به گزارش خبرنگار ایمنا، دیدن نورهایی ممتد که در افق و در دل آسمان شب به سمت زمین در حال حرکت است، بر زیبایی‌های آسمان شب می‌افزاید. امروزه که بیشتر ما در مناطقی شلوغ و پرتراکم که سرشار از آلودگی نوری است، زندگی می‌کنیم، رصد بسیاری از پدیده‌های نجومی بدون استفاده از روش‌ها و وسایل خاص ممکن نیست. در این بین شهاب‌ها از جمله پدیده‌های نجومی هستند که در مواقع مشخصی از سال همه افراد می‌توانند آن را حتی در شهرها و مناطق پر نور نیز ببینند. بارش‌های شهابی مختلفی هر ساله رخ می‌دهد، در حال حاضر مردادماه است و باید منتظر بارش شهابی پرساوشی بود، در همین ارتباط با مرتضی بارونی، کارشناس فیزیک گفت و گویی داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
شهاب و شهاب سنگ چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
شهاب‌ها پدیده‌های نجومی هستند که به دلیل ورود اجرام آسمانی کوچک یا بزرگ به جو زمین ایجاد شده و در آسمان خط نور تولید می‌کنند؛ این خط نور در جو زمین و به علت رد شدن اجرام از جو، سوختن و وجود ریز مانده در فضا، ایجاد می‌شود. پدیده شهاب و شهاب سنگ با یکدیگر متفاوت است. شهاب سنگ زمانی ایجاد می‌شود که جرمی که خط نور را ایجاد می‌کند آنقدر بزرگ باشد که بتواند به زمین برخورد کند. در این صورت به سنگی که بر روی زمین مانده است، شهاب سنگ می‌گویند.
بارش‌های شهابی به چه علت رخ می‌دهند؟
شاید شهاب را بسیاری از شهروندان و مخاطبان در آسمان به صورت اتفاقی دیده باشند که خط نوری از خود بر جای می‌گذارد و در حال سوختن است. چنانچه به صورت اتفاقی به آسمان نگاه کنیم شاید به صورت خیلی معدود بتوانیم شهاب‌هایی را در آسمان ببینیم اما بعضی مواقع به طرز معناداری، تعداد شهاب‌هایی که در آسمان می‌بینیم افزایش پیدا می‌کند، به طور مثال چنانچه در یک شب عادی یک تا دو ساعت به آسمان نگاه کنیم، ممکن است تنها یک شهاب ببینیم اما بعضی روزهای سال امکان دیدن ۴۰ تا ۵۰ شهاب سنگ نیز در آسمان وجود دارد. در چنین مواقعی تعداد شهاب‌ها به چندین برابر افزایش پیدا می‌کند و زمانی است که بارش شهابی اتفاق می‌افتد.
بعضی مواقع زمین در مدار خود و در زمان گردش به دور خورشید، وارد توده‌های ذرات بر جا مانده از دنباله‌دارها و سیارک‌ها یا توده‌های حاصل از برخورد سیارک‌ها می‌شود. بیشتر این توده‌ها ذرات بر جا مانده از دنباله‌دارها هستند. زمانی که این دنباله‌دارها به خورشید نزدیک می‌شوند به دلیل گرمای خورشید شروع به متلاشی شدن کرده و این ذرات از آن‌ها باقی می‌ماند. هنگامی که زمین وارد این توده ذرات می‌شود، برخورد ذرات با جو زمین موجب ایجاد شهاب یا شهاب سنگ می‌شود.
خصوصیات بارش شهابی پرساوشی چیست؟
یکی از بارش‌های شهابی معروف، بارش شهابی پرساوشی است؛ این بارش شهابی همیشه در مردادماه رخ می‌دهد. بارش‌های شهابی را معمولاً با نام صورت‌های فلکی مختلف می‌شناسند به عنوان مثال بارش شهابی پرساوشی، بارش شهابی اسدی و بارش شهابی دلتا دلوی. علت نامگذاری آن‌ها این است که چنانچه شما رد شهاب‌ها را در آسمان بگیرید، گویا از سمتی می‌آیند که صورت فلکی مورد نظر در آن قرار دارد. بارش شهابی پرساوشی از سمت صورت فلکی پرساوش (perseus) و بارش شهابی اسدی از سمت صورت فلکی اسد رخ می‌دهد.
