به گزارش خبرنگار ایمنا، فضای مجازی و به ویژه اینستاگرام به محل کسب درآمد تبدیل شده است، برخی سلبریتی‌ها معمولاً با نمایش گوشه‌ای از زندگی پرزرق و برق خود، فالور جذب کرده و از این طریق درآمد کسب می‌کنند، این در حالی است که شنیده می‌شود آنها با رونق گرفتن این راه افرادی را مسئول تبلیغات صفحه شخصی خود می‌کنند، در این میان برخی خانواده‌ها نیز از این رقابت جا نمانده و اگر فرزندشان توانایی جالبی دارد آن را در قالب پست یا استوری در معرض نمایش گذاشته و سعی می‌کنند برای کسب درآمد، فالور جذب کنند. نکته حائز اهمیت در این میان، سوءاستفاده برخی والدین از زیبایی خدادادی فرزندشان است، نمایش زیبایی راه میانبری برای کسب فالور و درآمد است این ماجرا تا جایی پیش می‌رود که همین والدین برای تبلیغات روی فرزندشان حساب ویژه‌ای باز می‌کنند و از آنها می‌خواهند برند یا محصولی را تبلیغ کنند. استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی نوعی آزار محسوب می‌شود؛ آزاری که تبعات آن در زندگی آینده کودک بی‌اثر نخواهد بود.
در استفاده ابزاری از کودک مراحل زیستی طی نمی‌شود
مرتضی پدریان، آسیب‌شناس اجتماعی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: انتشار هرگونه فیلم یا تصاویر کودکان در فضای مجازی با هر قصدی اعم از مدلینگ، تبلیغات یا هر موضوع دیگری به نوعی بهره‌کشی یا بردگی کودکان در فضای جدید مجازی است و بردگی مدرن امروز بیش ازپیش همه‌گیر شده تا جایی که متأسفانه بخش عمده‌ای از جامعه به سمت بهره از آن حرکت می‌کند و در دنیای فعلی این نوع بردگی به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود.
وی در تشریح بهره‌کشی از کودکان می‌افزاید: افراد در جامعه به صورت اجاره‌ای کودک یا نوجوان را بکار می‌گیرند و به آنها حداقل امکانات را می‌دهند به گونه‌ای که حیات وی تداوم یابد و از وجود آنان سوءاستفاده می‌کنند، این بحث بیشتر مربوط به کودکان کار و کودکان خیابانی است اما در نوع دیگر این ماجرا از برخی کودکان به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر بفرد یا زیبایی خاص و توانمندی ویژه‌ای که دارند توسط سودجویان حوزه‌های رسانه‌ای یا تبلیغات به عنوان ابزار رسیدن به مطامع شخصی سوء استفاده می‌شود.
اختلال شخصیت، نتیجه آسیب‌های فضای مجازی بر کودک است
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: در این حالت کودک در لحظه زندگی نمی‌کند و فرآیند تکاملی خود را طی نمی‌کند. طی نشدن این مراحل تکاملی باعث مغفول ماندن برخی از نیازهای کودک یا سرکوب آنها می‌شود و به اصطلاح فرد از دوره کودکی به مرحله بزرگسالی جهش می‌کند یعنی در مرحله کودکی به جای رفتارهای شبیه همسالان خود رفتارهای بزرگسالی دارد و در واقع نه کودکی را به درستی تجربه می‌کند و نه نوجوانی را و مستقیماً وارد دوره بزرگسالی می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه کودک نیازهای عاطفی بسیاری دارد، اظهار می‌کند: برطرف نشدن این نیازها باعث می‌شود وقتی فرد به مرحله بزرگسالی و استقلال می‌رسد نوعی رجعت یا برگشت به گذشته پیدا کند و به سراغ انجام رفتارهایی می‌رود که در دوران کودکی یا نوجوانی انجام نداده است و علاقمند به پر کردن آن خلأها خواهد بود، بنابراین مرتکب رفتارهای هنجارشکنانه می‌شود.
پدریان در خصوص عوارض این نوع بهره‌کشی از کودک، تصریح می‌کند: اختلالات شخصیتی، بحران هویت، تزلزل شخصیت و دو شخصیتی شدن کودک نتایج آسیب‌هایی است که در فضای مجازی بر کودک وارد می‌شود که این نوع رواج بهره‌کشی از کودکان نشانه بیماری جامعه ماست و باعث شده رفتارهایی نامناسب از اشخاص نمایان شود، انتشار عکس کودکان منجر به آزارهایی برای کودک و خانواده او می‌شود، در اصل این امر نشانه‌ای از وجود بیماری مالیخولیای جنسی در جامعه است.
