اعتبار جشنواره‌ها به گذرهای فرهنگی گره می‌خورد

به گزارش خبرنگار ایمنا، بسیاری از جشنواره‌ها و فستیوال‌های سینمایی دنیا وجود دارند که با نام شهر و یا محل برگزاری شان شناخته می‌شوند. این اتفاق علاوه بر افزایش اعتبار جشنواره باعث سرزبان افتادن محل برگزاری آن در مجامع سینمایی سرتاسر دنیا و شناخته شدن هرچه بیشتر آن محل می‌شود.

برخلاف جشنواره‌های بزرگ سینمایی دنیا، "جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان" در ایران تا همین چند سال پیش هم بین چندین شهر دست به دست می‌شد. این درحالی است که بسیاری، این جشنواره بین‌المللی را با نام اصفهان و خصوصا گذر فرهنگی چهارباغ می‌شناسند. این جابجایی‌ها در سال‌های گذشته ضربه زیادی به جشنواره زد، اما از سال ۱۳۹۰ که بار دیگر جشنواره به جز یک دوره در سال ۱۳۹۴ به خانه خود بازگشت، شرایط کمی بهتر شد.

آنچیزی‌ که مشخص است، روح جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان با چهارباغ اصفهان در هم تنیده شده است. همچنین بین‌المللی بودن این رویداد فرصت بسیاری خوبی را در اختیار اصفهان قرار می‌دهد تا بیش از پیش ظرفیت‌های خود را معرفی کند. ضمن اینکه برگزاری درست جشنواره می‌تواند اصفهان را به مقصدی محبوب برای مخاطبان و سینماگران علاقه‌مند به این دست فیلم‌ها تبدیل کند.
در ادامه نگاهی داریم به جشنواره‌هایی که معرف شهر و محل برگزاری خود شدند:

کن، جنب و جوش در شهر کوچک و آرام

"جشنواره کَن" فرانسه با نخل‌های رنگارنگ خود مشهورترین و یکی از باشکوه‌ترین جشنواره‌های سینمایی دنیا است که هر ساله در کن فرانسه برگزار می‌شود. کن شهری ساحلی، کوچک و آرام در جنوب فرانسه و نزدیک شهر نیس است که شهرت خود را مدیون جشنواره فیلمی است که هرساله در ماه "می" در این شهر برگزار می‌شود. این جشنواره در سال ۱۹۳۹ اولین دوره خود را پشت سر گذاشت و به عنوان رقیبی برای جشنواره فیلم ونیز پا به میدان گذاشت.

دردوران جنگ جهانی دوم این جشنواره متوقف شد و بار دیگر از سال ۱۹۴۶ آغاز به کار کرد. از آن تاریخ به بعد جشنواره کن هرساله باشکوه‌تر برگزار شده است. جشنواره فیلم کن جنب و جوش بی‌نظیری را در خط ساحلی و بخش‌های مختلف این بندر به وجود می‌آورد، هتل‌ها ظرفیت‌شان از ماه‌ها قبل رزرو شده، ترافیک در شهر زیاد است و صدها چهره سینمایی از سراسر دنیا به کن می‌آید چهره‌هایی که باعث شکوفایی اقتصاد نیز می‌شوند.

حدود ۴۰ هزار نفر وابستگی به جشنواره دارند و هرساله به کن می‌روند، از این تعداد ۵ هزار نفر خبرنگار هستند و مابقی منتقد و سینماگران سراسر دنیا. علاوه بر این تعداد در زمان برگزاری جشنواره بین ۷۰ تا ۲۰۰ هزار نفر به جمعیت کن افزوده شده و به عبارتی کن فرانسه در ۱۲ روز میزبان این تعداد از گردشگران است؛ بی دلیل نیست که فرش قرمز این جشنواره هزار و ۸۰۰ متر طول دارد.

