به گزارش ایمنا مالاریا از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده و یکی از مهم‌ترین مشکلات بهداشتی کشورهای گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان محسوب می‌شود، این بیماری سالانه ۵۰۰ -۳۰۰ میلیون نفر را مبتلا می‌کند و چند میلیون نفر از آنان که عمدتاً کودکان و زنان باردار هستند، جان خود را از دست می‌دهند.
روز جهانی مالاریا چه روزی است؟
روز جهانی مالاریا (World Malaria Day) یا به‌صورت مخفف WMD یک روز جهانی است که هرساله در ۲۵ آوریل برگزارشده و به‌عنوان تلاش جهانی برای کنترل مالاریا شناخته می‌شود.
تاریخ روز جهانی مالاریا
سازمان بهداشت جهانی روز ۲۵ آوریل که مصادف با ۶ اردیبهشت‌ماه است را به‌عنوان روز جهانی مالاریا برگزیده است.
هدف روز جهانی مالاریا
هدف از نام‌گذاری روز جهانی مالاریا این است که به دانش آموزان، دانشجویان، معلمان و عموم مردم این فرصت داده شود تا در خصوص آخرین دستاوردهای حوزه ژنومیک اطلاعات کسب کرده و دریابند این پیشرفت‌ها چگونه ممکن است بر زندگی آن‌ها تأثیر بگذارد.
شعار روز جهانی مالاریا
کشورها و نهادهای مختلف هرساله در این روز روی یک موضوع متمرکز می‌شوند. مضمون‌های قبلی روز مالاریا بدین قرار است:
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۹: مالاریا صفر با من شروع می‌شود
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۸: آماده برای نابودی مالاریا
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۶–۲۰۱۷: مالاریا را به پایان برسانید
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۳-۲۰۱۴-۲۰۱۵: مرحله بعدی: شکست مالاریا
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۲: همواره پیشرفت، نجات زندگی: سرمایه‌گذاری در مالاریا
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۱۱: برنامه‌ریزی و مقابله
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۰۹–۲۰۱۰: شمارش معکوس مالاریا
- روز جهانی مالاریا در ۲۰۰۸: مالاریا: یک بیماری بدون مرز
شعار روز جهانی مالاریا ۲۰۲۰
شعار روز جهانی مالاریا در سال ۲۰۲۰ هم مانند سال ۲۰۱۹ حذف مالاریا از من شروع می‌شود (Zero malaria starts with me) است.
مالاریا چیست؟
مالاریا یک بیماری انگلی است، عامل این بیماری انگل‌های تک‌سلولی از جنس پلاسمودیوم است که گونه‌های متعددی را شامل می‌شود. انگل مالاریا توسط پشه‌ای به نام آنوفل به انسان منتقل می‌شود که آن نیز شامل چندین گونه است
راه انتقال مالاریا
شایع‌ترین و معمولی‌ترین روش انتقال مالاریا از طریق گزش پشه‌های آنوفل ماده است، وقتی پشه مذکور شخصی را نیش می‌زند، خون او را می‌مکد. اگر شخص گزیده شده مالاریا داشته باشد تعدادی از انگل‌های داخل خون بیمار به داخل بدن پشه مکیده خواهد شد، انگل‌های مالاریا در بدن پشه تکثیر و رشد می‌کند و بعد از ۷ تا ۲۱ روز که بستگی به دما و رطوبت محیط دارد برای انتقال به فرد دیگر آماده هستند؛ حال اگر شخص سالمی را نیش بزند، انگل‌های مالاریا وارد بدن شخص سالم می‌شوند و این شخص بیمار خواهد شد.
علائم مالاریا
اشخاصی که به بیماری مالاریا مبتلا می‌شوند ابتدا احساس سرما و سپس لرز می‌کنند و بعد دچار تب می‌شوند و درنهایت تعریق را تجربه می‌کنند که به این مراحل حمله مالاریا گفته می‌شود. علائم دیگر مالاریا سردرد، استفراغ، بزرگی طحال، کم‌خونی و دردهای عضلانی است .
روش تشخیص مالاریا
راه تشخیص قطعی مالاریا آزمایش خون است، در خون فرد بیمار، انگل‌های مالاریا دیده می‌شود.
درمان مالاریا
بیماری مالاریا پس از تشخیص و با توجه به تجویز پزشک، قابل‌درمان است.
دوره درمان را باید کامل کرد تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود، در صورت عدم درمان به‌موقع و صحیح بیماری علاوه بر انتقال بیماری به دیگران، می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود اما عوامل زیر ممکن است باعث متفاوت بودن نوع داروی تجویزشده و مدت‌زمان مصرف آن باشند:
- نوع انگل
- شدت علائم
- سن
- بارداری
دوره نهفتگی مالاریا
دوره کمون برحسب نوع انگل فرق می‌کند و در نوع ویواکس ۱۴-۷ روز اس .
چرخه زندگی پشه مالاریا
- پشه مالاریا در آب‌های راکد تخم می‌گذارد.
- پس از یک تا سه روز تخم بازشده و لارو از آن خارج می‌شود.
