به گزارش خبرنگار ایمنا، حرف زدن از آن دردآور است خواه قانونی باشد و خواه غیرقانونی و زیرزمینی؛ چرا که در آن جان یک انسان گرفته می‌شود، حرف از سقط جنین است، آمار سقط قانونی چندان بالا نیست و اما آمار نانوشته سقط زیرزمینی است که با توجه به شرایط امروز جامعه افزایش داشته است.
سمانه دختر جوانی است که ناخواسته باردار می‌شود "دلم نمی‌خواست اینقدر زود بچه‌دار شوم، وقتی متوجه شدم باردارم، به شدت ناراحت شدم و بلافاصله تصمیم گرفتم که سقطش کنم."
او از شرایط سخت زندگی خود و بیکاری همسرش می‌گوید: "رحمان به دلیل تعدیل نیرو از کارخانه اخراج شده بود و به سختی و با کارگری روزمزد خرجمان را در می‌آورد، نمی‌خواستم جریان حاملگی‌ام را بفهمد."
سمانه ادامه می‌دهد: "از چند نفری سراغ دکتر و مامایی که سقط بدون مجوز و بدون رضایت همسر انجام بدهد را گرفتم و از بین چهار آدرس و شماره‌ای که پیدا کرده بودم، یکی از آن‌ها که به تازگی مجوز طبابتش را باطل کرده بودند نرخ ارزان‌تری داد و من هم سراغ او رفتم."
او می‌گوید: "روزی که برای سقط رفتم سه ماهه باردار بودم و شکی در سقط کردن بچه‌ام نداشتم، اما به دلیل سقط نادرست و ماندن بقایای جنین در رحم دیگر هرگز مادر نخواهم شد، ای کاش آن روز برای نابودی همیشگی فرزندم نمی‌رفتم!"
سقط جنین به سه صورت خود به خودی، جنایی و درمانی رخ می‌دهد
فاطمه بحرینی متخصص زنان و زایمان، درباره سقط جنین به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ختم حاملگی قبل از هفته ۲۰ بارداری را سقط جنین می‌گویند و ممکن است به سه صورت خود به خودی، جنایی و درمانی رخ دهد. سقط جنایی زمانی که به هر دلیل زن باردار تمایلی به نگهداری و زنده به دنیا آوردن فرزند خود ندارد و با استفاده از دارو و یا سایر روش‌ها اقدام به ختم بارداری می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: سقط درمانی به جهت نجات جان مادر و ناهنجار بودن جنین انجام می‌شود و در سقط خود به خودی بدون اینکه مادر دخالتی در سقط داشته باشد، سقط جنین رخ می‌دهد.
این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان می‌کند: سقط خود به خودی علل مختلفی مانند بیماری‌های مادر و جنین، فشار خون مادر، ناهنجاری‌های رحمی، عفونت مادر و مصرف برخی از داروها دارد و بیشترین سقط در ۱۲ هفته اول بارداری اتفاق می‌افتد.
وی با اشاره به اینکه اگر در سقط‌هایی که مربوط به علل مادر است، بتوان آن علل را رفع کرد، میزان بروز و شیوع سقط کاهش پیدا می‌کند، می‌افزاید: به طور مثال اگر مادر دیابت داشته باشد و دیابت او کنترل شود، قطعاً احتمال سقط نیز کاهش می‌یابد.
بحرینی با بیان اینکه سقط‌هایی که مربوط به بیماری‌های جنین است، زیر ۱۲ هفته و به صورت شایع‌تری زیر هشت هفته رخ می‌دهد، تصریح می‌کند: بدین منظور که هر چه زمان سقط به زمان لقاح نزدیک‌تر باشد، احتمال اختلالات و ناهنجاری‌های ژنتیک بیشتر خواهد بود، اگر سن حاملگی بیشتر باشد، احتمال ناهنجاری‌های ژنتیکی کمتر و سایر مشکلات در سقط دخیل است.
