئال. همین پراکندگی حتی باعث می‌شود تا فیلم از ریتم بیفتد.
در فیلم اول یزدانیان، شاهد شعله کشیدن یک احساس قدیمی هستیم، اما در ناگهان درخت، یک پرسش اصلی مطرح می‌شود: "اگر عاشق به معشوق برسد چه می‌شود؟ "به طور کلی در ناگهان درخت با یک کلاژ مواجه هستیم. انگار یزدانیان تکه‌هایی از علایق شخصی‌اش را برداشته و به هم چسبانده است. اگرچه فیلمساز سعی کرده تا دلیلی برای به هم پیوستن سه دوره زمانی که در فیلم روایت می‌شود، پیدا کند اما مشخصاً پیوستگی قطعات این کلاژ، در ناگهان درخت، کمتر از ساخته قبلی اوست.
داستان ناگهان درخت، همچون فیلم قبلی فیلمساز در شمال کشور و شهر رشت می‌گذرد با این تفاوت که رشت در فیلم "در دنیای تو…" تنها یک لوکیشن نیست و به عنوان یک کاراکتر دارای شخصیت و هویت است. اما در ناگهان درخت، رشت تنها یک لوکیشن است که دلیلی بر روایت داستان در آن وجود ندارد. در این فیلم، رشت تنها یک شهر است که یزدانیان زیبایی‌های آن را در پلان‌های قاب شده‌ای به تصویر کشیده است و موسیقی بی نظیر کریستف رضاعی نیز به آن رنگ پاشیده است.
ناگهان درخت تا حدی ضعیف و فراموش شدنی است. پراکندگی‌های ذهنی فیلمساز در تازه‌ترین ساخته‌اش، هرگز انسجام پیدا نمی‌کند و به همین دلیل عاشقانه‌ای به یاد ماندنی هم ساخته نمی‌شود.
درباره کارگردان
صفی یزدانیان متولد سال ۱۳۳۹، منتقد سینمایی، فیلمساز، روزنامه نگار و مترجم است. او دانش آموخته کارشناسی سینما از دانشگاه هنر در سال ۶۸ است. از فیلم‌های مستند او می‌توان به فیلم‌های نفس، در جستجوی شهرزاد و قایق‌های من اشاره کرد. او با مستندهایش در جشنواره‌هایی همچون ژان تی یی (فرانسه) و جشنواره فیلم‌های مستند آمستردام شرکت کرد.
یزدانیان از سال ۶۸ به عنوان نویسنده با ماهنامه فیلم و چند نشریه دیگر همکاری کرد. اولین فیلم بلندش را با عنوان در دنیای تو ساعت چند است؟ در سال ۹۳ جلوی دوربین برد که جوایز متعددی را از جشنواره‌های داخلی و خارجی کسب کرد. ناگهان درخت را به عنوان دومین فیلمش در سال ۹۷، کارگردانی کرد. یزدانیان علاوه بر دو فیلم خودش، فیلمنامه فیلم سیمای زنی در دوردست به کارگردانی علی مصفا را نیز به نگارش درآورده است.
او همچنین دو کتاب را به تألیف در آورده است، ترجمه تنهایی (مجموعه مقالات سینمایی) و سینما می‌تواند یک فرشته باشد.
درباره بازیگران ناگهان درخت
پیمان معادی، مهناز افشار، زهره عباسی، سیامک صفری، شقایق دهقان، مهراب قاسم‌خانی و پانته‌آ پناهی‌ها، ترکیب بازیگران ناگهان درخت را تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد انتخاب بازیگران این فیلم اشکالاتی دارد. ناگهان درخت را می‌توان ضعیف‌ترین انتخاب کارنامه حرفه‌ای پیمان معادی دانست. او در به تصویر کشیدن شخصیت فرهاد و شاعرانگی‌اش ناتوان است. هر چقدر ترکیب علی مصفا و زری خوشکام در فیلم در دنیای تو ساعت چند است؟، ترکیب جذابی است، ترکیب پیمان معادی و زهره عباسی، چندان چنگی به دل نمی‌زند. هر چند زهره عباسی، چند قدم از معادی جلوتر است تا آنجا که برای این فیلم، نامزد دریافت جایزه از جشنواره فیلم فجر شد. معادی در این فیلم، عصا قورت داده تر از آن است که بتواند فرهاد را به درستی روایت کند.
استفاده از صدای او در قالب نریشن‌های طولانی، اشتباه دیگر فیلمساز است. معادی توانایی چندانی برای استفاده از صدایش ندارد، برای همین هم نریشن‌هایش خالی از احساس است.
مهناز افشار هم وضعیتی بهتر از معادی ندارد و شخصیت‌اش در طول فیلم گنگ است. به نظر می‌رسد مهراب قاسم‌خانی و شقایق دهقان نیز به واسطه دوستی شان با کارگردان در ترکیب این فیلم قرار گرفته‌اند، چون حضورشان در فیلم، چندان ثمری ندارد.
نظر شما