احمد کاظم زاده در مورد تحولات چند هفته اخیر بین ترکیه و کردهای سوریه و بی توجهی این کشور به توافقنامه آدانا و بندهای نشست آستانه به خبرنگار ایمنا گفت: در روزهای اخیر شاهد درگیری های شدید میان ترکیه و کردهای سوریه بودیم. ترکیه در محدوده بخش مرزی در شمال سوریه تصمیم به ایجاد منطقه ای امن گرفت و همین موضوع باعث به وجود آمدن تشنج و تنش در منطقه شد. ترکیه برای ایجاد منطقه ای امن و به دور از تروریست ها می توانست به سراغ توافقنامه آدانا که در سوچی روسیه بین طرفین سوری و ترک در سال ۱۹۹۸ امضا شد برود. این توافقنامه بهترین راه برای مقاله با تهدیدهای تروریستی در مرزهای مشترک سوریه و ترکیه بود.
وی افزود: اجرای توافقنامه «آدانا» به معنی از بین بردن نگرانی‌های امنیتی ترکیه و سوریه، مقابله مشترک با تمامی گروه‌های مندرج در فهرست تروریسم کُردی، عربی، ترکمانی و فرامرزی، پشت سر گذاشتن ۸ سال هرج و مرج و مداخلات نظامی خارجی به ویژه دخالت های آمریکا و بازگشت بیش از ۶ میلیون آواره سوری به وطن‌شان بود که نیمی از آنها در ترکیه اقامت دارند. موضوع جالب این است که که سوریه بیش از طرف ترک خود به توافقنامه آدانا وفادار بوده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه و ترکیه ادامه داد: ترکیه نیازمند تضمین های امنیتی از شمال سوریه است و این نیاز مورد پذیرش همه کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران است. پس از گذشت چندین سال از تحولات خون بار سوریه، آمریکا به بهانه مبارزه با داعش تسلیحات زیادی را در اختیار کرد های سوریه قرار داده و همین موضوع باعث به وجود آمدن نگرانی و دغدغه های زیادی برای ترکیه شده است. نگرانی ترکیه این بود که این منطقه در سوریه برای ترکیه تبدیل به اربیلی دیگر شود و کردهای سوری را به سمت خودمختاری و استقلال ببرد. این نگرانی قابل توجیه است اما این پرسش را در ذهن مردم به وجود می آورد که آیا لازم بود ترکیه برای تثبیت امنیت خود گزینه نظامی را دنبال کند؟
کاظم زاده ادامه داد: ترکیه راه های زیادی برای ایجاد منطقه امن و آرام در پیش رو داشت اما با انتخاب گزینه نظامی چیزی جز تنش آفرینی و متشنج کردن اوضاع منطقه چیزی به دست نیاورد. این تحلیلی است که بسیاری از کارشناسان در قبال این رویکرد ارائه می دهند؛ نیروهای نظامی ترکیه از نقطه مرزی تل ابیض تا راس العین که حدود ۱۲۰ کیلومتر است وارد خاک سوریه شده و تا عمق ۳۰ کیلومتری که به جاده بین المللی چهارم محدود می شود را به اشغال خود درآورده اند. ارتش ترکیه و نیروهای وابسته سوری در این مناطق مستقر شده و به استحکام مواضع خود می پردازند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا کردها را در با تلاق جنگ نابرابر با ترکیه قرار داده و از منطقه خارج شده است؟ گفت: عملکرد دولت ترامپ در داخل آمریکا به شدت مورد انتقاد است. دولت او برای ایجاد منطقه امن ترکیه به این کشور چراغ سبز نشان داد و کردها که چندین سال از طرف آمریکا حمایت می شدند را رها کرده است. این یکی از دلایل به وجود آمدن جنگ و عملیات های جنگی در این منطقه است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه و ترکیه خاطر نشان کرد: ترکیه برای کم کردن تنش ها و برای تأمین امنیت خود در شمال سوریه خود راه های کم هزینه تری داشت. یکی از این راهکارها بازگشت به توافق نامه آدانا بود که قبل از آغاز ناآرامی ها میان دو طرف متخاصم امضا شده بود. ترکیه در بندی از توافقی که با دولت مرکزی سوریه داشت آورده بود "برای تضعیف مخالفان کرد داخلی موسوم به پ.ک.ک می تواند تا عمق پنج کیلومتری وارد خاک سوریه شود." اگر دولت ترکیه به این توافق نامه بر می گشت می توانست در هنگام ضرورت برای تعقیب مخالفان داخلی (پ.ک.ک ) تا عمق پنج کیلومتری وارد سوریه شده و بعد از اتمام عملیات به کشور خود باز گردد.
کاظم زاده در مورد توافقنامه آدانا و بندهای آن گفت: پایبندی به توافقنامه آدانا مستلزم این بود حاکمیت دولت مرکزی سوریه به همان قلمروی قبل از آغاز ناآرامی های سال ۲۰۱۳ وارد شود و دوباره این مناطق را تحت نظارت و کنترل قرار داده و حاکمیتش را احیا کند. اما ترکیه برخلاف مقررات بین المللی، منشور سازمان ملل متحد و توافقنامه آدانا به طور یک جانبه دست به ایجاد منطقه ای امن زد. هیچ تضمینی وجود ندارد ترکیه به اشغال مناطقی که در آن ها حضور دارد پایان دهد و رویکرد مثبتی در این زمینه انجام دهد. حملات ترکیه باعث شده مواضع اعلامی او و ایجاد منطقه امن، مقابله با خطر نیرومند شدن نیروهای کرد و اشغال خاک سوریه قلمداد شود.
وی در مورد نقش و موضع گیری ایران در تحولات منطقه ای وحمایت از سوریه افزود: ایران درموضع گیری های خود معتقد است باید نظر ترکیه برای بازگشت به مفاد توافقنامه آدانا را جلب کرد. ترکیه باید به مفاد این توافقنامه توجه کرده و به کمک دولت مرکزی سوریه آن را اجرایی کند. تنش آفرینی ترکیه در منطقه باید به صورت دوجانبه بین دولت های مرکزی سوریه و ترکیه حل شود. دولت ترکیه نمی تواند به طور یک جانبه و برخلاف قوانین بین المللی دست به ایجاد منطقه ای امن در درون خاک سوریه بزند. ترکیه بسیاری از مناطق شمال سوریه را به اشغال خود درآورده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه و ترکیه ادامه داد: ایران نه تنها با این طرح مخالف است بلکه خواهان رفع دغدغه ها و نگرانی های این کشور از مجاری قانونی و حقوقی بین المللی است. ایران در مواضع خود همچنان علاقه مند به توافق، حترام و همکاری ها دوباره سوریه و ترکیه بوده و در گذشته نیز چشم انداز مثبتی را در آینده روابط این دو کشور ایجاد کرده بود. جمهوری اسلامی ایران معتقد به دستاوردها ی نشست آستانه است. دستاوردهای این نشست باید حفظ شود؛ تا کنون در چندین دوره این سه کشور با یکدیگر نشست های متعددی را برگزار کرده اند که همیشه مفاد این نشست ها برای هر سه کشور رضایت بخش بوده است. امروز نیز مفاد این نشست ها می تواند باعث به وجود آمدن همکاری های جدیدی بین کشورها باشد.
نظر شما