لرزش دست؛ شایع ترین علت بیماری پارکینسون

به گزارش ایمنا، پارکینسون یک بیماری مزمن و پیش رونده دستگاه عصبی مرکزی است که اغلب در محدوده سنی 50 تا 60 سالگی اتفاق می افتد. این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول های ترشح کننده دوپامین رخ می دهد، به صورتی که افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده های قاعده ای مغز موجب علائم سفتی عضلات و کندی حرکات می شود.

این بیماری به ندرت جنبه ارثی دارد و عامل آن ناشناخته است. نخستین علامت این بیماری لرزش است و مواردی مانند سفتی عضلات و اشکال در حرکت اندام ها ازدیگر نشانه های پارکینسون است. مبتلایان به پارکینسون دارای اندام خمیده بوده و با عدم تعادل بدن مواجه هستند.

در خصوص بیماری پارکینسون با دکتر احمد چیت ساز، متخصص مغز و اعصاب، فوق تخصص اختلالات حرکتی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به گفتگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

با اینکه نام بیماری پارکینسون به گوش بسیاری از افراد رسیده است، اما اغلب آنها در مورد این بیماری اطلاع زیادی ندارند؟ تعریف شما از پارکینسون چیست و بیشتر چه افرادی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

پارکینسون یکی از شایع ترین بیماری های تحلیل برنده سیستم عصبی مرکزی است که در آن ماده دوپامین مترشحه از سلول هایی که در مغز میانی قرار دارند به تدریج تحلیل رفته و فرد را دچار سه علامت اصلی می کنند. این نشانه ها شامل لرزش در حال سکون، سفتی عضلانی و کندی حرکات است. این بیماری در تمام نقاط جهان و تقریبا به یک نسبت در میان زنان و مردان دیده می شود. در واقع پارکینسون یک بیماری مزمن است که به طور آهسته گسترش پیدا می کند و بعد از آلزایمر، شایع ترین بیماری تحلیل برنده محسوب می شود.

علت به وجود آمدن این بیماری چیست و این بیماری چه قسمتی از مغز را تحت تاثیر قرار می دهد؟

متاسفانه علت اصلی این بیماری هنوز مشخص نشده است. پارکینسون موروثی نبوده و ژنتیک نقش زیادی در ابتلا به این بیماری ندارد. محل آسیب در قسمتی از مغز  با نام "ماده سیاه" در مغز میانی است که سلول های این بخش از مغز ماده شیمیایی انتقال دهنده عصبی به نام "دوپامین" ترشح می کنند.

زمانی که فرد به بیماری پارکینسون مبتلا شود، تعداد این سلول ها به تدریج تحلیل رفته و سنتز ماده دوپامین مغز کاهش می یابد. بنابراین علائم بیماری به تدریج بروز پیدا می کند.

شایع ترین علت این بیماری لرزش است و زمانی که بیمار به این دلیل به پزشک مراجعه می کند، در واقع تحلیل سلول های مغز از 3 تا 5 سال پیش از آن آغاز شده است. بنابراین علائم بالینی حداقل 3 سال پس از تحلیل سلول ها خود را نشان می دهند.

بالا رفتن سن چه تاثیری در ابتلا به پارکینسون دارد و بیشترین موردی که این بیماران از آن رنج می برند چیست؟

با بالا رفتن سن شیوع این بیماری بیشتر می شود، به طوری که پس از 60 سال از هر هزار نفر، یک نفر این بیماری را تجربه می کند. نکته مهم این است که بسیاری از افراد به نوع خفیف بیماری مبتلا هستند و علائم بیماری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. اما مبتلایان به پارکینسون نباید از این بیماری وحشت داشته باشند، زیرا تعداد زیادی از بیماران با درمان های نوین و روش های توانبخشی، می توانند از یک زندگی با کیفیت و عمر طولانی برخوردار باشند.

لرزش در حال سکون و سفتی عضلات از دیگر نشانه های اصلی بیماری است، به گونه ای که بیمار برای انجام هر کاری باید انرژی بیشتری مصرف کند. اما آنچه بیماران پارکینسون از آن رنج می برند، کندی در شروع و طول حرکات است که شامل راه رفتن، پیاده شدن از صندلی اتومبیل، مسواک زدن، غذا خوردن، صحبت کردن و ...است.

همانگونه که اشاره کردید، لرش دست ها شایع ترین نشانه بیماری پارکینسون است. آیا لرزش های فیزیولوژیک می تواند نشانه ای از وجود این بیماری باشد؟

در 70 درصد موارد بیماری با لرزش شروع می شود که معمولا در یک دست ایجاد می شود و ممکن است پاها، پایین صورت، لب ها و چانه  را نیز درگیر کند و یا صدای بیمار نیز دچار لرزش شود. همچنین ممکن است 30 درصد افراد در ابتدا به کندی حرکات و سفتی عضلات مبتلا شوند.

باید در نظر داشت که برخی از افراد در شرایط فیزیولوژیکی خاص مانند خستگی مفرط، ترس، اضطراب، هیجان و ...لرزش را تجربه می کنند. همچنین مصرف بعضی از داروها مانند کورتون، داروهای آسم، پر کاری تیروئید و یا داروهای روانی ممکن است باعث ایجاد لرزش شود که به صورت طبیعی رخ می دهد.

در مورد روش های تشخیص این بیماری توضیح دهید و آیا روشی وجود دارد که به طور قطع نشان دهد فردی به پارکینسون مبتلا شده است؟

تشخیص پارکینسون بیشتر بر اساس معاینه بیمار و به صورت بالینی صورت می گیرد. هیچ تست تشخیصی قطعی که بیماری پارکینسون را تایید کند وجود ندارد. این در حالی است که نوار مغز، سی تی اسکن، ام آر آی و آزمایشات خونی این بیماران طبیعی است و سه علامت اصلی و نشانه های فرعی مانند از دست دادن تعادل، افتادن های مکرر و ... تشخیص پزشک را قطعی می کنند.

آیا تیک عصبی و یا پر کاری تیروئید با بیماری پارکینسون ارتباط دارد و روش درمان تیک های عصبی چیست؟

یکی از اختلالات حرکتی، تیک های عصبی هستند. اگرچه محل آسیب بیماری پارکینسون و تیک عصبی مشابه یکدیگر و در قسمت قاعده مغز است. اما این دو بیماری کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. تیک عصبی ساده را می توان با کنترل استرس و اضطراب مدیریت کرد و نیازی به درمان ندارد. هنگامی که تیک ها بسیار شدید باشند و در زندگی بیمار اختلال ایجاد کنند با درمان های دارویی به خوبی کنترل می شوند و در صورتی که شدید باشد درمان جراحی برای آن پیشنهاد می شود.