به گزارش خبرنگار ایمنا، شیوع ویروس کرونا و پیامدهای اجتماعی و مرتبط با سلامتی آن باید به عنوان یکی از مهم‌ترین وقایع اجتماعی بشر در قرن ۲۱ در نظر گرفته شود، ترس از قرار گرفتن در معرض بیماری، منجر به رفتارهای غیرمنطقی در جامعه شده است.
در این بین سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه ای حاد از مهم ترین گروه های پرخطر در ابتلا به کرونا ویروس هستند، موضوعی که ذهن همه سالمندان را درگیر کرده و بسیاری از آنها مدت‌هاست که با اطرافیان خود مراوده نداشته و خود را تنها و بدون هیچ همدمی در خانه قرنطینه کرده‌اند.
واقعیت انکار ناپذیر در شرایط بحرانی فعلی این است که بیماری کرونا می تواند تمام گروه های سنی را درگیر کند اما کسانی که سیستم ایمنی بهتری دارند می توانند دوران بیماری را گذرانده و از آن عبور کنند، این موضوع شامل سالمندان نیز می شود. این در حالی است که خانواده ها و اطرافیان افراد مسن باید بدون ایجاد اضطراب و نگرانی اضافی، لزوم رعایت نکات بهداشتی را به آنان تذکر دهند.
اطلاع رسانی به گروهای آسیب پذیر با تلفن ۱۴۸۰
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان با اشاره به اینکه سالمندان از گروه های آسیب پذیر جامعه در شرایط بحرانی هستند به خبرنگار ایمنا، می گوید: با شیوع ویروس کرونا و ایجاد شرایط بحرانی طی ماه‌های اخیر تلاش شده تا با استفاده از مددکارهای مجتمع های خدمات بهزیستی و پرستارهای واحدهای ویزیت در منزل از طریق تماس تلفنی پیگیر وضعیت مددجویان سالمند در منازلشان باشیم.
پژمان پور شبانان می‌افزاید: این پیگیری‌ها شامل اطلاع از حال عمومی و وضعیت کلی آنها است و علاوه بر آن اطلاع‌رسانی و آموزش را هم در بر می‌گیرد تا اگر سالمندان مشکلی پیدا کردند با تلفن ۱۴۸۰ به مراکز بهزیستی اطلاع دهند.
او با تاکید بر این نکته که عدم نداشتن اطلاعات صحیح موردی است که باعث استرس و نگرانی در سطح جامعه می‌شود، ادامه می‌دهد: مردم از طریق رسانه و یا فضای مجازی با اطلاعاتی مواجه می‌شوند و از سوی دیگر از اطرافیان و آشنایان هم اخباری را می‌شنوند و ممکن است که یک بخش این حجم اطلاعات نادرست باشد و باعث ایجاد نگرانی شود.
دبیر کارگروه کرونای بهزیستی استان اصفهان، تصریح می‌کند: دستیابی به راهکارهای صحیح در هنگام بروز شرایط خاص حائز اهیمت است. با اطلاعات صحیح و درست از منابع واحد و موثق صدا و سیما، رسانه‌ها و خبرگزاری‌های مورد اعتماد می‌توان اطلاعات درست را به مردم ارائه کرد؛ به طور یقین اطلاع رسانی صحیح در جامعه از استرس های وارد آمده بر گروه‌های آسیب پذیر به خصوص سالمندان جلوگیری می کند.
او معتقد است که پراکندگی و حجم اطلاعات غلط در جامعه باعث افزایش استرس می‌شود. دوره سالمندی همراه با بیماریهای زمینه‌ای مرتبط با افزایش سن است و به طور طبیعی اشخاص توانمندی هایی قبلی را از دست می دهند و به دنبال کهولت سن ایمنی بدن و توانایی آن کاهش پیدا کرده و فرد را مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، کلیوی، فشارخون و دیابت می‌کند. همین بیماری‌ها باعث کاهش سیستم ایمنی بدن سالمندان در مقابله با بیماری کرونا ویروس است.
