به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، علل بروز یبوست ممکن است رژیم غذایی نامناسب، برهم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی یا آناتومی بدن باشد و روش‌های درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است. اما اهمیت این عارضه آنقدر زیاد است که یبوست حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود و حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
علت اصلی این بیماری معمولا کندی سرعت عبور مواد از کولون یا اختلال دفع است. نکته قابل توجه این است که برخی بیماری‌ها مانند رژیم کم‌فیبر یا کم‌آبی بدن، کم‌کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطان‌های روده موجب بروز یبوست می شوند.
در واقع هنگامی که غذا وارد روده می‌شود آب و مواد مغذی از آن جدا می‌شوند، مواد زائد به صورت مدفوع باقی می‌مانند و به وسیلهٔ انقباض ماهیچه‌ها در روده حرکت می‌کند. این در حالی است که مصرف کمِ فیبر و آب، نداشتن فعالیت بدنی و جلوگیری از دفع، این امر را دشوار می‌کند.
در خصوص عارضه یبوست، عوامل موثر در ایجاد این بیماری و راه های درمان آن گفتگویی داشتیم با "دکتر مائده فانی، دانشجوی دکترای تخصصی فیزیوتراپی" که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:
عارضه یبوست چیست و نشانه های این بیماری کدام است؟
یبوست، اختلالی است که به صورت دفع کم و یا سختی دفع معرفی می شود. داشتن حداقل دو مورد از موارد زیر نشانه ابتلا به یبوست است: زور زدن برای دفع، مدفوع سفت، احساس دفع ناکامل، احساس انسداد در ناحیه مقعد، استفاده از مانور انگشت برای دفع و کمتر از سه بار دفع در هفته. نکته قابل توجه این است که این علائم باید در طی سه ماه اخیر وجود داشته باشند. بنابراین در صورتی که تعداد دفعات اجابت مزاج برابر یا کمتر از یک بار در هفته باشد، فرد مبتلا به یبوست شدید است.
چه عواملی احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می دهند؟
افزایش سن، سطح اجتماعی و اقتصادی پائین تر، شاخص بالای توده بدن، کاهش تحرک یا سطح فعالیت فیزیکی پائین از عواملی هستند که احتمال ابتلا به یبوست را بالا می برند. علاوه بر این کاهش مصرف میوه و سبزیجات و فیبر، زندگی در جوامع پرتنش، سابقه یبوست در خانواده، اضطراب، استرس و افسردگی از دیگر عوامل خطر ابتلا به یبوست هستند. اما یبوست مزمن در هر سنی می تواند باعث کاهش سطح فعالیت، عملکرد و کیفیت زندگی شود. به همین دلیل درمان این عارضه اهمیت زیادی دارد.
روش درمان یبوست اولیه چیست و این عارضه شامل چه مواردی است؟
درمان یبوست بستگی به نوع آن دارد. در یبوست اولیه (عملکردی) اختلال عملکردی در روده و ساختارهای مقعدی روده ای وجود دارد. در این نوع یبوست دلیل بیومکانیکی قابل تشخیص یا دلیل ساختاری مستقیم برای تغییر در الگوی دفع وجود ندارد بلکه عملکرد این ساختارهای آناتومی مختل شده است. یبوست عملکردی خود به سه دسته تقسیم می شود که شامل یبوست با زمان انتقال طبیعی، یبوست با زمان انتقال آهسته و اختلال دفع است که روش ها یدرمان هر یک با دیگری فرق دارد.
یبوست با زمان انتقال طبیعی چه زمانی ایجاد می شود و راه درمان آن چیست؟
در این نوع یبوست سرعت حرکت مدفوع در روده طبیعی است، اما در دفع مدفوع سختی وجود دارد یا اینکه مدفوع سفت است. دلیل ایجاد این نوع یبوست کاهش آگاهی حسی از وجود مدفوع در روده است. در این نوع یبوست توصیه می شود افراد از فیبر و ملین های اسمزی استفاده کنند.
یبوست با زمان انتقال آهسته، بیشتر در میان چه افرادی دیده می شود و دارای چه علائمی است؟
این نوع یبوست که بیشتر در میان خانم های جوان دیده می شود، علائمی مانند درد شکم، نفخ و عدم اضطرار برای دفع وجود دارد. زمانی که حرکت مدفوع در روده آهسته باشد، جذب آب از محتویات داخل روده بیشتر بوده و درنتیجه مدفوع سفت می شود و دفع به سختی رخ می دهد.
درمان در این موارد شامل انجام ماساژ شکمی به مدت ۱۰ دقیقه توسط فیزیوتراپیست و آموزش آن به بیمار، ارجاع بیمار به متخصص تغذیه برای اصلاح عادات غذائی و دریافت بیشتر مایعات، انجام تمرینات ورزشی با شدت متوسط و آموزش به بیمار شامل اصلاح عادات مربوط به دستشوئی رفتن است. اصلاح این عادات شامل مواردی نظیر رفتن به دستشوئی در زمانی که احساس دفع وجود دارد و تعویق نیانداختن آن، نشستن صحیح بر روی سرویس بهداشتی و اجتناب از ایستادن حین دفع است.
اختلال دفع چه زمانی ایجاد می شود و برای درمان ان چه شیوه ای را توصیه می کنید؟
این نوع یبوست همراه با زور زدن و زمان طولانی تر در دستشوئی ماندن برای اجابت مزاج و استفاده از انگشت برای تخلیه است. ناهماهنگی در عضلات کف لگن، کاهش حساسیت روده و یا ناهماهنگی بین روده و شکم از عوامل ایجاد این نوع یبوست هستند.
اختلال دفع ممکن است یک رفتار آموخته شده باشد که به دلیل به تعویق انداختن دفع مدفوع، برای راحتی یا ترس از داشتن دفع دردناک بوجود آمده باشد. در این نوع یبوست نیز توصیه به اصلاح عادات دستشوئی رفتن وجود دارد.
این نوع یبوست بیشترین نیاز را به درمان های تخصصی توسط فیزیوتراپیست دارد. این درمان ها شامل بازآموزی حسی روده، آزادسازی عضلات محدود شده، تقویت و بازآموزی عضلات کف لگن، شکم، دیافراگم و عضلات اسفنگتر مقعد، ایجاد هماهنگی خاص بین عضلات شکم و کف لگن است که لازمه داشتن دفع طبیعی است. همچنین در این راستا استفاده از دستگاه بیوفیدبک، بسیار کمک‌کننده است.
نظر شما