به گزارش خبرنگار ایمنا، این نخستین بار نیست که قرار است یک بازیگر خارجی در یک اثر ایرانی جلوی دوربین رود. حضور بازیگران خارجی در سینمای ایران، از قبل از انقلاب شروع شد و در سینمای بعد از انقلاب نیز ادامه یافت. دلایل متعددی برای چرایی حضور بازیگران خارجی در سینمای ایران وجود دارد که مهمترین آنها گذشتن از خط قرمزهای سلیقهای به ویژه در مورد بازیگران است. از سوی دیگر سینمای ایران نیازمند تولیدات مشترک است و حضور بازیگران خارجی از کشورهای همسایه، میتواند این مسیر را هموارتر کند.
گاهی نیز سازندگان به این نتیجه میرسند که برای روایت قصه شان، ناگزیر باید از حضور بازیگران خارجی استفاده کرد که از نظر پوشش و چهره، انطباق کامل با شخصیت فیلم داشته باشند. برای نمونه در فیلم استرداد، یک بازیگر خارجی در نقش یک دختر ایرانی بود تا دست سازندگان فیلم در به تصویرکشیدن ظاهر او در پیش از انقلاب بازتر باشد.
آن چه در ادامه میآید، نگاهی است به برخی از مهمترین نقش آفرینیهای بازیگران خارجی در فیلمهای ایرانی.
بازیگران لبنانی، رکورددار حضور در آثار ایرانی
در بین بازیگران خارجی که در سینمای ایران به نقش آفرینی پرداختهاند، لبنانیها بیشترین تعداد حضور را به نام خود ثبت کردهاند. مهمترین این بازیگران لبنانی، دارین حمزه است که در فیلمهای کتاب قانون، فرشتگان قصاب، ۳۳ روز و شکارچی شنبه حضور یافت. او با بازی در کتاب قانون، ساخته مازیار میری، به شهرت رسید. این در حالی بود که پیش از آن بازیگر بینالمللی مهمی محسوب نمیشد و در کشور خودش هم یک بازیگر معمولی بود. به لطف حضورش در سینمای ایران تبدیل به بازیگری بینالمللی در تراز سینمای جهان عرب شد. بازی در کتاب قانون، برای حمزه جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را از جشن خانه سینما به ارمغان آورد، اما در سه تجربه بعدیاش در ایران به موفقیت چندانی دست نیافت. دارین حمزه انتخاب مناسبی برای فیلم کتاب قانون بود. یک دختر مسیحی لبنانی که بعد از آشنایی با یک مرد ایرانی، مسلمان میشود. به تصویر کشیدن وضعیت حجاب او پیش از مسلمان شدن، با انتخابش برای این نقش به خوبی حل شد. اما حضور این بازیگر در یک فیلم منشوری در لبنان، باعث شد تا از سینمای ایران دور بماند و موقعیتهای بسیاری را از دست بدهد.
پیر داغر دیگر بازیگر لبنانی است که در آثار ایرانی حضور یافت. فیلم سینمایی سی و سه روز و سریال مدار صفر درجه، آثاری هستند که داغر در آنها نقش آفرینی کرد. او در سی و سه روز، نقش یک ژنرال اسرائیلی را بازی کرد و در مدار صفر درجه، ایفاگر نقش سرگرد بهروز فتاحی بود تا کار کردن با حسن فتحی را تجربه کند. ظاهر فیزیکی این بازیگر در هر دوی این آثار منطبق با شخصیت وی بود، با این حال بازیگران زیادی در سینمای ایران بودند که گزینه مناسبتری بودند تا بتوانند این نقشها را بر عهده بگیرند. تنها ویژگی داغر در فیلم سی و سه روز، چالش او با ادای دیالوگهای عبری بود.
لوریت حنینو، حضور در سینمای ایران را از کودکی و با فیلم لبنان عشق من آغاز کرد. اما وقتی برای حضور در فیلم سینمایی گامهای شیدایی به توافق رسید، در بیش از ۲۵ فیلم و سریال ایرانی ایفای نقش کرده بود. او در گامهای شیدایی، نقش جولیا، یک سرباز آمریکایی را بازی میکرد که به خدمت ارتش ایالات متحده درآمده و تلاش دارد مدارکی را که در حین انجام وظیفه در این کشور به دست آورده است، به دوست خبرنگارش برساند.
انتخاب این بازیگر به دلیل شباهتش به افسران آمریکایی بود که انتخاب درستی به نظر میآمد. ابتدا قرار بود دارین حمزه در این فیلم ایفای نقش کند، اما مصادف شد با اکران فیلم منشوریاش در لبنان و قرعه به نام لوریت حنینو افتاد.