به گفته پورشبانان، افسردگی و اضطراب در گروه سنی سالمندی به مراتب بیشتر از مابقی افراد جامعه است و این افراد به دلیل نداشتن فعالیت فیزیکی میزان تعاملات کمتری دارند و دچار افسردگی می شوند، به طور یقین با شنیدن اخبار کرونا حس اضطراب در سالمندان افزایش می یابد.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان، تاکید می کند: سالمندانی که به نوعی به دلیل بعضی ازبیماری‌های خاص دچار معلولیت و محدودیت شده‌اند و توان حرکتی ندارند تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند. این‌ها گروه‌های هدف ما هستند و شرایط قرنطینه را طی می‌کنند با تماس‌های تلفنی که با این افراد برقرار می‌شود اطلاعات لازم درباره این ویروس به آنها داده می‌شود.
ممنوعیت ملاقات در خانه سالمندان
او ادامه می‌دهد: امکان ملاقات در خانه‌های سالمندان که دوران قرنطینه را طی می‌کنند، وجود ندارد و کسی به غیر از پرسنل این مراکز و مراقبان اجازه ورود به خانه سالمندان را ندارد. به منظور انبساط خاطر سالمندان در روزهای کرونایی فضای متنوع و متفاوتی در داخل خانه سالمندان ایجاد شده و مددجویان سالمند امکان برقراری تماس تلفنی با خانواده‌ها و آگاهی از حال عمومی همدیگر را دارند و این اتفاق بخشی از این دلتنگی ها و ندیدن ها را به حداقل می رساند.
دبیر کارگروه کرونای بهزیستی استان اصفهان، اظهار می کند:۱۹۱ مرکز شبانه روزی در حوزه‌های اجتماعی توانبخشی و پیشگیری در اصفهان فعال است که از این تعداد ۶۴ مرکز مربوط به حوزه توانبخشی معلولان ذهنی، بیماران اعصاب و روان و سالمندان است و ۳۲ مورد خانه سالمندان تحت پوشش بهزیستی اصفهان در حال فعالیت و خدمات رسانی به مددجویان هستند.
پورشبانان تصریح می کند: روند این فعالیت ها تا پایان موج شیوع کرونا و بهبود شرایط کشور ادامه دارد و هنوز شیوه نامه جدیدی برای تغییر فعالیت به مراکز بهزیستی استان ابلاغ نشده است و به نظم مطابق روند فعالیت مراکز آموزشی عمل می کنیم و هر زمان مدارس باز شود مراکز روزانه بهزیستی و مهدهای کودک هم با فعالیت مدارس اقدام به بازگشایی و ادامه فعالیت می‌کنند.
لزوم توجه به حفظ سلامت روان سالمندان
همچنین یک متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی در خصوص آسیب پذیری سالمندان در بحران کرونا ویروس به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: افراد پر خطر در برابر بیماری کرونا افراد مسن و دارای بیماریهای زمینه‌ای قلبی و ریوی، اشخاصی که از داروی کورتون به دلیل بیماری دیگری استفاده می کنند، مبتلایان به سرطان و افرادی که تحت شیمی درمانی هستند و بیمارانی که نقص سیستم ایمنی دارند را شامل می شود. آسیب‌پذیری سالمندان در برابر ویروس کرونا بسیار زیاد است و به همین دلیل توجه به سلامت روان این افراد ضروری است.
سید مصطفی عبداللهی معتقد است منظور از سلامت روان به معنای آن است که شخص بهترین تطابق را با وضعیت اجتماعی محیط پیرامون خود داشته باشد. منظور از تطابق، داشتن یک زندگی راحت و دچار نشدن به اضطراب، افسردگی و مشکلات خلقی است و برای اینکه یک فرد در وضعیت انطباق باشد باید هم از نظر روانی و هم از نظر جسمی شرایط مناسبی داشته باشد.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی، تاکید می‌کند: در شرایط بحرانی کرونا افراد سالمند ممکن است از نظر روانی دچار نگرانی‌های بیش از حد شوند، به طوری که آنها دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند. افسردگی و اضطراب بر سلامت روان و توانایی انطباق با محیط اثر منفی دارد.