"کن" را می‌توان مهم‌ترین جشنواره‌ معرف شهر میزبان خود نامید، جشنواره‌ای که به خوبی خط ساحلی شهر کن را به جهانیان نشان داد و به مقصدی رویایی برای منتقدان و عاشقان سینما تبدیل شد. این شهر خواه ناخواه با جشنواره خود اجین شده است و یکی از مهم‌ترین شهرهای فرهنگی دنیا محسوب می‌شود.

ونیز، میزبان اولین جشنواره سینمایی تاریخ

جشنواره فیلم ونیز ایتالیا که با شیرطلایی خود شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی دنیا است که اولین دوره آن در سال ۱۹۳۲ برگزار شد. جشنواره ونیز در آن سال‌های دور که سینما در دو رنگ خلاصه می‌شد و هنوز بازار فیلم‌های صامت داغ بود، پدیده جذاب به نام فستیوال را پیش روی سینماگران قرار داد تا در آن به رقابت پردازند. در همان سال‌ها کاخ این جشنواره در میان کانال‌های آب ونیز هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد.

جشنواره فیلم ونیز در سال‌های دوری که هنوز سفر رونق نگرفته بود و کسی از شهر افسانه‌ای سوار بر روی آب، خبر نداشت به وجود آمد. در آن سال‌ها این جشنواره تبدیل به اهرمی شد تا ونیز خود را با ابزار سینما به دنیا بشناسد و هنرمندان زیادی را به این شهر بکشاند. تمام جشنواره‌هایی که در سال‌های آینده نیز تشکیل شدند به تقلید از ونیز و برای رقابت با آن پا به میدان گذاشتند.

براساس آمار غیر رسمی در زمان برپایی جشنواره حدود سه میلیون گردشگر در ونیز رفت و آمد می‌کنند. ونیز به عنوان شهر توریستی میزبان میلیون‌ها گردشگر است، اما در شهریورماه که جشنواره فیلم در این شهر برگزار می‌شود هیچ تخت خالی در اقامتگاه‌های آن وجود ندارد.

ونیز شکوه کن را ندارد، اما قدمت این جشنواره اعتبار زیادی به آن بخشیده است، ضمن اینکه بخش بزرگی از هویت هنری و فرهنگی ونیز و ایتالیا بر دوش این جشنواره است. جشنواره فیلمی که روح شهر را زنده نگه داشته و باعث می شود تا هر سال تعداد زیادی از چهره‌ها به این شهر سفر کنند تا ونیز بر سر زبان‌ها افتاده و به سرخط خبرهای رسانه‌های هنری دنیا بیاید.

شیکاگو، میزبان مشهورترین جشنواره فیلم کودکان

در سال ۱۹۸۳ اولین جشنواره فیلم کودک آمریکا در شیکاگو ایجاد شد (Chicago International Children's Film Festival). این جشنواره تبدیل به یکی از مهم‌ترین فستیوال‌های فیلم برای کودکان و نوجوانان بین ۲ تا ۱۶ سال تبدیل شد که هر ساله بسیاری از سینماگران آثار خود را برای آن ارسال می‌کنند. جشنواره فیلم کودکان شیگاکو آثار بسیاری از ایران را نیز پذیرش می‌کند.

این جشنواره به رویدادی مهم برای کودکان در آمریکا شمالی تبدیل شده است، تبلیغات و معرفی درست و همچنین محتوا خوب باعث شده تا والدین بسیاری ترغیب شوند در جریان جشنواره کودکان خود را به سینماها ببرند. در آخرین دوره این جشنواره ۲۵۰ اثر سینمایی از ۴۰ کشور مختلف شرکت داشتند. جشنواره شیکاگو به عنوان اسکار فیلم‌های کودک در دنیا شناخته می‌شود.

براساس آمار منتشر شده توسط برگزار کنندگان سی و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان شیکاگو حدود ۳۰ هزار نفر شرکت کننده از منتقدان و سینماگران تا کودکان و مخاطبین در این دوره حاضر بوده‌اند. این جشنواره اگر به اندازه جشنواره فیلم شیکاگو که قدیمی‌ترین جشنواره فیلم آمریکایی است از اهمیت برخوردار نبوده، اما توانسته در حوزه خود به مقبولیت بالایی دست پیدا کند و به خوبی به بخشی از کالبد فرهنگی یک شهر تبدیل شود.

