عمران مرادی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا درباره وقوع رویداد ماه گرفتگی یازدهم بهمن اظهار کرد: یکی از پدیده‌های زیبای نجومی ماه گرفتگی و خسوف کلی است که از تقارن سه جرم ماه، خورشید و زمین ایجاد می شود و بسیاری از علاقه مندان به آسمان دوست دارند این پدیده را مشاهده کنند.
وی با بیان اینکه این پدیده غروب روز چهارشنبه یازدهم بهمن ماه رخ می دهد، تصریح کرد: در مناطق مختلف کشور این پدیده به شکل های مختلف رویت می شود؛ ماه گرفتگی بسیار دیدنی مقارن با طلوع ماه در ایران است.
مدرس و پژوهشگر نجوم افزود: خسوف یا ماه گرفتگی یک پدیده بسیار جذاب نجومی است که زمین میان خورشید و ماه قرار می گیرد و زمین مانع تابش نور خورشید به سطح ماه می شود. این پدیده طبیعی به این دلیل است که وقتی ماه وارد سایه زمین شود مدتی در سایه، نور خورشید به زمین نمی‌رسد.
وی با بیا اینکه خسوف به سه صورت ماه گرفتگی نیم سایه، کلی و جزیی رخ می دهد، تصریح کرد: در خسوف نیم سایه، ماه از بخش هایی از نیم سایه زمین عبور می کند. خسوف کلی زمانی است که ماه از قسمت درونی سایه زمین عبور کند و طبیعتا تمام ماه در سایه قرار می گیرد و تیره می شود. خسوف جزئی زمانی است که ماه از کناره های سایه زمین عبور کند، و خوب واضح است تنها قسمتی از ماه در سایه قرار می گیرد و در این حالت شاهد تغییر رنگ ماه هستیم، تغییر رنگ به قرمز.
مرادی درباره دلیل رنگ قرمز خسوف گفت: عامل اصلی این رنگ قرمز جو زمین است. نور خورشید حاوی طیف های مختلفی است که با هم نور سفید را تشکیل می دهد، وقتی زمین یا بهتر بگوییم جو زمین بر سر راه نور سفید خورشید که می خواهد به ماه برسد قرار می گیرد طیف آبی این نور را پراکنده می کند و طیف قرمز، زرد و قهوه ای است که موفق می شود به سطح ماه بتابد و ماه به رنگ قرمز خود نمایی کند.
وی با بیان اینکه پدیده خسوف در گذشته قابل درک نبوده ادامه داد: مردم در گذشته این پدیده ها را داستانی خوب نمی داستند و به دلیل اینکه در پدیده خسوف رنگ ماه قرمز می‌شد از آن به عنوان رویدادی شوم یاد می کردند. اما امروز دلیل علمی قرمزی رنگ ماه را می دانیم.
مدرس و پژوهشگر نجوم ادامه داد: ماه گرفتگی یازدهم بهمن یک خسوف کلی است که در آن ماه به طور کامل وارد سایه زمین می شود و با توجه به اینکه قوس زمین چهار برابر اندازه ماه است، در کسری از ثانیه تا حدود ۱۰۷ دقیقه سایه زمین رنگ ماه را قرمز در می اورد.
مرادی یادآور شد: پدیده ماه گرفتگی خیلی به ندرت زمان طولانی اتفاق می افتند و آخرین ماه گرفتگی در ۲۰ تیر ۱۳۷۹ رخ داد که مدت زمان ان ۱۰۷ دقیقه بود.
مرادی بهترین نواحی برای رصد کامل این پدیده را قسمت های غربی آمریکای شمالی، کشور های شرق آسیا و بهتر از همه اقیانوس آرام دانست و گفت: از نواحی غرب اروپا و آفریقا، اقیانوس اطلس و نواحی شرقی آمریکای جنوبی هیچ یک از مراحل خسوف قابل روئیت نخواهد بود.
وی با بیان اینکه این ماه گرفتگی در همه مناطق ایران کامل دیده نمی شود، افزود: هرچند خسوف کلی است اما تمام مرحله خسوف کلی به طور کامل از ایران قابل روئیت نیست. در بخش های شرق ایران ماه گرفتگی به صورت کلی و بهتر از همه شهر های شمال شرق می تواند باشد، در غرب به صورت جزیی و در مرکز دقایق آخر ماه گرفتگی به صورت کلی قابل مشاهده است که البته ارتفاع مکان رویت ماه نیز بسیار مهم است.
مرادی ادامه داد: خوشبختانه خسوف جزیی از تمام نواحی ایران قابل روئیت خواهد بود، نواحی شرقی ایران می توانند این مرحله را به طور کامل رصد کنند اما هرچه به سمت غرب ایران بیاییم میزان کمتری از این مرحله قابل روئیت خواهد بود و زمان کمتری برای رصد این پدیده خواهیم داشت.
مدرس و پژوهشگر نجوم ماه در لحظه طلوع مقداری در افق گرگ و میش شامگاه پنهان است و دقایقی طول می کشد تا قوس قرمز رنگ رویت شود. علاوه بر اینکه وضعیت جوی نشان می دهد که با توجه به عبور سیستم جوی سرد از فلات ایران اکثر نقاط ایران شرایط مساعد رصد ماه گرفتگی کامل را ندارند.
مرادی همچنین به پدیده ماه آبی اشاره کرد و گفت: شایعاتی در بین مردم جا باز کرده در مورد ماه آبی و مردم انتظار دارند یک ماه آبی رنگ ببینند، اما واقعا این گونه نیست و چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد. ماه آبی تنها یک اصطلاح است آن هم برای مللی که از تقویم میلادی استفاده می کنند. اگر دقت کرده باشید روز اول سال میلادی یعنی ۱ ژانویه امسال ماه کامل بود و ۳۱ام همین ماه (۱۱ بهمن) مجددا ماه کامل است، یعنی دو ماه کامل در یک ماه میلادی که به جهت سهولت در تمیز دادن دو ماه کامل از هم به ماه کامل دوم ماه آبی گفته می شود.
کارشناس نجوم تصریح کرد: در پدیده ابر ماه، ماه کامل در حضیض مدار خود قرار می گیرد و به طور میانگین قطر ظاهری ماه در آسمان حدود ۱۴ درصد و همین طور درخشندگی ماه حدود ۳۰ درصد، نسبت به ماه کامل در اوج مدار خود، افزایش خواهد یافت. که این ابر ماه سومین ابرماه سال است این در حالی است که ابرماه به طور معمول حدودا هر ۴۱۲ روز یکبار تکرار می شود.
نظر شما