او ادامه می‌دهد: افسردگی و اضطراب بر روابط بین فردی نیز تاثیرگذار است و حتی فرد را از نظر جسمی دچار اختلال می‌کند. بسیاری از افراد مسن از نظر جسمی در وضعیت کاملا مناسبی قرار ندارند و اضطراب و افسردگی غیرطبیعی می تواند سیستم ایمنی بدن این افراد را دچار اختلال کرده و آنان را مستعد ابتلا به بیماری های جسمی کند. نگرانی به اندازه، در چنین شرایطی می تواند باعث توجه فرد به رعایت نکات بهداشتی شود، بنابراین حد متعادلی از نگرانی می‌تواند در حفظ سلامت فرد کمک کند اما اگر این نگرانی از حد بگذرد فرد را دچار مشکل می کند.
به گفته عبداللهی؛ ایجاد نگرانی نکردن بیش از حد برای افراد سالمند توسط اطرافیان و نزدیکان در مورد بیماری کرونا ضروری است. اطرافیان افراد مسن باید بدون ایجاد اضطراب و نگرانی اضافی، رعایت نکات بهداشتی را به آنان تذکر دهند. با توجه به ایجاد نگرانی بیش از حد توسط برخی از منابع در فضای مجازی، اگر اطرافیان اینگونه اخبار را دنبال می کنند نباید محتوای آن را به افراد مسن انتقال دهند.
او اضافه می‌کند: آسیب پذیری سالمندان در مقابل ویروس کرونا بیشتر از سایر افراد است، بر همین اساس در نظر گرفتن و توجه به برخی نکات مهم جهت ارتقای مقاومت و سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از کرونا ویروس برای این افراد ضروری است.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی، اظهار می‌کند: کاهش و ضعف سیستم دفاعی بدن، افزایش بروز بیماریهای زمینه‌ای مانند بیماریهای قلبی_عروقی و دیابت، افسردگی و کاهش جذب ویتامین‌ها برخی از این موارد است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
او تصریح می‌کند: با توجه به آسیب پذیری بیشتر سالمندان در برابر بیماری کرونا باید با اقداماتی مانند ورزش، تغذیه مناسب و حفظ تعاملات اجتماعی با رعایت بهداشت فردی و ماندگاری بیشتر در منزل و پرهیز از حضور در اجتماعات مخاطرات کرونا را در این قشر کاهش داد.
عبداللهی بر این باور است که تغذیه مناسب در این دوره اهمیت بسیار زیادی دارد و در این راستا افزایش مصرف سبزیجات پخته و گوشت سفید و همچنین مایعات فراوان توصیه می‌شود. علاوه بر تغذیه منظور از تحرک در دوره سالمندی انجام کارهای شخصی، قدم زدن در فضای منزل و تنفس هوای تازه است، چرا که تحرک مناسب در تقویت عضلانی و روحیه افراد تاثیر بسیار مثبتی دارد.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی، می‌افزاید: خواب و استراحت ناکافی منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و فرد را مستعد ابتلا به بیماری می‌کند. در نهایت در این روزها فراموش نکنیم که سالمندان بیش از پیش نیازمند توجه و مراقبت اطرافیان هستند.
او در مورد افرادی که تحت نظر روانپزشک دارو مصرف می کنند، می‌گوید: ممکن است برخی بیماری‌ها در شرایط بحرانی برای مدت کوتاهی تشدید شوند، پیشنهاد می‌شود اگر فردی دچار این مسئله شد چند روز تامل کند و در مقدار و نحوه مصرف داروهایش تغییری ایجاد نکند.
