به گزارش خبرنگار ایمنا، با آغاز سال نو میلادی یکی از مهمترین مسائلی که ذهن بسیاری از تحلیلگران را به خود مشغول کرده این است که سرانجام برخی از مهمترین پرونده‌های سیاسی و بین المللی سال ۲۰۱۸ به کجا می رسد و جهان و مناطق مختلف در سال ۲۰۱۹ باید منتظر چه حوادث و رویدادهای جدیدی باشند. این سؤالی است که علی امیدی، عضو هیات علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه اصفهان و کارشناس وتحلیگر مسائل سیاسی وبین المللی درگفت‌وگو با ایمنا به آن پاسخ داده است. مشروح این گفت‌و گو را در ادامه می‌خوانید:
وضعیت جمهوری اسلامی ایران در آغاز سال ۲۰۱۹ میلادی را چگونه ارزیابی می کنید؟
ایران در حالی وارد سال ۲۰۱۹ شد، که تبعات برخی از تحولات مهم و اساسی سال ۲۰۱۸ برای آن همچنان ادامه دارد؛ مهمترین این تحولات خروج آمریکا از برجام بود؛ خروج آمریکا از توافق هسته ای، بازگشت تحریم‌های گسترده برضد ایران در بخش‌های مختلف اقتصادی وسیاسی و ناتوانی در فروش نفت و گاز باعث کاهش ارزش ریال، افزایش نرخ ارز و تورم افسار گسیخته در ایران شد. بنابراین آمریکا با خروج از برجام توانست هزینه های اقتصادی زیادی را بر ایران تحمیل کند.
از سوی دیگر، در سال گذشته میلادی ایران برای عضویت در کنوانسیون زیست محیطی پاریس، لایحه‌ای را به مجلس تقدیم که تصویب شد، هر چند شورای نگهبان به لایحه ایراداتی وارد کرد و آن را به مجلس باز گرداند، اما باید خاطر نشان کرد که عضویت در این کنوانسیون اقدامی خوب و شایسته است و اگر ایران در عمل هم بتواند درجهت کسب فن آوری برای متحول کردن صنایع خود بکوشد؛ این بهینه سازی صنایع پیامدهای مثبتی برای محیط زیست خواهد داشت. البته این کار مستلزم هزینه و اقتباس تکنولوژی‌های جدید درصنایع خودرو سازی، توربین و تولید برق است، اما در مجموع به روز سازی صنایع برای محیط زیست کشور بسیار نتیجه بخش خواهد بود.
به نظر شما همکاری کشورهای اروپایی با ایران می تواند مشکلات کشورمان را در سال جدید میلادی کاهش دهد؟
وضعیت ایران در سال ۲۰۱۹ مشروط به شرایطی خواهد بود که باید زمینه آنها فراهم شود؛ اگر وضعیت با همین روال پیش رود اوضاع بدتر خواهد شد؛ خروج آمریکا از برجام یک شوک بود، گرچه اروپا در نظر دارد که با نوعی سازو کار مالی (SPV) به ایران کمک کند، اما هنوز این طرح عملیاتی نشده است. اگر این سازو کار مالی اجرایی شود، می تواند تا حدودی مشکلات تحریم را برطرف کند؛ چرا که بر اقتصاد داخلی ایران تاثیر مثبت خواهد داشت و فشارهای اقتصادی و سیاسی را تا حدودی کاهش می دهد، هر چند آنها را به طور کامل رفع نخواهد کرد، اما اگر این طرح عملیاتی و اجرایی نشود، مشکلات زیادی بر سر راه نقل و انتقال و معاملات ایران به وجود خواهد آمد.
سیاست آمریکا به صفر رساندن صادرات نفت ایران است و در این راستا می کوشد به کشورهای وارد کننده و خریدار نفت ایران فشار وارد کند تا نفت ایران را کمتر خریداری کنند تا ایران دچار چالش‌های اساسی و سیاسی شود، این تحریم ها نقش بسیار مخرب و منفی خواهد داشت و فرایند توسعه کشور را عقب می اندازد.
همچنین تحریم‌ها مردم را نسبت به صندوق رای دلسرد و بستر و زمینه را برای به قدرت رسیدن اصولگرایان فراهم خواهد کرد، پس اگر در این شرایط اتحادیه اروپا بتواند با سازوکار مالی SPV بخشی از مشکلات مبادلات بین المللی ایران را حل و فصل کند، مرهمی برای مشکلات ایران خواهد بود اما زخم اصلی را درمان نخواهد کرد.