فضای مجازی به عنوان یک سبک زندگی نو بر زندگی بشر تحمیل شده است
این جامعه‌شناس در توصیه به والدین می‌گوید: چه بخواهیم و چه منکر آن شویم، فضای مجازی در سیستم اجتماعی دنیا حاکم شده و تنها مربوط به جامعه ما نیست، امروزه فضای مجازی در کل دنیا به عنوان یک سبک زندگی نو بر زندگی بشر تحمیل شده است و به تعبیر جامعه‌شناختی جبر اجتماعی حاکم، فناوری و تکنولوژی را بر زیست اجتماعی افراد تحمیل کرده است، اگر والدین فرزند خود را از فضای مجازی دور کنند یا از طرفی دیگر بخواهند سوءاستفاده‌هایی از زیبایی فرزندشان در این فضا انجام دهند همه ضررها در آینده متوجه فرزندشان می‌شود و در آینده روزی کودکشان آنها را بازخواست می‌کند که دلیل انتشار تصاویر او در فضای مجازی چه بوده است.
این استاد دانشگاه با انتقاد از نظام تربیتی معیوب خانواده‌ها اظهار می‌کند: در نظام تربیتی خانواده آموزش کنش‌های عاطفی مثبت وجود ندارد، یعنی نظام خانواده‌ها، عشق، دوست داشتن، مهر ورزیدن و محبت کردن را آموزش ندیده‌اند به همین دلیل کنش‌های عاطفی منفی مانند نفرت، دوری گزیدن و در کل رفتارهای عاطفی منفی در خانواده‌ها دیده می‌شود که بهتر است والدین از آموزش کنش‌های عاطفی منفی دست برداشته رویکرد آنان به شدت متمرکز بر آموزش‌های کنش‌های عاطفی مثبت باشد که کاهش این رفتارها نیز جز با آموزش سواد رسانه‌ای و آگاهی بخشی به افراد جامعه میسر نخواهد بود.
اشاعه، تهیه و تولید هر محتوایی که مغایر با شئون اسلامی باشد ممنوع است
سید مصطفی مرتضوی رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فرماندهی انتظامی استان اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: انتشار فیلم و تصاویر کودکان در فضای مجازی از سوی والدین ابتدا یک بحث عاطفی است که والدین بر اساس روحیات خود اقدام به انتشار تصاویر کودک در فضای مجازی مانند اینستاگرام یا در قالب پروفایل تصاویر حساب اجتماعی‌شان می‌کنند که این تصاویر می‌تواند منجر به سوءاستفاده‌های جنسی یا اخلاقی شده و حتی خاطیان با فتوشاپ تصاویر در راستای هتک حیثیت افراد اقدام می‌کنند، در اصل این نیت والدین، هدف مجرمانه‌ای ندارد اما آسیب‌زاست و با بی‌احتیاطی کاربران در ارتباط است که نتیجه و تبعات آن متوجه بنیان خانواده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه قانون هر نوع اشاعه، تهیه و تولید هر محتوایی که مغایر با شئون اسلامی باشد را ممنوع کرده است، می‌گوید: این تصاویر خواه برای تبلیغات و تجارت یا برای اشاعه فحشا یا حتی بدون هیچ قصدی تنها بر اساس علاقه خانوادگی باشد اگر به صورت نامتعارف انتشار یابد عملی مجرمانه و قابل تعقیب و تذکر است که رسیدگی به این جرائم برعهده پلیس فتاست و مردم می‌توانند گزارش‌های خود را در سایت www.cyberpolice.ir منتشر و از طریق دو درگاه، گزارش مردمی و سامانه چت آنلاین، پلیس فتا را مطلع نمایند.
خانواده‌ها از انتشار محتوای محرمانه خودداری کنند!
رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فرماندهی انتظامی استان اصفهان در توصیه به والدین در خصوص چگونگی رفتار در فضای مجازی، می‌گوید: فضای مجازی، فضای عام است و در دسترس همه قرار دارد، در این فضا هرگونه اطلاعات از قبیل آدرس منزل، آدرس محل کار یا محتوای اطلاعات شغلی مانند اسرار شغلی یا حتی اسرار خانوادگی مانند تعداد اعضای خانواده یا درگاه ارتباطی با آنان انتشار نیابد، این موارد می‌تواند برای خانواده‌ها آسیب‌زا بوده و صدماتی را به خانواده وارد کند و توصیه پلیس فتا این است که اطلاعاتی که محرمانه هستند و لزومی ندارد دیگران مطلع شوند را به هیچ عنوان در صفحات شخصی خود منتشر نکنند، هرچند که دنبال کنندگان آن صفحه محدود یا از آشنایان‌شان باشند.
اغلب والدین تصور می‌کنند مالک کودک هستند
سعید رحیمی، روانشناس کودک و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: امروزه بهره‌کشی از کودکان یا همان بردگی مدرن کودکان در دو حوزه کار اجباری که مربوط به کودکان کار می‌شود و بخش دیگری هم مربوط به بردگی جنسی کودک مطرح است که از حدود ۴۶ میلیون کودک و نوجوان در این حیطه سو استفاده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سوءاستفاده از این افراد در فضای مجازی نوعی تضییع حقوق انسانی افراد است، می‌افزاید: از علل این آسیب‌ها می‌توان به نا آگاهی والدین، خلأ پدر یا مادر یا حتی هردو در زندگی کودکان، چرخه‌های خشونت، فقر و محرومیت‌ها که در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و البته تبعیض و بهره‌کشی اقتصادی از این کودکان اشاره کرد.
