به گزارش خبرنگار ایمنا، موسیقی ایران را از حیث این که وجهه‌ای علمی پیدا کرده و برای اولین بار تئوریزه شده می‌توان به قبل و بعد از کلنل وزیری تقسیم کرد. البته موسیقی ایران پیش از این توسط دانشمندان دیگری هم چون عبدالقادر مراغه‌ای و صفی‌الدین ارموی بدین شکل توصیف شده بود، اما وزیری با استفاده از سیستم آوانگاری غربی توانست موسیقی ایران را مدون کند.
در واقع ایرادی که بسیاری از سنت گرایان یا بهتر است بگوییم مخالفان به وزیری داشتند همین بود. عده‌ای او را مردی غرب‌زده می‌پنداشتند که موسیقی ایرانی را به درستی درک نکرده و با طراحی سیستم نت نویسی و تئوری متکی به موسیقی غربی نسخه موسیقی ایرانی را پیچانده است. بی شک با کمی مطالعه و تأمل در آثار کلنل به این نتیجه می‌رسیم که اگر چه جای نقد برای وزیری باقی است، اما سخنانی چنین تند و تیز سعی در تخریب وی دارد؛ به دور از انصاف می‌نماید.
وقتی موسیقی ایرانی نظم و ترتیب پیدا می‌کند
کلنل وزیری یک نظامی بود و تابع نظم و انضباط. هم چنین تحصیلات او در اروپا این خصیصه را بیش از پیش در او پرورش داد. همین نگاه سیستماتیک او بود که موسیقی ایرانی را از بند لجام گسیختگی‌ها و استاد سالاری رهاند. کلنل با مدون کردن موسیقی ایرانی و تبیین آن با اتکا به سیستم اعتدال مساوی نظمی به موسیقی ایرانی داد که نگرش‌های نوینی را به ردیف پدید آورد و جریان‌های پس از خود را تحت تأثیر قرار داد. اگر موسیقی ایرانی مدون نمی‌شد؛ رخوت و رکودی حاصل از نگاه تک بعدی و انحصاری به آن سراسر موسیقی ایران را فرا می‌گرفت که حتی می‌توانست منجر به نابودی آن و یا موزه‌ای شدن آن شود.
وزیری با خدمات ارزنده خود به موسیقی شاگردانی را پرورش داد که موسیقی را از چنگ استاد بازی‌های عده‌ای آزاد کرد. بی شک این تقدس زدایی‌ها می‌توانست عده زیادی را بر علیه وی بشوراند و بی جهت هم نیست که هنوز هم عده‌ای نه تنها با او سر دشمنی دارند، بلکه سعی در محو کردن او از تاریخ موسیقی ایران دارند. دیدگاه چند صدایی وزیری به موسیقی باعث شد جریان‌هایی در موسیقی ایرانی به راه بیفتد که تا سال‌ها پس از فوت وی ادامه پیدا کرد. شاید بتوان حاصل آن را ژانری خاص به نام "موسیقی سمفونیک ایرانی" که تا به امروز به حیات خود ادامه می‌دهد دانست. این نوع موسیقی عده زیادی را به سمت خود جلب کرد و حتی توانست اصطلاحاً عده کثیری از منورالفکران غرب زده را که شیفته موسیقی غربی بودند به خود جلب کند.
در واقع وزیری با خلق موسیقی برای ورزشکاران برای اولین بار، ساخت مارش برای مدارس، آفرینش موسیقی برای آثار نمایشی و استفاده از موسیقی در سوگواری برای افراد مشهور، جلوه‌های جدیدی از موسیقی را به جامعه معرفی کرد که باعث شد موسیقی خیلی بیشتر از قبل در بطن جامعه رواج پیدا کند و همواره همراه مردم باشد. اما مهم‌تر از همه این بود که موسیقی دیگر نزد اساتید خلوت گزیده و در نزد خواص نبود و زین پس همگان می‌توانستند با موسیقی ایرانی بدون محدودیت‌های خاص و دست و پا گیر سنتی انس بگیرند که تأسیس کلوپ موزیکال توسط علینقی وزیری مصداق بارز این مهم است. این اقدامات در کنار خدمات دیگر وزیری باعث شد که عده زیادی از اقشار مختلف جامعه به موسیقی گرایش پیدا کنند و استعدادهای زیادی هم چون اساتید روح الله خالقی و ابوالحسن صبا در این مکتب پرورش پیدا کنند
بیشتر بخوانید:
وزیری خدمت‌گزار فرهنگ ایرانی
متأسفانه عده‌ای هستند که از سر ناآگاهی و با بی مهری فراوان کلنل را فردی غرب‌زده می‌پندارند حال این که با مطالعه سرگذشت زندگانی‌اش به میهن دوستی او و خدماتی که به فرهنگ و هنر ایرانی کرد؛ پی خواهیم برد. سوالی که از مدعیان این جور سخن‌ها باید پرسید این است که آیا مردی که موسیقی ایرانی را در میان عامه مردم آورد و با علمی کردن آن سعی در شناساندن آن به همگان کرد غرب زده است؟ اگر انگ غرب زدگی را به وی نسبت بدهیم؛ پس هم عصران او را که به کل ریشه به تیشه موسیقی ایرانی زدند و حتی تدریس موسیقی ایرانی را در مدارس موسیقی قدغن کردند چه بنامیم؟
خدمات وزیری تنها محدود به موسیقی نمی‌شود او مردی بود بسیار اهل مطالعه و به انواع هنرهای دیگر و تاریخ و ادبیات غنی ایرانی تسلط داشت. وزیری با نوشتن کتاب‌هایی برای کودکان، تأسیس آکادمی هنری‌های زیبا، تأسیس انجمن سینمای زنان، ترجمه اولین کتاب‌های زیبایی شناسی و بسیاری اقدامات دیگر نام خود را به عنوان خدمت گزاری به فرهنگ ایرانی در تاریخ ماندگار کرده است. وزیری علاوه بر شناخت فرهنگ و هنر ایرانی با مسائل اجتماعی و سیاسی روز ایران هم آشنایی داشته است. با مطالعه و بررسی دقیق کتب تاریخی و شرح حال‌ها می‌توان به دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی کلنل و نقش او در انقلاب مشروطه پی برد.
آموزش موسیقی و فرم‌های ابداعی
وزیری بعد از ابداع سیستمی برای نت نویسی موسیقی ایرانی اقدام به آموزش موسیقی به این روش کرد، اما این بار آموزش موسیقی تنها محدود به آشنایی با ردیف نمی‌شد و تکنیک نوازندگی هم در کنار ردیف از اهمیت فراوانی برخوردار شد. وزیری خود از هنرمندانی بود که با تمرینات ویژه سعی داشت مهارت‌های دیگر نوازنده را از جمله پرده گیری‌های نامأنوس و سریع، پاساژهای خاص، آکوردهای مخصوص و غیره گسترش بدهد. او با همین دیدگاه برای اولین بار کتاب‌هایی را برای آموزش تار و ویولن مدون کرد که خالی از لطف نیست. همین رهیافت‌های جدید، او را به این موضوع نزدیک می‌کرد که فرم‌های جدیدی را در موسیقی پدید بیاورد که البته لازمه‌ی آن تغییراتی در پرده بندی ساز بود. آثاری مثل دخترک ژولیده، ژیمناستیک موزیکال، والس دو نامزد، بندباز و بسیاری آثار دیگر او را نمی‌توان به طور خاص در فرم‌های متداول پیشین موسیقی ایرانی پیدا کرد.
نظر شما