باز شدن پای برزیلیها به سینمای ایران
از وقتی سینماگران ایرانی تصمیم گرفتند برای ساخت آثارشان راهی برزیل شوند، پای بازیگران برزیلی به سینمای ایران باز شد. منوچهر هادی برای ساخت من سالوادور نیستم، به سراغ کارول ویدوتی رفت. این بازیگر پیش از پیوستنش به این فیلم، بیشتر به عنوان یک بازیگر غیر سینمایی شناخته میشد که کارنامهاش پر از برنامههای تلویزیونی، تئاتر و فیلم کوتاه بود. هادی برای باورپذیری داستانش یک بازیگر زن برزیلی نیاز داشت تا از طریق مقابله کاراکتر مرد مذهبی ایرانی با دختر برزیلی، بتواند از مخاطب بیشتر خنده بگیرد که موفق هم بود. اگرچه فروش بالای این فیلم را باید مرهون حضور رضا عطاران دانست اما این انتخاب بر جذابیت فیلم افزود. در زمان اکران، بسیاری از بیلبوردهای فیلم که تصویر ویدوتی در کنار عطاران روی آن نقش بسته بود پاره شد یا پایین کشیده شد.
زمانی که مسعود اطیابی تصمیم گرفت تگزاس را در برزیل بسازد، گابریلا پتری را برای ایفای نقش اول زن فیلمش انتخاب کرد. او بازیگری را از سال ۲۰۱۲ و با حضور در یک سریال برزیلی آغاز کرد. انتخاب این بازیگر برای تگزاس، بیشتر برای کمرنگ کردن خط قرمزهای داستان بود، روابط آزادانه یک مرد ایرانی با یک خانم را تنها در صورتی میتوان به تصویر کشید که آن خانم غیرایرانی باشد. برای همین هم انتخاب گابریلا، درستترین انتخاب بود. تگزاس آنقدر به مذاق سازندگانش خوش آمد که تصمیم گرفتند قسمت دوم آن را در ایران بسازند و جالب اینجا است که گابریلا برای حضور در تگزاس ۲ به ایران آمد و تا حدودی هم فارسی یاد گرفت.
مورد عجیب استرداد
سازندگان فیلم سینمایی استرداد که یک فیلم تاریخی پرهزینه بود، به سراغ الیسا کاچر رفتند که بیش از ۱۵ فیلم سینمایی در کارنامه خود داشت و بازیگر شناخته شدهای در روسیه بود. او در استرداد، ایفاگر نقش یک دختر ایرانی به نام غزال بود. انتخاب او به کارگردان این امکان را میداد که بتواند یک دختر ایرانی را در آن زمان، بدون کلاه گیس و حجاب نمایش دهد. اما تصویر او روی بیلبوردهای تبلیغاتی فیلم، دردسرساز شد و واکنشهایی را برانگیخت، تا آنجا که سازمان زیباسازی شهرداری تهران آنها را از روی تابلوهای تبلیغاتی شهر جمع آوری کرد.
دیامیرزا، انتخابی در راستای فروش گیشه
قربان محمدپور در فیلم سلام بمبئی، دنبال بازیگری بود که پارتنر محمدرضا گلزار باشد و اهداف تجاری فیلم را تأمین کند. چه کسی بهتر از دیا میرزا که میتوانست تأمین کننده فروش بیشتر کلیشههای عامه پسند باشد. او در سال ۲۰۰۰، دختر شایسته آسیا و اقیانوسیه شد و در مدت فعالیتاش در بالیوود، ۱۱ بار نامزد دریافت جایزههای مختلف شد و ۹ جایزه را از آن خود کرد. حضور دیا میرزا در این فیلم ایران، واکنشهای زیادی را همراه داشت که تا اصلاح پوستر فیلم پیش رفت. خانم بازیگر در زمان اکران فیلم هم به ایران آمد تا در اکرانهای عمومی آن شرکت کند.
نورگل یشیلچای، تیری که به سنگ خورد
نورگل یشیلچای از بازیگران مطرح ترکیه است. بایرام فضلی که نخستین فیلمش در مقام کارگردان را با نام جن زیبا، با مشارکت ترکها جلوی دوربین برد، تصمیم گرفت تا نقش اول زن فیلمش را به نورگل بسپارد. این بازیگر در ایران هم به دلیل سریالهای ترک ماهوارهای شناخته شده بود و فضلی میخواست با این انتخاب، هم فروش گیشه داخلی را تضمین کند و هم گیشه ترکیه را. اما همه پیش بینیها غلط از آب در آمد و جن زیبا در گیشه، شکستی اساسی خورد.
از نمونههای موفق حضور بازیگران خارجی در سینمای ایران میتوان به نقش آفرینی ژولیت بینوش، بازیگر برنده اسکار فرانسوی، در دو فیلم کپی برابر اصل و شیرین عباس کیارستمی اشاره کرد. البته کپی برابر اصل را نمیتوان یک فیلم ایرانی دانست اما در هر حال، کیارستمی یک کارگردان مطرح ایرانی بود.
طاهر رحیم زمانی و بژو نیز دو بازیگر فرانسوی بودند که در فیلم گذشته، ساخته اصغر فرهادی به نقش آفرینی پرداختند. حضور این دو در گذشته آنقدر درخشان بود که جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را برای بژو به ارمغان آورد.
نظر شما