وی ادامه می‌دهد: اگر سقط بیش از سه با رخ دهد، سقط مکرر نامیده می‌شود، به طور عادی میزان بروز سقط در جامعه از زمانی که حاملگی رخ دهد، حدوداً ۱۰ تا ۱۲ درصد است، اما اگر فردی بیش از سه بار سقط داشته باشد، میزان بروز آن ۳۰ درصد خواهد شد، بنابراین پیگیری و درمان افرادی که سقط مکرر دارند و افرادی که برای اولین بار سقط داشته‌اند کمی متفاوت است.
علت سقط جنین‌های زیرزمینی و غیرقانونی چیست؟
این متخصص زنان و زایمان در خصوص درمان سقط‌ها، توضیح می‌دهد: اگر فرد دارای بیماری خاصی باشد که منجر به سقط جنین شده، باید برای بارداری بعدی بیماری مادر تحت کنترل قرار گرفته و درمان‌های خاص آن بیماری انجام شده باشد. در مواردی که علت سقط مربوط به جنین و مشکلات ژنتیکی است، با نمونه‌گیری از جنین می‌توان میزان بروز بیماری در حاملگی‌های بعدی در جنین‌های دیگر مادر را کاهش داد و از آن پیشگیری کرد.
وی می‌گوید: بالا بودن سن می‌تواند موجب افزایش ریسک بروز مشکلات مداوم سلامتی شده و بعضی از این مشکلات تنها زمانی ظاهر می‌شود که زن حامله شود و هرچه سن مادر حامله بالاتر باشد، به احتمال بیشتری اختلالاتی مثل دیابت و فشار خون بالا را تجربه می‌کند و این اختلالات می‌تواند روی سلامت حاملگی و تولد نوزاد و همچنین سلامت عمومی مادر اثرگذار باشد. سقط جنین در زنان با سن بالاتر شایع‌تر است و میزان سقط جنین به طور پیوسته با بالا رفتن سن مادر افزایش می‌یابد و زنانی که در سن ۴۵ سالگی به بالا حامله می‌شوند بیشتر در خطر سقط جنین هستند.
بحرینی معتقد است: آمار سقط غیرقانونی را به طور دقیق نمی‌توان داد، چرا که به طور مخفیانه انجام می‌شود و در جایی ثبت نمی‌شود، بنابراین آمار دقیق نخواهد بود، اما قطعاً مراجعه برای سقط غیر قانونی و زیرزمینی کم نیست و بیشترین علت سقط غیرقانونی بارداری ناخواسته، مشکلات اقتصادی، اختلافات زناشویی، طلاق و بارداری نامشروع است، همچنین آمار در سال ۹۶ نشان می‌دهد سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار سقط جنین غیرقانونی در کشور انجام می‌شود یعنی طبق آمار رسمی وزارت بهداشت، هر روز یک هزار جنین در کشور سقط می‌شوند.
وی تاکید می‌کند: سقط غیرقانونی گاهی باعث مرگ و معلولیت مادر می‌شود و در برخی از موارد باعث برداشته شدن کامل رحم خواهد شد و پیامدهای و عوارض متعدد روحی و روانی برای مادر دارد.
افراد تسهیل کننده سقط غیرقانونی مجازات می‌شوند
همچنین احمد اصلانی حقوقدان، در خصوص سقط جنین غیرقانونی و مجازات آن به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: سقط جنین امروزه به عنوان موضوعی ناراحت کننده و غیرقانونی در همه کشورهای دنیا مطرح است و کشورهای مختلف به دلایل گوناگون اجتماعی، فرهنگی و غالباً اقتصادی با این پدیده مواجه هستند. اکثر افراد نیز این امر را در هر شرایطی نادرست می‌دانند و ادیان مختلف از جمله دین مبین اسلام هم سقط جنین را جزء در موارد استثنایی منع نموده‌اند و در همین راستا قانون‌گذاران کشورها برای این عمل غیرانسانی مجازات تعیین کرده‌اند.
