آکرومگالی چگونه درمان می‌شود؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، گاهی تغییراتی در بدن انسان رخ می‌دهد و آنقدر آهسته و آرام پیش می‌رود که حتی خود فرد هم بسیار دیر متوجه آن می‌شود. این تغییرات ممکن است در چهره، بینی، فک و سایر بخش‌های بدن ایجاد شود. سخن از نوعی بیماری است که کمتر شناخته شده و افرادی که مبتلا می‌شوند، حتی نمی‌دانند به کدام متخصصی مراجعه کنند. در خصوص بیماری آکرومگالی با مژگان کریمی فر، فوق تخصص غدد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

آکرومگالی چیست؟

اکرومگالی، نوعی بیماری است که در آن بعضی قسمت‌های بدن بیش از حد رشد کرده و بزرگ‌تر از حالت طبیعی می‌شوند. این بیماری در بازه زمانی طولانی و اغلب طی سال‌ها و معمولاً در اثر وجود تومور غیرسرطانی در غده هیپوفیز ایجاد می‌شود.

در بیماری آکرومگالی غده هیپوفیز دچار چه مشکلی می‌شود؟

غده هپیوفیز بسیاری هورمون‌های بدن را می‌سازد که یکی از آن‌ها، هورمون رشد است. بدن برای رشد به این هورمون نیاز دارد؛ تومور غده هیپوفیز باعث آزاد شدن بیش از حد هورمون رشد و بروز بیماری آکرومگالی می‌شود.

علائم آکرومگالی چیست؟

علامت اصلی این بیماری رشد بیش از حد بعضی قسمت‌های بدن مانند بزرگ شدن غیرطبیعی استخوان فک، برجسته شدن پیشانی، بزرگ شدن بینی و ضخیم شدن لب‌ها است. همچنین زبان و فک تحتانی در مبتلایان به آکرومگالی رشد کرده و فاصله بین دندان‌ها بیشتر می شود.

چرا صدای بیماران آکرومگالی خشن می‌شود؟

در مبتلایان به این بیماری، بافت گلو و اطراف حنجره بیش از حد طبیعی رشد می‌کند و این حالت عارضه صدای بم و یا اختلال تنفس را در حین خواب برای بیماران همراه دارد.

دست و پای بیماران آکرومگالی چه تغییری می‌کند؟

تغییراتی مانند بزرگ‌تر شدن دست و پا و ورم در این بیماران دیده می‌شود. افراد مبتلا به آکرومگالی، اغلب متوجه تنگ شدن سایز انگشتر، دستکش و کفش خود می‌شوند و این تغییرات تدریجی و بسیار آهسته رخ می‌دهد، به طوری که گاهی ممکن است خود بیمار و اطرافیان او متوجه تغییرات نشوند.

آکرومگالی چه عوارض و تغییرات دیگری در بدن بیماران ایجاد می‌کند؟

در بیماری آکرومگالی ممکن است، برخی افراد مبتلا به سندرم تونل کارپ (سندرم مجرای مچ دستی) شوند که در چنین وضعیتی آن‌ها دچار درد، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن دست و انگشتان دست می‌شوند؛ بزرگ شدن زبان و پیش‌آمدگی آرواره از جمله سایر تغییراتی است که در این بیماران به وجود می‌آید.

تغییرات استخوان‌ها در بیماران آکرومگالی وجود دارد؟

در این بیماری استخوان‌ها نیز دچار تغییر شده و انتهای آن‌ها بیش از حد رشد می‌کند. این رشد بیش از حد باعث آسیب به غضروف می‌شود و حتی گاهی بیماری مفصلی را نیز به همراه دارد. در افرادی که قبل از بلوغ به این بیماری مبتلا می‌شوند، ممکن است به دلیل ترشح هورمون رشد بیشتر، رشد طولی استخوان‌ها و افزایش رشد قدی دیده شود و بعد از سن بلوغ رشد عرضی و پهن شدن استخوان‌ها اتفاق بیفتد.

آکرومگالی روی سایر قسمت‌های دیگر بدن هم تأثیر می‌گذارد؟

بله، آکرومگالی ممکن است پوست، قلب و چشم را نیز تحت تأثیر قرار بدهد و اختلالاتی در آن‌ها ایجاد کند. پوست ممکن است ضخیم‌تر شود و برخی افراد دچار رشد اضافی پوست، به صورت منگوله‌های پوستی (Skin tag) شوند و عضلات قلب نیز بیش از حد طبیعی رشد کند و باعث شود خوب کار نکند. همچنین اگر تومور غده هیپوفیز بیش از حد بزرگ شود، می‌تواند روی اعصاب چشم هم اثر کند و اختلال دید ایجاد کند.