این روانشناس کودک با توجه به اینکه بردگی دیجیتال در عصر حاضر رواج پیدا کرده است، تصریح می‌کند: بر اساس قوانین و لوایحی که در مجلس شورای اسلامی تصویب شده، ماده ۳۴ کنوانسیون حقوق کودک و حمایت از کودکان در برابر هرگونه بهره کشی جنسی، لازم است والدین به این لوایح توجه و از کودکان مراقبت کنند متأسفانه برخی والدین، آگاهی کامل در این زمینه ندارند و با اینکه آنها باید حافظ و مدافع حقوق کودک باشند اغلب تصور می‌کنند مالک کودک هستند و اینگونه باعث حقوق فرزند خود می‌شوند که شاهد بخشی از این تضییع در فضای مجازی هستیم.
وی در تشریح این موضوع می‌گوید: دیده می‌شود که برخی والدین برای افزایش فالور در فضای مجازی از کودکان به شکل‌های مختلف سوءاستفاده می‌کنند و آنها را در قالب رفتارهای مختلف اغلب با اجبار در معرض دید دیگران قرار می‌دهند و شاید بدون اینکه بدانند از فرزندشان، استفاده ابزاری کرده که این عمل آسیب‌هایی به کودک و نوجوان وارد می‌کند.
والدین اجازه مالکیت بر کودک را ندارند و باید حقوق آنان را محترم بشمارند
وی توجه به حریم شخصی کودکان را مهم دانسته و می‌گوید: در این بحث مهمترین موضوع توجه به حریم کودکان است، حریم شخصی حتی از زمانی که فرزند متولد می‌شود و مادر قصد ارتباط با او را دارد این فضای امن برای او تعریف می‌شود و از سن دو سال به بالا حریم شخصی برای کودک تعریف شده و وی با حریم خود آشنا می‌شود که باید در خصوص این فضا آموزش‌های لازم داده شود و قانونی تحت عنوان حد و مرزها برای والدین وجود دارد و آنها را با این سوال مواجه می‌کند که با حفظ حریم کودک باید چه کاری انجام شود و چه فعالیت‌هایی ممنوع است.
رحیمی در خصوص تبعات انتشار تصاویر کودک در فضای مجازی تصریح می‌کند: ممکن است افرادی که دچار مشکلات جنسی هستند از این تصاویر سوءاستفاده کرده و تهدیداتی را به وجود آورند، در کل والدین اجازه مالکیت بر کودک را ندارند و باید حقوق آنان را محترم بشمارند و در توافق با فرزند خود در قالب مشورت با آنان تصاویر را منتشر کرده یا مانع انتشار آن شوند.
لزوم ورود پلیس فتا و سازمان‌های ذیربط به تولید تیزرهای تبلیغاتی با حضور کودکان
این روانشناس کودک و خانواده در خصوص راهبردهای جلوگیری از آسیب‌ها، اظهار می‌کند: احترام به حریم شخصی کودکان بسیار ضروری است و این مستلزم آنست که والدین آگاهی کافی از کنوانسیون حقوق کودک داشته باشند، همچنین والدین باید بدانند انتشار تصویر کودک تحت هر شرایطی و حتی در قالب آلبوم‌های خانوادگی یا تیزر تبلیغاتی که برخی شرکت‌های تبلیغاتی پیشنهادهای مالی خوبی به والدین می‌دهند و آنها را اغوا می‌کنند ممنوع است.
رحیمی با اشاره به تولید تیزرهای تبلیغاتی از کودکان توسط شرکت‌های تبلیغاتی، اظهار می‌کند: در این نوع تولیدات با سوءاستفاده از کودک قصد افزایش فروش را دارند که برخلاف حقوق کودک است و باید پلیس فتا و سازمان‌های ذیربط در این ماجرا ورود کرده و اجازه انتشار آن را ندهند، درواقع انتشار کلیپ کودکانی که در سطوح تحول یا رشدی هستند و انعکاسی از توانایی هوشی یا زیبایی آنان وجود دارد در فضای مجازی و رسانه ملی باید ممنوع باشد.
وی در پایان با بیان اهمیت نقش آموزش حقوق کودک، می‌گوید: آموزش حقوق کودک می‌تواند در قالب بروشور یا کتابچه‌هایی از پیش دبستانی تا دانشگاه در اختیار افراد قرار گیرد و زمینه آگاهی کودکان و نوجوانان را از حقوق خود را فراهم کند تا از آسیب‌ها جلوگیری شده و شاهد ناهنجاری کمتری در جامعه باشیم.
نظر شما