وی با توضیح اینکه در کشور ما نیز به تأسی از قوانین دین اسلام، سقط جنین جرم محسوب می‌شود و قانونگذار برای این عمل مجازات تعیینکرده است، اضافه می‌کند: با بررسی قوانین موجود در این زمینه مشاهده می‌شود که علی رغم اینکه این عمل جرم محسوب شده و مجازات برای آن پیش بینی شده، تعریف دقیقی از آن از سوی قانونگذار ارائه نشده است.
این کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی خاطرنشان می‌کند: سقط جنین به سه شکل جنایی، درمانی و خود به خودی تقسیم می‌شود که صرفاً در سقط درمانی به لحاظ وجود مصلحت بالاتر از جمله حفظ حیات مادر با رعایت ضوابط خاصی از جمله تشخیص متخصص و تأئید پزشکی قانونی، سقط جنین مجاز شمرده شده است؛ آنچه در بین این سه حالت از اهمیت بالاتری برخوردار است، شکل جنایی سقط جنین یا جنایت عمدی بر جنین است.
وی با اشاره به اینکه اگر چه قانونگذار در ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ سقط جنین را حتی پس از حلول روح موجب قصاص ندانسته است، لیکن برای این عمل، دیه و مجازات تعزیری در نظر گرفته است و علاوه بر این در ماده ۵۵۶ قانون مذکور احکام مربوط به تغلیظ دیه شامل سقط جنین پس از پیدایش روح نیز می‌شود، بدین معنا که اگر پس از پیدایش روح در جنین، عمل سقط در ماه‌های حرام صورت پذیرد دیه تغلیظ خواهد شد.
اصلانی با توضیح اینکه قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در فصل مستقلی، ضوابط مربوط به دیه جنین را به تفصیل بیان کرده و فروض مختلف جنایت بر جنین را مورد حکم قرار داده است، اظهار می‌کند: ماده ۷۱۷ قانون مذکور جنایت وارد بر مادر که موجب از بین رفتن جنین شود را علاوه بر پرداخت دیه یا ارش جنایت بر مادر، موجب پرداخت دیه جنین دانسته است.
سقط جنین متأثر از چه موضوعات اجتماعی است؟
وی اظهار می‌کند: در ماده ۷۱۸ آن قانون تصریح شده که هر گاه زنی جنین خود را در هر شرایطی که باشد به عمد، شبه عمد یا خطا از بین ببرد، باید دیه آن را حسب مورد پرداخت کند که میزان آن نیز در ماده ۷۱۶ تشریح شده است؛ اگر چه به موجب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات قصاص برای سقط جنین پیش بینی نشده است، لیکن علاوه بر اشخاص ثالثی که از طریق ایراد جنایت بر مادر موجب از بین رفتن جنین می‌شوند، برای مادری که به عمد یا به طور غیر عمدی یا خطایی موجب سقط جنین خود می‌شود، نیز مجازات در نظر گرفته شده که حسب مورد همان پرداخت دیه جنایت بر مادر و دیه جنین است.
این حقوقدان با بیان اینکه قانونگذار در ماده ۴۱۹ حکم نموده که اگر چندین جنین در یک رحم باشند، سقط هر یک از آن‌ها دیه مستقل و جداگانه خواهد داشت و با این حکم، راه سقط جنین به ویژه در موارد بارداری‌های ناخواسته چند قلویی را بسته است. امروزه بسیاری از موارد سقط جنین متأثر از روابط جنسی غیرمتعارف بین افراد و شرایط اقتصادی خانواده‌هاست که تأمین هزینه‌های معاش، درمان و سایر مسائل مربوط را با مشکل مواجه می‌سازد.
اصلانی می‌گوید: اشاره به این نکته ضروری است که همه افرادی که به طریقی اعم از آموزش دادن، تجویز دارو و سایر روش‌ها موجبات تسهیل سقط جنین را فراهم کرده یا در این امر مساعدت نمایند، اعم از پزشک، ماما و یا اشخاص دیگر، معاون در جرم محسوب شده و قابل مجازات خواهند بود.
