به گزارش خبرنگار ایمنا، آنچه به نظر میرسید این بود که الکاظمی پروندههای مهم و حساسی را با خود به آمریکا برده و بهخوبی میداند که دونالد ترامپ به عراق امتیاز نمیدهد مگر اینکه در مقابل چیزی بگیرد. وی با توجه به تنشهای اخیر در عراق به خوبی تصور کاملی از خواستههای آمریکا داشت و به خوبی میدانست حضور نیروهای نظامی ایران و حشدالشعبی در عراق مورد توجه واشنگتن است؛ بنابراین گفت و گو ها برای نخستوزیر عراق در واشنگتن بسیار سخت پیش رفت.
اما دلیل اصلی سفر الکاظمی به واشنگتن، حضور نظامیان آمریکایی در عراق است. پارلمان عراق ۵ ژانویه ۲۰۲۰ طرح خروج نظامیان آمریکایی از این کشور را تصویب کرد. مردم عراق نیز روز ۲۴ ژانویه تظاهرات میلیونی برگزار کرده و خروج نظامیان آمریکایی از این کشور را خواستار شدند. با این حال، آمریکاییها با تهدید اعمال تحریم و افزایش مشکلات اقتصادی که اکنون نیز اصلیترین مشکل عراق است، تلاش میکنند حضور نظامیان خود را در عراق حفظ کنند.
یک دور مذاکره میان عراق و آمریکا در ژوئن گذشته با محوریت بررسی حضور نظامیان آمریکایی برگزار شد، اما برونداد خاصی نداشته است. اکنون در سفر الکاظمی به واشنگتن بار دیگر موضوع خروج نظامیان آمریکایی از محورهای اصلی گفت و گو بود. این در حالی است که برخی از نمایندگان عراقی از جمله " عبدالهادی السعداوی"، نماینده ائتلاف "دولت قانون" در پارلمان صریحاً هشدار دادند در صورت موافقت نخست وزیر این کشور با ماندن نظامیان آمریکایی در خاک عراق، پارلمان وی را برکنار خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با الکاظمی در این باره گفت که "آمریکا شمار اندکی نیروی نظامی در عراق دارد" و حضور آنها را اینگونه توجیه کرد که "نیروهای آمریکایی در آنجا هستند تا هر زمان ایران دست به اقدامی زد به عراق کمک کنند. "
وی با تأکید بر اینکه کشورش در اجرای بسیاری پروژههای نفتی در عراق حضور دارد، افزود که "با نخست وزیر عراق مسائل نظامی و توسعه همکاریهای نفتی را بررسی میکند. آمریکا حمایتهای لازم را برای عراق تأمین خواهد کرد تا این کشور توانایی دفاع از خودش را داشته باشد. "
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق نیز تأکید کرد که "دخالتهای ترکیه در عراق مطلقاً پذیرفتنی نیست و عراق اجازه چنین اقداماتی را نخواهد داد. وی همچنین گفت که آمریکا کمکهای بسیاری به عراق برای نابودی داعش و رهایی عراق از چنگ رژیم صدام حسین انجام داد و "امروز میکوشیم که روابط دو کشور بر پایه اقتصاد و منافع مشترک ملت عراق و آیندهای بهتر برای عراق تقویت شود. "
البته گفته میشود که ترامپ در این دیدار وعده داده که نظامیان آمریکایی طی سه سال آینده عراق را ترک خواهند کرد، اما آنچه که از این سفر تمدید شده به دست آمده، نه برنامه زمانی مشخص برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق بلکه تکرار وعدهای است که در سالهای اخیر از سوی آمریکا تکرار شده و تحقق نیافته است.
دلیل دیگر سفیر الکاظمی به آمریکا، چارهجویی برای مشکلات اقتصادی است که عراق به اندازه بسیار زیادی با آن دست و پنجه نرم میکند. تظاهرات علیه دولت گذشته عراق به ریاست عادل عبدالمهدی نیز با ریشه اقتصادی آغاز شد. مصطفی الکاظمی نگران است بار دیگر تظاهرات معترضان در اعتراض به وضعیت اقتصادی آغاز شود؛ کما اینکه پیش از این نیز چند دور تظاهرات علیه دولت وی برگزار شد. نخست وزیر عراق در دیدار با مقامات آمریکایی از جمله دونالد ترامپ خواستار کمک این کشور برای کاستن از مشکلات اقتصادی است.
به همین دلیل میتوان مهمترین دستاورد سفر الکاظمی به واشنگتن را امضای قراردادهای هشت میلیارد دلاری با آمریکا دانست؛ قراردادی که در راستای آن شرکتهای "هانی ول اینترنشنال، بیکرهیوز، جنرال الکتریک، استرلار انرژی و شورون" در زمینه نیرو و انرژی وارد عراق میشوند. این توافقها پس از نشست وزرای نفت و برق عراق با وزیر انرژی آمریکا و همچنین پس از دیداری در واشنگتن با مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق و بخش انرژی آمریکا امضا شدند.
