شستن بیش از حد دست‌ها سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند؟

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در دوران همه‌گیری بیماری کووید -۱۹، شستن و ضدعفونی کردن مکرر دست‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. این اقدامات باعث از بین رفتن ویروس کرونا می‌شود؛ در نتیجه خطر ابتلا به بیماری کرونا کاهش پیدا می‌کند؛ با وجود این برخی افراد معتقد هستند که ممکن است استفاده از مواد ضدعفونی کننده دست و سایر اقدامات بهداشتی، باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن انسان شود، اما تا کنون هیچ مطالعه‌ای این موضوع را تأیید نکرده است.

فرضیه بهداشتی چیست؟

فرضیه بهداشتی به این معناست که اگر کودکان با آلودگی و میکروب‌ها تماس نداشته باشند، سیستم ایمنی بدن آن‌ها در برابر این مواد تحریک نمی‌شود و بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آلرژی، آسم و اختلالات خود ایمنی قرار می‌گیرند. بر اساس این فرضیه، تمیزی بیش از حد، سیستم ایمنی افراد را ضعیف می‌کند؛ البته کثیفی بیش از حد نیز به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک نمی‌کند. محققان در طی چندین سال گذشته این فرضیه را رد کرده‌اند؛ نتایج مطالعات زیادی نشان می‌دهد که دلایل متعدد دیگری باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود.

عملکرد سیستم ایمنی چگونه است؟

سیستم ایمنی از بدن انسان در برابر عوامل بیماری‌زا مانند مواد شیمیایی خطرناک، باکتری‌ها، ویروس‌ها و سلول‌های سرطانی محافظت می‌کند و از نظر عملکرد به دو نوع ذاتی و اکتسابی تقسیم می‌شود؛ سیستم ایمنی ذاتی به سرعت در برابر پاتوژن‌ها واکنش نشان می‌دهد و مانع بروز بیماری‌ها و آسیب به بافت‌های بدن می‌شود. سیستم ایمنی اکتسابی متشکل از سلول‌های ایمنی است که واکنشی شدیدتر و جدی‌تری در برابر میکروب‌های سخت‌تر مانند ویروس‌ها از خود نشان می‌دهد. سلول‌های ایمنی قسمت‌های کوچک ویروس را در بخش خارجی سلول آلوده تشخیص می‌دهد و آن‌ها را از بین می‌برد. سپس بار دیگر که سیستم ایمنی با همان ویروس برخورد کند، می‌تواند به سرعت آن را از بین ببرد. این نوع تکامل سیستم ایمنی بدن بلافاصله پس از تولد نوزاد آغاز می‌شود و با افزایش سن سیر نزولی طی می‌کند.

چرا سیستم ایمنی ضعیف می‌شود؟

بعضی جنبه‌های زندگی مدرن مانند کمبود خواب، مصرف بعضی داروهای خاص، استفاده بیش از حد آنتی بیوتیک ها، کاهش میزان ویتامین D، پیروی کردن از رژیم غذایی غربی که سرشار از غذاهای فرآوری شده است، نداشتن فعالیت فیزیکی و افزایش استرس و اضطراب می‌تواند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن انسان شود. هیچ‌ یک از شواهد علمی این موضوع را تأیید نکرده است که رعایت اقدامات بهداشتی باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود. میکروب‌ها در هر جایی از جمله هوا، گیاهان، حیوانات، خاک و آب وجود دارند؛ بنابراین ممکن است روی هر سطحی قرار بگیرند. رعایت اقدامات بهداشتی توصیه شده در دوران همه گیری ویروس کرونا، مانع شیوع هر چه بیشتر این بیماری می‌شود و به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به این عفونت را کاهش می‌دهد؛ البته این اقدامات همه میکروب‌ها را از زندگی انسان از بین نمی‌برد.

مراقبت‌های بهداشتی دوران شیوع کرونا

تمیز کردن سطوح به معنای از بین بردن میکروب‌ها و آلودگی روی آن‌هاست؛ این کار باعث کشته شدن همه میکروب‌ها نمی‌شود، بلکه با کاهش تعداد آن‌ها، خطر شیوع بیماری را کاهش می‌دهد. در مقابل ضدعفونی کردن با استفاده از مواد شیمیایی به از بین بردن میکروب‌های روی سطوح کمک می‌کند. بنابراین ترکیبی از تمیز کردن و ضدعفونی کردن، مؤثرترین روش برای نابود کردن میکروب‌هایی مانند ویروس کروناست. توصیه شده است که افراد در دوران شیوع ویروس کووید -۱۹، دستان خود را به مدت حداقل ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویند. اگر افراد در شرایطی هستند که انجام این کار برای آن‌ها غیرممکن است، باید از ضدعفونی کننده‌های دست که حاوی حداقل ۶۰ درصد اتانول یا ۷۰ درصد ایزو پروپانول است استفاده کنند.

شستن و ضدعفونی کردن مکرر دست‌ها می‌تواند به پوست دست آسیب بزند؛ بنابراین بهتر است افراد از مرطوب کننده دست استفاده کنند. در مجموع می‌توان گفت که رعایت اقدامات بهداشتی در دوران شیوع ویروس کووید -۱۹ نه تنها سیستم ایمنی بدن را ضعیف نمی‌کند، بلکه برای کنترل این نوع همه‌گیری بسیار ضروری است. افرادی که نگران عملکرد سیستم ایمنی بدن خود هستند، باید به طور منظم دست‌های خود را بشویند، منزل خود را تمیز نگه دارند، از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنند، فعالیت بدنی داشته باشند و مراقب سلامت روحی خود باشند.