۳۰ درصد سقط‌های غیرقانونی از سوی دختران مجرد است
سید حسن حسینی استاد دانشگاه و جامعه‌شناس در خصوص وجود سقط جنین به دلیل آزادی‌های جنسی، می‌گوید: طی پژوهشی نشان داده شده است که ۳۰ درصد سقط جنین‌ها از سوی دختران مجرد اتفاق می‌افتد و این یعنی اینکه آزادی جنسی در کشور وجود دارد و این مسئله ممکن است نیازهای افراد پس از ازدواج را تغییر دهد.
وی اظهار می‌کند: باید به رفع مشکلات اقتصادی و اشتغال جوانان توجه شود و تشکیل زندگی به سمت سادگی پیش رود؛ چرا که سنت سنگین دادن جهیزیه بیشتر از اینکه به خانواده کمک کند، به یاری تولیدات صنعتی می‌آید.
وی در تشریح این موضوع گفته است: در بسیاری از کشورهای پیشرفته صندوق کمک معاش خانواده وجود دارد که به جوانان در حال ازدواج کمک می‌کند، ولی در کشور ما تأخیر در سیاست‌گذاری موجب تخریب و نظام گسیختگی خانواده‌ها و افزایش آمار طلاق شده است که باید به این وضعیت رسیدگی شود.
صدور بیش از ۱۹۰ مجوز سقط درمانی در پنج ماهه نخست سال
علی سلیمان‌پور، مدیرکل پزشکی قانونی استان اصفهان در خصوص آمار سقط قانونی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در پنج ماهه نخست امسال ۲۵۲ متقاضی سقط جنین درمانی به اداره کل پزشکی قانونی استان مراجعه کرده‌اند، از این تعداد ۱۹۲ نفر واجد شرایط بودند و برایشان مجوز صادر شد.
وی با بیان اینکه ۴۶ نفر از مراجعان برای سقط جنین درمانی فاقد شرایط لازم برای دریافت این مجوز بودند، ادامه می‌دهد: تعداد مجوزهای صادر شده در پنج ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۲۵.۹ درصدی داشته است. تعداد مجوزهای سقط جنین صادر شده در پنج ماهه اول سال قبل ۲۵۹ مورد بوده است.
مدیرکل پزشکی قانونی استان اصفهان با بیان اینکه صدور مجوز سقط جنین درمانی تنها تا پیش از ۱۹ هفتگی جنین میسر است، تصریح می‌کند: مجوز سقط درمانی بر اساس ماده واحده قانون سقط جنین درمانی مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی است و آئین‌نامه اجرایی آن بر عهده سازمان پزشکی قانونی کشور است و بر اساس آنچه در قانون مورد تأکید قرار گرفته تنها در صورت داشتن شرایط خاص، برای مادر باردار صادر می‌شود که مهم‌ترین آن سن بارداری کمتر از ۱۹ هفته است و اگر سن بارداری از این مقدار گذشته باشد، به دلیل وجود روح در جنین امکان صدور مجوز سقط به هیچ عنوان وجود ندارد.
وی با توضیح اینکه علاوه بر سن بارداری عوامل دیگری نیز در صدور مجوز سقط جنین مؤثر و دخیل است، اضافه می‌کند: وجود ناهنجاری در جنین که بعد از تولد موجب حرج مادر شود و یا وجود بیماری مادر به نحوی که ادامه بارداری برای وی خطر جانی داشته باشد، باید توسط سه پزشک متخصص تأئید شود تا پزشکی قانونی نسبت به صدور مجوز اقدام کند.
سلیمان‌پور می‌افزاید: این که تمام ناهنجاری‌های موجود در جنین یا هر بیماری مادر به صدور مجوز سقط می‌انجامد تصوری کاملاً نادرست است، چرا که تنها ناهنجاری‌های جنینی که موجب حرج مادر شود و یا بیماری‌هایی که در صورت ادامه بارداری برای مادر خطر جانی داشته باشد به صدور مجوز منجر خواهد شد.
نظر شما