این جشنواره از نظر محتوا و اجرا شاید نزدیک‌ترین الگو به جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان باشد. تجربیات و نگاه به آثار این جشنواره می‌تواند نقش راهی را در اختیار مجریان جشنواره اصفهان قرار دهد که با بررسی آن به نقشه درستی در اجرا و محتوا برسند.

پوسان، یک آسیایی موفق

شهر پوسان یا بوسان در جنوب کره‌جنوبی دومین شهر مهم و پرجمعیت این کشور است. بوسان کلان شهری با بیش از ۳ و نیم میلیون نفر جمعیت بوده که به عنوان یکی از مراکز اقتصادی و صنعتی مهم کره شناخته می‌شود. این شهر همچنین با ۲۹ شهر دیگر در سراسر دنیا خواهرخوانده است و شباهت زیادی به شرایط اصفهان در ایران دارد. اما شاید مهم‌ترین عاملی که باعث شده پوسان در مجامع هنری و فرهنگی بر سرزبان افتد جشنواره فیلم آن است.

جشنواره فیلم پوسان از مهم‌ترین جشنواره‌های فیلم در دنیا بوده که از انجمن تهیه‌کنندگان جهانی فیلم (فیاپف) نیز مهر تایید را گرفته است. سینماگران معاصر به این جشنواره که از سال ۱۹۹۶ برگزار می‌شود، اسکار آسیایی می‌گویند؛ اصغر فرهادی نیز در سال ۲۰۱۴ میلادی به عنوان رئیس هیات داوران جشنواره پوسان انتخاب شد.

پوسان اکنون معتبرترین جشنواره آسیایی است که به خوبی لایه‌های فرهنگی و هنری شهر و کشور خود را نشان می‌دهد. این جشنواره شاید بهترین نمونه برای الگوبرداری از یک رویداد سینمایی در ایران باشد، چراکه پوسان به خوبی ظرفیت‌های آسیا، کره و بوسان را در سینما نشان داد و پلی برای معرفی سینما قاره آسیا به دنیا شد. اکنون پوسان به خوبی در مجامع مختلف جا افتاده و مهم‌ترین دلیل آن ثبات در برگزاری و البته وسواس در انتخاب آثار است.

علاوه بر چهار جشنواره عنوان شده، رویدادهای معتبر سینمایی دیگری هستند که نام آن‌ها از نام محل برگزاری گرفته شده است، از جمله جشنواره فیلم برلین، مسکو، مونترئال، نیویورک، قاهره، روتردام، وین و غیره که به واسطه محل برگزاری خود مشهور شدند و یا باعث شناخته شدن هرچه بیشتر این محل به جهانیان شده‌اند. به عبارتی دیگر برگزاری با ثبات جشنواره‌های سینمایی در یک محل خاص یک خدمت متقابل به هر دو آن‌ها است.

همچنین تجربه و مطالعات نشان داده که تنها جشنواره‌هایی که در جنبه‌های مختلف برگزاری از زمان تا محل و حتی کاخ و سینما برگزاری ثبات داشته‌اند، موفق شدند. در غیر این صورت جشنواره جز پسرفت و درجا زدن خاصیت دیگری نخواهد داشت. در چند سال گذشته و خصوصا پس از پیاده‌رو شدن چهارباغ عباسی اصفهان، تلاش‌های بسیاری شده تا چهارباغ به یک گذر فرهنگی تبدیل شود. برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در بستری مثل چهارباغ، هم به تبدیل شعار گذر فرهنگی به یک محل فرهنگی واقعی کمک خواهد کرد و هم فضایی عالی را در اختیار جشنواره و شرکت کنندگان در آن قرار خواهد داد.