اضطراب و افسردگی و کاهش سیستم ایمنی بدن
عبداللهی تاکید بر این نکته دارد که اضطراب و دلهره و افسردگی نسبت به خبرهای ناخوشایند و شیوع بیماری کرونا سطح ایمنی بدن افراد و به خصوص سالمندان را کاهش می‌دهد و می‌افزاید: باید سالمندان با افزایش خودمراقبتی و رعایت سلامت بهداشت روان آسیب‌های روحی را در این رده سنی کاهش دهند. هوشیاری همه آحاد جامعه نسبت رعایت مسائل پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلای بیماری کرونا ضروری است و قشر سالمند نیازمند توجه بیشتری هستند.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی در خصوص اینکه در شرایط بحرانی کنونی خبرهای بیماری کرونا و اضطراب ناشی از ابتلا به آن در جامعه جهانی در حال شکل دهی مجموعه‌ای از اتفاقات جدید در فضای روانشناختی انسان مدرن است و آن پدیده سالمندان، بیماران دارای نقص ایمنی و اصطلاحا گروه های ریسک پذیر است، اظهار می کند: این روزها برخی به صورت هشیار و ناهشیار در حال برجسته سازی این مساله هستند که "نگران نباش این بیماری جوان‌ها رو نمی کشه بیشتر سالمندان و مریض ها رو در گیر می‌کنه!"
او ادامه می دهد: این جملات اگر چه با پوششی علمی قابل بررسی است اما مقداری بی‌رحمانه به نظر می رسند و در حال طرد گروه زیادی از آسیب پذیران روانی و اجتماعی است کسانی که مکانیسم طرد سال ها عمق وجود آنها را مسحور کرده است گویی جامعه در یک مکانیسم روانی برای فاصله گیری از مرگ و اضطراب آن مرگ را به حوزه ای می فرستد که گمان می کند باید تعلق داشته باشد. یادمان باشد کلمات بار هیجانی دارند.
عبداللهی معتقد است این روزها بیشترین اضطراب را در جامعه ما همین گروه تجربه می‌کنند. مادران و پدر بزرگانی بی پناه و بیمارانی آسیب پذیر که گویی جامعه در یک همدستی نامقدس در حال عادی سازی مرگشان است. اگر چه شواهد نشان می دهد که این گروه در معرض ریسک بیشتری هستند و اصطلاحاً باید بیشتر مواظب باشند تا امکان خطر را کاهش دهند اما مخابره کردن این پیام‌ها با رویکردی بی رحمانه در فضای اجتماعی و خانوادگی نوعی طرد شدید این گروه است، هم عادی سازی بیماری و یا فاجعه سازی از آن هر دو محکوم است.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی با اشاره به اینکه رویکرد سالم، ارزیابی واقع بینانه از میران خطر و تلاش برای سازگاری مناسب و کاهش خطرات احتمالی است، اظهار می‌کند: مواظب باشیم که به بهانه ایجاد احساس آرامش در جامعه مرگ را به شکل نمادین به حوزه سالمندان و بیماران آسیب پذیر نفرستیم و آنها را از کشتی مشترک مان پیاده نکنیم بیشتر مواظبشان باشیم و نگذاریم با اضطراب کرونا همدست شده و بیش از پیش طردشان کنیم.
او خاطرنشان می کند: برای نیل به این هدف بهتر است تا حد امکان از ایجاد فضای ترس شدید بپرهیزیم و از بیش ارزیابی خطر مرگ و برجسته سازی آسیب پذیری این افراد در برابر مرگ خودداری کنیم. زندگی همچنان جاری است آنها همان عزیزان همیشگی ما هستند و سعی کنیم با ایجاد احساس آرامش در فضای اجتماعی مواظب سرمایه های اجتماعیمان باشیم.
عبداللهی بر این باور است که مکانیسم سالم اجتماعی در چنین شرایطی ایجاد حمایت های اجتماعی است و اضافه می کند : در این راستا بهتر است علاوه بر آموزش خود مراقبتی سالم که بسیار حیاتی و ضروری است مراقب این مساله باشیم که به اضطراب بیمارگونه در این گروه دامن نزنیم، به عنوان یک راهکار در روزهایی که در خانه هایمان هستیم می توان در فضای خانوادگی با مرور کردن خاطرات و نشستن پای درد دل این عزیزان حس زندگی را در آنان جاری کنیم و حس ارزشمندی را در آنان برجسته تر از همیشه تحسین کنیم.