- پس از هفت تا هشت روز لاروها به‌صورت پوپ درمی‌آیند.
- یک تا دو روز بعد پوپ تبدیل به پشه مالاریا می‌شود.
و بالاخره پشه‌های ماده مالاریا برای ادامه زندگی و رشد تخم‌های خود از خون انسان تغذیه می‌کنند؛ پس از خوردن خون روی دیوار اتاق‌ها و سایر اماکن سرپوشیده استراحت می‌کند. پس از رسیدن تخم‌ها که ۲ تا ۳ روز طول می‌کشد در آب‌های راکد (شامل حوض، برکه، منبع آب، قایق‌هایی که در آن آب ذخیره کرده‌اند،آب رهاشده در کوچه‌ها و ...) تخم‌ریزی می‌کند و این چرخه در طول عمر پشه چندین نوبت تکرار می‌شود.
پیشگیری از مالاریا
- بیماریابی: آزمایش خون افراد تب‌دار و درمان افرادی که در آزمایش خون آن‌ها انگل مالاریا دیده‌شده است از انتشار بیشتر بیماری جلوگیری می‌کند.
- جلوگیری از گزش توسط پشه‌های ناقل مالاریا؛ از طریق خوابیدن زیر پشه‌بند معمولی یا پشه‌بند آغشته به سم، نصب توری به در و پنجره‌های منازل، به کار بردن تله نوری و الکتریکی، استفاده از مواد دورکننده
- جلوگیری از تکثیر پشه‌های مالاریا از قبیل زهکشی آب‌های راکد، پر کردن گودال‌ها، پوشاندن کامل منابع آب و سایر وسایل نگهداری آب، استفاده از ماهی‌های لارو خوار، کاربرد مواد لاروکش مثل گازوییل
- از بین بردن پشه‌های بالغ به‌وسیله سم‌پاشی سطوح داخلی اماکن انسانی و حیوانی و محل استراحت پشه‌ها؛ با خشکاندن و جاری ساختن آب‌های راکد و پوشاندن کامل وسایل نگهداری آب محل‌های تخم‌ریزی پشه‌های مالاریا را از بین ببریم.
- دریافت داروهای پروفیلاکسی قبل از سفر به مناطق پرخطر
کاهش خطر گزش مالاریا
- هنگام شب پیراهن آستین‌بلند و شلوار بلند بپوشید، از پوشیدن لباس‌های تیره خودداری کنید.
- به قسمت‌های بدون پوشش بدن داروی دفع حشرات بمالید .
- درها و پنجره‌ها را به توری مجهز کنید.
- درصورتی‌که پشه وارد ساختمان می‌شود از تختخواب‌های پشه بنددار استفاده کنید.
شیوع مالاریا
هرسال در جهان ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون نفر به مالاریا مبتلا می‌شوند و ۱ تا ۲ میلیون نفر در اثر این بیماری فوت می‌کنند.
مطابق با آمارهایی که سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ ارائه کرده است، ۶۷% آمار مرگ‌ومیر در اثر بیماری مالاریا را کودکان زیر ۵ سال تشکیل داده‌اند.
شیوع مالاریا در ایران
در ایران سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر به مالاریا مبتلا می‌شوند؛ بیشترین موارد مالاریا در ایران مربوط به استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و قسمت گرمسیری کرمان است.
مالاریا در ایران
مالاریا یک بیماری انگلی است.عامل این بیماری ، انگل‌های تک‌سلولی از جنس پلاسمودیوم است که گونه‌های متعددی را شامل می‌شود. در ایران سه گونه پلاسمودیوم به نامه‌ای ویواکس، فالسیپاروم و مالاریه وجود دارند. پلاسمودیوم ویواکس شایع‌ترین و پلاسمودیوم فالسیپاروم شدیدترین و خطرناک‌ترین نوع این انگل است.
مطالعات علمی مالاریا در ایران از سال ۱۳۰۰ آغاز شد. تا سال ۱۳۲۰ مبارزه با مالاریا در ایران بیشتر به‌صورت توزیع دارو به‌منظور پیشگیری و درمان بیماران بوده است. در سال ۱۳۲۴ یک دوره آموزشی برای مبارزه با پشه آنوفل از طریق خشک‌کردن آب‌های راکد و پاشیدن گازوئیل برگزار شد و به‌این‌ترتیب به برنامه درمان و پیشگیری دارویی مالاریا، مبارزه با پشه آنوفل در بعضی از مناطق مالاریا خیز اضافه شد.
در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای کنترل این بیماری انجام‌شده است و بیماری در بسیاری از مناطق کشور حذف‌شده است. در سال‌های اخیر، انتقال محلی مالاریا در ۱۱ شهرستان کشور گزارش‌شده که اکثر این شهرستان‌ها مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. برنامه حذف مالاریا در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در سال ۱۳۸۹ تصویب شد و با اجرای برنامه‌های پیشگیرانه، ایران به‌عنوان یکی از کشورهای موفق و پیشرو در جهان در زمینه حذف مالاریا مطرح شد.
نظر شما