آکرومگالی باعث بروز بیماری‌های دیگر می‌شود؟

آکرومگالی می‌توانند سبب افزایش شانس ابتلا به دیابت شود و حتی احتمال ایجاد فشار خون بالا هم در این بیماران وجود دارد.

آیا تستی برای تشخیص آن وجود دارد؟

بله، معمولاً پزشک براساس ظاهر فرد به وجود بیماری شک می‌کند و تست خون را برای اندازه گیری هورمون رشد تجویز می کند. این آزمایش تست تحمل گلوکز است که در آن نمونه خون بیمار پس از نوشیدن میزان معینی از قند محلول در آب گرفته و هورمون رشد اندازه گیری خواهد شد. در حالت طبیعی خوردن قند باعث توقف ترشح هورمون رشد می‌شود، اما در افراد آکرومگال پس از خوردن قند، هورمون رشد افزایش یافته یا تغییری نمی‌کند. اگر تست خون فرد نشان‌ دهنده ابتلا فرد به ترشح بیش از حد هورمون رشد باشد، پزشک دستور ام آر ای هیپوفیز و هیپوتالاموس را می‌دهد که می‌تواند تومور داخل آن را نشان دهد.

آکرومگالی چگونه درمان می‌شود؟

در اغلب افراد، جراحی (transsphenoidal surgery) برای برداشتن تومور هیپوفیز انجام می‌شود و جراح با برش کوچک عمیق در داخل بینی و سپس با استفاده از وسایل خاص، تومور را برمی‌دارد.

آیا نشانه‌های آکرومگالی بعد از جراحی بهبود می‌یابد؟

اگر جراح بتواند تومور را کامل خارج کند، میزان ترشح هورمون رشد پس از چند ساعت به حالت طبیعی برمی‌گردد و قسمت‌هایی از بدن که دچار تورم شده است بعد از جراحی بهبود می‌یابد، اما بعضی نشانه‌های دیگر بیماری چندین ماه وقت لازم دارد تا بهتر شود و با جراحی، تغییرات بافت استخوانی از بین نمی‌رود.

آیا آکرومگالی درمان دارویی دارد؟

برخی بیماران آکرومگالی نیاز به دریافت دارو دارند. اگر تومور بیمار به حدی بزرگ باشد که جراح نتواند همه آن را خارج کند، بیمار به مصرف دارو نیاز دارد و معمولاً پزشک سه نوع دارو برای درمان آن تجویز می‌کند.این درمان‌ها شامل داروهای تزریقی که باعث توقف ترشح هورمون از تومور می‌شوند و هر چهار هفته یک بار باید تزریق شود، داروهایی که تأثیر هورمون رشد را بلوک می‌کنند و قرص‌هایی است که ترشح هورمون رشد را متوقف می‌کند.

آیا به جز جراحی و مصرف دارو، درمان دیگری برای آکرومگالی وجود دارد؟

گاهی پزشک با پرتوتابی به هیپوفیز، تومور را درمان می‌کند که با تاباندن میزان بالای اشعه x، باعث تخریب بافت تومور می‌شود. تأثیر پرتو درمانی برای کاهش سطح هورمون رشد چند سال بعد دیده می‌شود و بعضی موارد می‌تواند باعث درمان دائمی شود.

آیا آکرومگالی سبب نازایی می‌شود؟

بله ممکن است به علت ایجاد اختلال در ترشح هورمون‌های جنسی، افراد دچار نازایی شوند، اما معمولاً بیماران آکرومگال برای باروری به درمان، پاسخ مناسب می‌دهند و زنان مبتلا به آکرومگالی، به صورت طبیعی باردار می‌شوند. نیاز است قبل از بارداری، ابتدا در مورد این که مصرف کدام دارو طی بارداری برای بیمار مناسب‌تر است با پزشک معالج مشورت کنند. بیمار نیز باید در حین بارداری زیر نظر پزشک غدد باشد.

شانس درمان آکرومگالی چقدر است؟

پزشک معالج در اغلب موارد می‌تواند آکرومگالی را به صورت موفقیت آمیز درمان کند، اما بیمار باید مرتب توسط پزشک معاینه شود تا اگر لازم است داروها را تغییر دهد. موضوع قابل توجه این که آکرومگالی یک بیماری نادر است و بیمار باید تحت نظر باشد. در اکثر بیماران لازم است دارو تا آخر عمر مصرف شود، اما در موارد نادری امکان قطع دارو است.