به گزارش خبرنگار ایمنا، رویکرد پیاده محوری در پی افزایش آلودگی‌های زیست محیطی شهرها، پاسخگو نبودن محیط شهری به افزایش تعداد و تردد وسایل نقلیه شخصی، نبود بستری مناسب برای پیاده روی و تأمین سلامت شهروندان مطرح شده است. شرایط اقتصادی و بافت اجتماعی شهرهای امروزی سبب شده که شهروندان بیشتر زمان خود را در محل کار یا خانه می‌گذرانند و توجه یا فرصت کمتری برای فعالیت‌های بدنی دارند و برای رسیدن به محل کار نیز بیشتر از وسایل حمل و نقل شخصی استفاده می‌کنند؛ البته شرایط حاکم بر فضاهای شهری نیز به استفاده بیشتر شهروندان از وسایل نقلیه بخصوص وسایل نقلیه شخصی دامن می‌زند که این وضعیت فشار مضاعفی را بر زیرساخت‌های شهری وارد می‌کند. تغییر این فضا نیازمند برنامه ریزی‌های متناسب و طراحی‌های دقیق است؛ به سخن دیگر ما نیازمند زیرساخت‌ها و بسترهایی برای تحقق شهرهایی پیاده محور هستیم. برای آگاهی بیشتر در این زمینه با" حامد اخگر، دکترای شهرسازی" گفت و گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
شهر پیاده محور چه ویژگی‌هایی دارد؟
شهر پیاده محور، شهری منطبق بر رفتارشناسی فضای انسانی و مبتنی بر حرکت و چرخش انسان در فضاست؛ البته این بدان معنی نیست که وسایل نقلیه در این شهر جایگاهی ندارد، بلکه در اینگونه شهرها تکنولوژی و طبیعت هر یک جایگاه ویژه خود را دارد، بنابراین فضاهایی در مسیرهای مستقیم یا اشکال مختلف، برای حرکت انسان و دسترسی شهروندان به فضاهای شهری طراحی می‌شود. در این الگوی حمل و نقل به جای خودرو محوری که شعار برخی شهرسازان است، بر انسان و پیاده محوری به عنوان رکن اصلی و اعلی تاکید شده و برنامه ریزی و طراحی شهری متناسب با آن انجام می‌شود که بالتبع می‌تواند دسترسی و سایر موارد را نیز دستخوش تغییر کند.
شهر پیاده محور به چه زیر ساخت‌های کالبدی نیاز دارد؟
زیرساخت‌های کالبدی لازم برای دستیابی به شهر پیاده محور در چند زمینه قابل بررسی است؛ نخست: تجمیع عملکردهاست که منجر به کاهش مسافت می‌شود - توضیح آنکه "شهر فشرده" از مؤلفه‌های اصلی توسعه پایدار شهری است - البته اضافه شدن موضوع "استفاده از فضای منعطف" نیز در تحقق این امر باید مورد توجه باشد. دوم: دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی است؛ بدون شک استفاده از مسیرهای پیاده منجر به افزایش استفاده از وسایل نقلیه عمومی می‌شود. به عنوان نمونه بر اساس اطلاعات به دست آمده از سازمان برنامه‌ریزی آمریکا، توسعه وسایل نقلیه عمومی و تسهیل دسترسی به آن مطالبه بیش از ۷۵ درصد از شهروندان بوده است. سوم: ایجاد فضای مخصوص دوچرخه سواری و تأمین امنیت دوچرخه سواران است؛ بدون شک انعطاف در استفاده از فضا و بهره‌گیری از دوچرخه و مسیر ویژه می‌تواند به عنوان عنصری جذاب در تحقق شهرهای پیاده محور اثرگذار باشد، در عین حال تأمین امنیت عابران پیاده با جداسازی مسیر پیاده و سواره و یا ایمن سازی آن نیز بسیار با اهمیت است. چهارم: ضرورت احداث پارکینگ و فرهنگ سازی برای استفاده از آن بویژه در مکان‌های مرکزی شهرها در جهت ترغیب شهروندان به استفاده از فضاهای پیاده محور در زمان تأمین مایحتاج یا انجام امور روزانه است. پنجم: ایجاد فضاهای شهری متناسب با شرایط عابر پیاده است، منظور فضایی مناسب است که برای نشستن، گفت و گو یا خریدهای روزانه مناسب باشد.
بسترهای فرهنگی و اجتماعی مورد نیاز برای شهرهای پیاده‌محور چیست؟
با توجه به اینکه مساله گردشگری یک عامل مهم اقتصادی برای بسیاری از کشورها به شمار می‌رود تا جایی که عمده درآمد پایدار برخی کشورها نیز از این محل برای آنان تأمین می‌شود، ایجاد برخی جاذبه‌ها می‌تواند در این راستا راهگشا باشد. ایجاد پیاده راه به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم تعاملات اجتماعی که می‌تواند حتی زمینه ساز کاهش موضوع خودرو محوری هم باشد، همواره در سال‌های گذشته مورد توجه مدیران حوزه شهری کشور قرار داشته و اجرای آن موفقیت‌های نسبتاً قابل توجهی را نیز در بسیاری از شهرهای مختلف از جمله تبریز، اهواز، مشهد، اصفهان، همدان و حتی تهران به دنبال داشته است. ایجاد محیط‌های امن، محل‌هایی برای تفریح و حتی ورزش، مکان‌هایی برای رفع نیاز مایحتاج روزمره شهروندان و در نهایت محلی برای استراحت و مطالعه می‌تواند از جمله اهداف ایجاد پیاده راه در شهرهای ما باشد. در این ایجاد و بسترسازی پاتوق‌های اجتماعی-فرهنگی و در عین حال سرزندگی مراکز شهری و بازآفرینی فضای شهری مورد توجه است که بسترهای فرهنگی و اجتماعی مناسبی برای این موضوع است در همین رابطه افزایش تبلیغات مبتنی بر نشاط شهری و اجتماعی و همچنین بهره گیری از گروه‌های مختلف یا استفاده از فضا تحت عناوین مختلف مانند موارد مذهبی و ملی و غیره می‌تواند در امر بستر سازی نشاط و تحقق امر فرهنگ مؤثر باشد.
چه چالش‌ها و موانعی در مسیر دستیابی به شهر پیاده محور وجود دارد؟
کلانشهر امروز به شهری می‌ماند که نه طاقت دل‌کندن از آن اتوبان‌ها و خیابان‌های روگذر و زیر گذرش را دارد و نه می‌خواهد از قافله توسعه‌یافتگی و پیشرفت شهری عقب بماند و لذا در گذار از خودرو مداری به پیاده‌مداری است و از این رو فعالیت‌هایی را، هرچند آهسته، در این راه آغاز کرده است و چالش‌هایی از جمله قیمت زمین و رانت ایجاد شده در این بخش را پیش رو دارد. واحدهای تجاری اطراف مسیرها در شهرهای بزرگ بالاخص مسیرهای پیاده محور به نوعی محقق می‌شود که یک محور سواره تبدیل به یک مسیر پیاده می‌شود و لذا چالش اصلی واحدهای کسب اطراف است، طراحی مسیر برای اقشار مختلف و توجه به نیازمندی سالمندان و افراد کم توان جسمی، انعطاف فضای شهری و سایر موارد اما اصلی‌ترین چالش به نظر من دیدگاه مدیریت شهری مبنی بر تغییر حوزه سواره محوری به پیاده محوری است که در تحقق این موضوع بسیار مهم است.
نظر شما