به گزارش خبرنگار ایمنا، تبریز در منطقه آذربایجان ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی قرار گرفته و ششمین شهر پرجمعیت ایران است، این شهر بزرگترین شهر منطقه شمال غرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه است.
جمعیت این کلانشهر در سال ۱۳۹۰ بالغ بر یک میلیون و ۴۹۴ هزار و ۹۹۸ نفر بود، جمعیت تبریز در سال ۱۳۹۵ یک میلیون و ۵۵۸ هزار و ۶۹۳ نفر نفر بوده و بر این مبنا تبریز ششمین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران، مشهد، اصفهان، کرج و شیراز محسوب می‌شود در حالی که این شهر تا اواخر دوره‌ی پادشاهی ناصر الدین شاه قاجار، پرجمعیت‌ترین شهر ایران بود.
بررسی روند رشد جمعیتی این کلانشهر نشان می‌دهد، تبریز در سال ۱۲۴۷ پرجمعیت‌ترین شهر ایران بوده، اما در سال ۱۲۶۹ جمعیت تبریز و تهران با یکدیگر برابر و پس از آن، تبریز دومین شهر پر جمعیت کشور شد.
سال ۱۳۴۵، جمعیت اصفهان و مشهد از تبریز بیشتر شد و این شهر در جایگاه چهارم قرار گرفت، رشد سریع شهر کرج نیز موجب شد تا بنا بر آمار ارائه شده سال ۱۳۹۰، جایگاه این شهر در سلسله مراتب نظام شهری کشور باز هم پایین‌تر بیاید و کلانشهر تبریز در این سال جایگاه پنجم را به خود اختصاص دهد.
تبریز محل استقرار کارخانجات مادر و بزرگ صنعتی است و از این جهت یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجرپذیر ایران محسوب می‌شود، همچنین این کلانشهر به دلیل مرکزیت اقتصادی، صنعتی، اداری و اعتبار بین‌المللی، مهاجرپذیرترین شهر استان آذربایجان شرقی به حساب می‌‍آید؛ به همین دلیل شهر جدید سهند در ۲۴ کیلومتری جنوب غرب تبریز و در جاده‌ی تبریز- آذرشهر برای جذب سرریز جمعیتی این شهر ساخته شده است.
حوزه نفوذ تبریز کل منطقه را تحت تاثیر قرار داده است
از آنجا که شهر تبریز تنها شهر میلیونی در شمال غرب کشور است و به واسطه سابقه تاریخی و موقعیت جغرافیایی نقش مهمی را در مسائل اقتصادی- اجتماعی منطقه ایفا می‌کند، بررسی وسعت حوزه نفوذ این شهر در سطح فرامنطقه‌ای و درون منطقه‌ای اهمیت دارد.
شـهرهای تبریـز، مراغـه، بناب، مرند، میانه، اهر و سراب از حوزه نفوذ گسترده‌تری برخوردار هستند اما در استانی به پهناوری آذربایجان شرقی، با وسعتی در حدود ۸/۲ درصد از وسعت ایـران و بـا جمعیتی بالغ بر سه میلیون و ۶۰۳ هزار و ۴۵۶ نفر، تنها تبریز به عنوان شهری با جمعیت میلیونی شناخته می‌شود و در سلسله مراتـب بعـدی، پنج شهر۵۰ تا ۲۰۰هزار نفری، ۱۶ شهر ۱۰ تا ۵۰ هزار نفری، ۱۳ شهر ۵ تا ۱۰ هزار نفری و ۲۲ شهر کمتر از ۵ هزار نفر قرار دارد.
بررسی حوزه نفوذ تبریز در سطح فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای نشان می‌دهد که این کلانشهر نه تنها شبکه شهری استان آذربایجان شرقی را تحت تأثیر خود قرار داده، بلکه نفوذ خود را بر روی مراکز استان‌های همجوار از جمله اردبیل، ارومیه، زنجان و سنندج نیز اعمال می‌کند.
حوزه‌های نفوذ شهر تبریز تا نزدیکی مراکز شهری درسطح فرامنطقه‌ای و درون منطقه‌ای پیش رفته و به آن شهرها اجازه گسترش و ارائه خدمات به حوزه تحت نفوذ خود را نمی‌دهـد.
تبریز یکی از بزرگترین قطب‌های اقتصادی کشور است
موقعیت جغرافیایی تبریز و قرارگرفتن آن در بین دامنه‌های کوه سهند و کرانه شرقی دریاچه ارومیه، این شهر را مبدل به یکی از معدود راه‌های ارتباطی بین (شمال)، ماورای قفقاز و قره داغ و (جنوب )، مراغه و کردستان کرده است.
امروزه وجود آزادراه شماره دو ایران که این شهر را به پایتخت متصل می‌کند و نیز اتصال این شهر به راه‌آهن سراسری ایران که از تبریز تا کشور ترکیه و جمهوری نخجوان امتداد دارد، موجب شده تا این کلانشهر همچنان نقش حیاتی خود را در مسیر مبادلاتی ایران حفظ کند.
فعالیت‌های اقتصادی این شهر در بخش‌های صنایع تولیدی سنگین و سبک، صنایع غذایی، صنایع دستی و هنری، تجارت و خدمات است، به علاوه تبریز قطب صنایع سنگین ایران در شمال غرب کشور است و صنعت سیمان، نساجی، ماشین‌سازی، خودرو، داروسازی و پالایش و پتروشیمی طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها در این کلانشهر را شامل می‌شود.
روند صنعتی شدن تبریز با احداث کارخانه‌هایی نظیر کبریت توکلی آغاز شد و احداث کارخانه‌های تراکتورسازی و ماشین سازی موجبات رونق بیشتر صنعت این کلانشهر را فراهم کرد تا امروز تبریز قطب صنعتی منطقه (شمال غرب کشور) باشد.
این کلانشهر همچنین در زمینه صنایع شیمیایی، صنایع خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات، محصولات کانی غیرفلزی، مواد غذایی، آشامیدنی و دخانیات، نساجی، پوشاک و چرم نیز فعال است.