موضوعات امنیتی نیز از جمله محورهای گفت و گوی الکاظمی با ترامپ خواهد بود. از یک سو، آمریکا که شاهد افزایش تهدیدها علیه سفارت و پایگاههای نظامی خود در عراق است و قطعاً یکی از خواستههای واشنگتن از الکاظمی این بوده که فعالیت گروههای مقاومت در عراق را محدود کند. البته یکی از مهمترین مسائل این حوزه، رابطه بغداد با تهران است. دولت آمریکا که شاهد شکست سیاست فشار حداکثری خود علیه جمهوری اسلامی ایران بوده، اکنون بر دولت عراق برای کاستن از سطح روابط با تهران فشار وارد میکند. اگرچه ترامپ تلاش میکند از طریق دور کردن عراق از ایران، از این سفر برای اهداف انتخاباتی خود بهره گیرد، اما به نظر میرسد الکاظمی هیچ تعهدی به آمریکا برای کاهش روابط با ایران نمیدهد، زیرا میداند که هر گونه تقابل دولت با گروههای مقاومت و تهران هم بر سرنوشت دولت کنونی و هم بر سرنوشتش در انتخابات زودهنگام پارلمانی در سال ۲۰۲۱ اثر خواهد گذاشت؛ بنابراین، به نظر نمیرسد طرفین در این خصوص به نقطه مشترکی رسیده باشند.
باید توجه داشت که مصطفی الکاظمی به نوعی نخستوزیر موقت دولت عراق است که فرصت چندانی تا برگزاری انتخابات ندارد و مأموریتهای وی نیز محدود به برگزاری انتخابات و عبور از دو بحران بهداشتی و مالی است؛ بنابراین هرگونه فشار یا دیکته از سوی واشنگتن، باعث ایجاد بحران برای دولت خواهد شد. پس باید دید که واکنش همسایگان و متحدان عراق به این سفر و قراردادهای به دست آمده از آنچه خواهد بود؟ آیا این سفر و قراردادهای به دست آمده از آن باعث رشد دوباره گروههای تروریست در عراق خواهد شد؟
بیشترین منفعت سفر الکاظمی به واشنگتن برای ترامپ است
محمدصادق کوشکی، کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است که مصطفی الکاظمی در طی سالهای گذشته محبوبتری نخست وزیر عراق از نگاه آمریکا تلقی میشود، اما نخست وزیرهای پیشین عراق مانند عادل عبدالمهدی گزینه مطلوبی برای ایالات متحده نبودند.
به گفته وی، مصطفی الکاظمی از ابتدای دوره ریاست خود حساب ویژهای روی دریافت کمک آمریکا باز کرد و واشنگتن نیز با هدف بهبود شرایط وضعیت خود در عراق، به حمایت از الکاظمی پرداخت. پیوند میان آمریکا و الکاظمی باعث شده تا بغداد نگاه سرد تری نسبت به ایران داشته باشد.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، بیشترین منفعت سفر الکاظمی به واشنگتن برای ترامپ است؛ زیرا در این سفر مقامات آمریکایی سعی کردند بحث خروج نیروهای این کشور به صورت شفاف مطرح نشود و به جای آن قراردادهای اقتصادی جدیدی را به دولت عراق تحمیل کنند.
کوشکی خاطرنشان کرد: الکاظمی انعقاد قراردادهای اقتصادی را به عنوان یک دستاورد بزرگ تلقی میکند، اما با توجه به حضور آمریکا از سال ۲۰۰۵ در عراق، شاهد قراردادهای یک جانبه از سوی آمریکا بودیم؛ بنابراین به نظر میرسد سفر الکاظمی باعث تداوم چنین قراردادهایی در عراق خواهد بود.
خروج نیروهای آمریکایی یک پیروزی بزرگ برای دولت عراق است
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه نیز معتقد است که سفر الکاظمی به آمریکا و دیدار با دونالد ترامپ به خروج برخی از نیروهای نظامی آمریکا در پایگاه التاجی عراق منجر شد و پس از بازگشت وی از واشنگتن، خروج برخی از نیروهای نظامی واشنگتن در عراق آغاز شد. این امر در چهار چوب مصوبه سال گذشته پارلمان عراق در مورد اخراج نیروهای آمریکایی از این کشور انجام میشود.
به گفته وی، الکاظمی در سفر به واشنگتن، ترامپ را قانع کرد، اگر نیروهای آمریکایی از عراق خارج نشوند با تقابل جریانهای سیاسی و مردمی عراق روبرو خواهد شد؛ به همین دلیل آمریکا ناچار به خروج برخی از نیروهای نظامی خود از عراق شد که این موضوع یک پیروزی بزرگ برای دولت و مردم این کشور تلقی میشود.
این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: باید دید در آینده، تمامی نیروهای نظامی آمریکا از عراق خارج میشوند یا خیر؟ البته باید به این نکته توجه کرد که کابینه الکاظمی نیز، موافق است تا کلیه نیروهای متجاوز آمریکایی از عراق خارج شوند.
نظر شما