برای احیای آثار ابوریحان بیرونی هیچ تلاشی نکرده‌ایم

با اینکه ابوریحان بیرونی یکی از دانشمندان برجسته اسلام است اما تاکنون به نوعی ناشناخته مانده و با اینکه امروز روز بزرگداشت این عالم فرهیخته و دانشمند بزرگ اسلامی است، کمتر مشاهده می‌شود که مراسمی برای بزرگداشت این عالم ترتیب داده شود و از خدمات او به جامعه علمی نام برده شود.
امروز ۱۳ شهریور روز بزرگداشت این دانشمند برجسته ایرانی- اسلامی است، به جرات می‌توان گفت آثار و خدمات ابوریجان بیرونی در علوم مختلف به ویژه ریاضیات، نجوم و... تحولات عظیمی را در علم سراسر گیتی ایجاد کرد.
کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی یکی از برجسته ترین کتاب های این دانشمند است که به تازگی در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است، این کتاب بیشتر به آموزش نجوم به زبان ساده می‌پردازد در واقع این کتاب را می‌توان ساده شده کتابد « قانون مسعودی» او دانست، بنابراین ابوریحان با نگارش کتاب « التفهیم» تلاش کرد تا گروه زیادی را با نجوم و ریاضیات آشنا کند و در این بین از هیچ‌گونه تلاشی فروگذار نکرد.
اگر این کتاب را مطالعه کرده باشید مشاهده می‌کنید که نویسنده تلاش کرده مسائل علمی روز را با پرسش و پاسخ جواب دهد یعنی در این رهگذر و با بهره‌گیری از سوال و جواب مسائل را به صورت ساده و قابل فهم به افراد پاسخ می‌دهد
مترجم فارسی این کتاب دکتر جلال همایی هستند که ترجمه ایشان نقش بسیار مهمی در معرفی این زبان در جهان به عنوان برترین زبان علمی روز دنیا داشته است.
اینکه ابوریحان بیرونی بر عکس بسیاری از دانشمندان دوران خود مانند ابن سینا کمتر مورد توجه قرار گرفته است به خود ما برمی‌گردد اینکه تا آنجا که باید و شاید به این کتاب ها توجه نکرده و آن را جزء آثار عربی می‌دانیم شاید یکی از دلایل عدم گرایش ما ایرانیان به این کتاب استفاده از کلمات و عبارات عربی است که گاهی آن را برای ما ناشناخته می‌کند.
در حالیکه ترجمه این کتاب به فارسی روان و به کار بردن عبارات فارسی روان در جامعه موجب شناخت بیشتر جوانان از این کتاب و استفاده از آن در بسیاری از امور نجوم و ریاضی خواهد شد.
حتی می‌توان گفت در بسیاری از جاها این کتاب کم از کتاب‌های ترجمه شده اروپایی ندارد و در برخی موارد از آنها نیز بالاتر است اما همین ترجمه بد آن و عدم حمایت دولت و خیران نیز مزید بر علت شده است.
باید این مسئله را نیز به عنوان یکی ازخوانندگان کتاب التفیهم اضافه کنم که این کتاب برعکس کتاب‌های مختلف ابن سینا به هیچ یک از زبان‌های ملل دیگر ترجمه نشده است و علت اصلی ناشناخته ماندن آن همین نبود ترجمه خوب از انواع و اقسام کتاب‌های او در جهان است.
با آنکه بسیاری ازکشورهای همسایه مانند روسیه، تاجیکستان، افغانستان و ازبک‌ها این دانشمندان را از آن خود می‌دانند و بسیاری از کتاب‌های آن را به زبان‌های خود ترجمه کرده و از آن در تدریس استفاده می‌کنند، ایرانیان ترجیح می‌دهند کمتر از این کتاب در تدریس نجوم استفاده کنند و بسیاری از دانشمندان اروپایی را جایگزین این دانشمند مشهور کرده‌اند.
شاید اختصاص جشنواره یا سمیناری با نام ابوریحان بیرونی و برگزاری انواع و اقسام مسابقات بهترین راه برای شناخت این دانشمند فرهیخته و معرفی او به جوانان ایرانی و جهانیان باشد.
/۵