وضعیت منطقه را در سال جدید میلادی چگونه ارزیابی می کنید؟
درسال ۲۰۱۸ طرح صلح خاورمیانه بین اعراب و اسرائیل تحت عنوان «معامله قرن» مطرح شد، هر چند عده زیادی از کارشناسان نظرشان نسبت به طرح معامله قرن مثبت نیست. سیاست آمریکا یک جانبه و طرفداری از اسراییل است و تمامی فعالیتهای اخیر این کشور در راستای حمایت از اسرائیل بوده، از این رو دولت خودگردان فلسطین اعلام کرده است با این طرح موافقت نخواهد کرد و معامله قرن به صورت یکطرفه قابل اجرا نخواهد بود؛ در نتیجه دورنمای مثبتی در خصوص صلح اسرائیل و فلسطین در سال ۲۰۱۹ به چشم نمی‌آید.
از سوی دیگر در مناقشه ایران و عربستان نیز دورنمای مثبتی به چشم نمی آید؛ مگر اینکه وزیر خارجه جدید عربستان که جانشین «عادل الجبیر» شده است، مواضع ضد ایرانی نداشته باشد. اما در مجموع، با توجه به اینکه در کشور عربستان پادشاه و ولیعهد به شدت دارای مواضع و تمایلات ضد ایرانی هستند و از تحریم‌های جهانی برای تضعیف اقتصاد و حاکمیت ایران حمایت می کنند، دورنمای روابط و مناسبات این دو کشور در سال جاری میلادی نیز مثبت ارزیابی نمی شود.
تحلیل شما از آتش بس فعلی در یمن چیست؟ به نظر شما در سال ۲۰۱۹ شاهد صلحی پایدار در این کشور جنگ زده خواهیم بود؟
در حال حاضر چشم انداز صلح و آتش بس بین یمن و عربستان مثبت نیست و بعید به نظر می‌رسد که در سال ۲۰۱۹ مناقشه یمن و عربستان به پایان برسد. خواسته های دوطرف، یعنی دولت مستعفی مورد حمایت عربستان و انصارالله وحوثی‌ها ماهیت حاصل جمع جبری صفر دارد؛ هدف حوثی‌ها نقش داشتن در حاکمیت یمن است، اما عربستان تمایل ندارد که آنها درحاکمیت یمن نقشی داشته باشند، این در حالی است که شیعیان زیدی و حوثی‌ها که نماینده آنها هستند، ۴۰ درصد از جمعیت یمن را تشکیل می دهند، بنابراین بسیار بعید به نظر می رسد که در سال جدید میلادی شاهد پایان جنگ و مناقشه بین عربستان و یمن باشیم.
به نظر شما مهمترین نگرانی جهانی در سال ۲۰۱۹ معطوف به چه مسأله‌ای است؟
یکی از مهمترین مسائل جهانی در سال جاری، وضعیت محیط زیست است؛ طبق برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا که در سال گذشته انجام شده است، مسائل زیست محیطی و وضعیت تولید گازهای گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن در سال ۲۰۱۹ به همان روال سال ۲۰۱۸ ادامه پیدا خواهد کرد، این در حالی که تولید گازهای گلخانه ای در همان سال ۲۰۱۸ نیز خطرناک بوده و افزایش میزان تولید دی‌اکسیدکربن در کره زمین زندگی را برای مردم سخت‌تر خواهد کرد.
بر اساس رویکرد کشورهای جهان بعد از توافقات پاریس و لهستان، باید گفت شرایط زندگی در سال ۲۰۱۹ از لحاظ زیست محیطی خیلی سخت تر خواهد بود، اما در سال ۲۰۲۰ میلادی روند کاهنده‌ای از تولید گازهای گلخانه ای پیش بینی می شود. کماکان هند، چین و آمریکا بزرگترین تولید کننده گاز دی‌اکسیدکربن در جهان هستند و از قضا بزرگترین تولید کننده‌های گازهای گلخانه‌ای و مونواکسید کربن، کمترین همکاری را در جهت رفع این مشکل در موافقت نامه‌های جهانی دارند.
نظر شما