زمانی که شهاب‌ها وارد جو زمین می‌شوند، چنانچه این رخداد با دوربین‌های عکاسی ثبت شود، امتداد آن‌ها به صورت فلکی مشخصی می‌رسد که کانون بارش است و کانون بارش شهابی پرساوشی، صورت فلکی پرساوش است. امسال نیز پیش بینی می‌شود که مثل هرسال بارش شهابی پرساوشی را در اکثر نقاط جمعیتی کره زمین از جمله در ایران داشته باشیم. بر این اساس روزهای ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ مردادماه، بارش شهابی پرساوشی به اوج خود می‌رسد. وارد شدن زمین به توده ذرات چندین روز طول می‌کشد، اما این بارش طی دو تا سه روز به اوج خود می‌رسد، زمین به ناحیه پرتراکم‌تر این توده ذرات وارد می‌شود و اوج بارش شهابی اتفاق می‌افتد.
امکان رصد بارش‌های شهابی وجود دارد؟
بارش شهابی جزو پدیده‌هایی است که بر عکس بعضی پدیده‌های نجومی رصد آن‌ها ساده است و نیاز به هیچ گونه ابزاری ندارند. به علاوه باید بیشتر با چشم آن‌ها را رصد کرد. طبیعتاً نور روز مزاحم دیدن شهاب‌ها می‌شود و به همین دلیل باید منتظر ماند تا آسمان تاریک شود. امسال در زمان اوج بارش شهابی و طی سه روز از ۲۱ مردادماه تا ۲۳ مردادماه و از غروب تا طلوع خورشید، زمانی که آسمان تاریک است، می‌توان شهاب‌ها را مشاهده کرد. معمولاً برای دیدن این شهاب سنگ‌ها باید حدود یک تا دو ساعت به آسمان نگاه کرد؛ هرچند ممکن است در چند دقیقه اول نیز یک تا دو شهاب دیده شود، اما طی یک ساعت رصد بارش‌های شهابی می‌توان تعداد زیادی شهاب را دید و لذت برد.
چطور می‌توان شانس دیدن شهاب‌ها را افزایش داد؟
هرچه آسمان بازتر باشد، بهتر می‌توان شهاب‌ها را رصد کرد؛ بنابراین چنانچه کل آسمان از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق باز باشد، شانس دیدن شهاب‌ها بیشتر است تا اینکه شما در حیاط خانه باشید و تنها قسمتی از آسمان را ببینید. به علاوه مهم است که آسمان تاریک باشد؛ هرچه آسمان تاریک‌تر باشد، شانس دیدن شهاب‌های کم‌نورتر بیشتر می‌شود. با اینکه در شهر نیز می‌توان شهاب‌ها را دید، اما قاعدتاً اگر بتوان به مناطق بیرون شهر رفت، شانس رصد تعداد بیشتری شهاب افزایش پیدا می‌کند.
راحت بودن فرد در هنگام رصد آسمان نیز موجب می‌شود که تعداد بیشتری شهاب را مشاهده کند، زیرا مدت زمان طولانی باید به آسمان نگاه کرد؛ در این صورت معمولاً گردن فرد رصدگر خسته می‌شود و ممکن است نتواند به طور مداوم به آسمان نگاه کند. برای همین توصیه می‌شود صندلی خوابیده‌ای در اختیار فرد باشد تا بتواند به راحتی به آسمان نگاه کند. برای دیدن بارش شهابی از جمله بارش شهابی پرساوشی نیاز به ابزار خاصی نیست. به علاوه نباید با استفاده از ابزار از جمله دوربین دوچشمی به آسمان نگاه کرد، زیرا شانس اینکه فرد کل پهنه آسمان را ببینید، کاهش پیدا می‌کند؛ در حالی که با چشم می‌توان تمامی پهنه آسمان را مشاهده کرد.
نظر شما