توصیه‌های بهداشتی به منظور مراقبت از سالمندان
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی در مورد توصیه‌های بهداشتی به منظور مراقبت از سالمندان به خانواده ها، می‌گوید: در طول همه‌گیری برای کاهش احتمال ابتلای افراد سالمند تا حد امکان کمتر از خانه خارج شوید. آموزش‌های لازم را به افراد سالمند در منزل بدهید و از کاربرد صحیح آن توصیه اطمینان پیدا کنید.
او می‌افزاید: از لمس، بغل کردن و بوسیدن مادر بزرگ و پدر بزرگ خود جدا خودداری کنید. قبل از هرگونه ارائه مراقبت مانند غذا دادن به فرد سالمند دست‌هایتان را با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه بشویید و یا از ضدعفونی‌کننده‌های حاوی الکلی استفاده کنید.
عبداللهی تاکید بر این نکته دارد که مراقب علائم سرفه، عطسه و تب در خود و فرد سالمند منزل باشید و در صورت مشاهده، سریع با پزشک خود تلفنی مشورت کنید و به دیگر اعضا خانواده اطلاع دهید. در صورت داشتن علائم سرفه و عطسه و تب در خود حتما خود را قرنطینه کرده و از افراد سالمند در منزل دوری کنید و به صورت مستمر محیط پیرامون خود و سطوح در تماس را با مواد ضدعفونی‌کننده مانند الکل ۷۰ درصد یا محلول نیم درصد آب ژاول (وایتکس رقیق شده یک به ۱۰ با آب) ضدعفونی کنید.
او تصریح می کند: در صورت داشتن علائم سرفه، عطسه و تب در عضو سالمند در منزل همه نکات مراقبتی برای سالمند را فراهم و محیط استراحت وی را مکررا ضدعفونی کنید. در صورت داشتن تب و سرفه و عطسه در هرکدام از اعضا خانواده، حتما از ماسک استفاده کنند.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی، می گوید: سعی کنید رفت و آمد عضو سالمند را در دوره همه‌گیری محدود کنید. به کودکان در منزل بگویید برای پیشگیری از ابتلای مادربزرگ یا پدر بزرگ خود با فاصله یک متری با او در ارتباط باشند.
او با تاکید بر این نکته که باید افراد سالمند در روز به میزان کافی مایعات میل کنند، ادامه می دهد: سعی کنید شرایط استراحت و خواب افراد سالمند در منزل فراهم شود. ماسک، دستکش، محلول‌های ضدعفونی حاوی الکل ۷۰ درصد در اختیار عضو سالمند در منزل قرار دهید. در صورت سابقه ابتلا فرد سالمند به بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، بیماریهای قلبی_عروقی، تنفسی و نقص ایمنی از خروج ایشان از منزل جلوگیری کنید.
عبداللهی تصریح می کند: اشیا و سطوح در تماس منزل را مکررا با محلول نیم درصد آب ژاول (وایتکس رقیق شده یک به ۱۰ با آب) ضدعفونی کنید. در شرایط اضطرار خارج از خانه مراقب باشید سالمندان از گرفتن اشیای مجاور برای کنترل خود، پرهیز کنند.
متخصص سلامت روان و پزشکی روان تنی به خانواده‌ها توصیه می کند که عضو سالمند را به مکان‌های پر ازدحام نبرید. از وسایل حمل ونقل عمومی برای فرد سالمند استفاده نکنند. خرید و تهیه مایحتاج و امور روزمره خارج منزل خود را به فرد دیگری غیر از عضو سالمند بسپارید. غذاهای پخته شده کامل برای سالمندان تهیه شود. در طول همه‌گیری از هرگونه مسافرت بردن سالمندان خودداری کنند.
او با اشاره به اینکه در طول همه‌گیری کرونا باید خانواده ها از هرگونه پذیرش مهمان و مهمانی رفتن برای حفظ سلامت اعضای سالمند در منزل خودداری کنند، اظهار می کند: سجاده، چادر نماز، مهر و تسبیح شخصی برای افراد سالمند اختصاص دهید. سالمندان، در صورت لزوم مراجعه حضوری به مراکز درمانی نیز بهداشت فردی را رعایت کرده و از ازدحام در سالن های انتظار مراکز درمانی بپرهیزند.
گزارش از: اکرم کیانی - خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما