به گزارش خبرگزاری ایمنا، امسال در میان سفرهای نوروزی، صحنه‌ای در فضای مجازی دست به دست شد که قلب هر دوستدار طبیعت و گردشگری را به درد می‌آورد؛ بطری‌های پر شده گردشگران از خاک نقره‌ای و زمین خالی شده ساحل هرمز!
البته تعدادی از این گردشگران می‌گویند که از تجدیدناپذیری این خاک، بی اطلاع بوده‌اند که اگر درست باشد، حاصل کم‌کاری خیلی‌هاست اما باید بدانیم این خاک که حاصل میلیون‌ها سال فعالیت آتش‌فشان‌ها و فرسایش سنگی بوده است و اگر هم بخواهد تجدید و ترمیم شود، به قرن‌ها زمان نیاز دارد؛ گفته می‌شود که حالت اکلیلی این خاک حاضر وجود آمینوسیلیکات است که در کانی‌های آذرین و میکا وجود دارد و از پودر شدن این سنگ و کانی‌ها، چنین براده‌های درخشانی بر جای مانده است؛ در این راستا بر آن شدیم که دلیل این اتفاق، راه‌های پیشگیری و جبران از چنین خساراتی به میراث طبیعی را مورد بررسی قرار دهیم.
ظرفیت تحمل هر جاذبه گردشگری از نکات مهمی است که در هرمز به آن توجه نشد
رحیم یعقوب‌زاده، کارشناس حوزه گردشگری به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: هرمز، یکی از زیباترین جزایر دنیاست که جاذبه‌های زیادی درون خود دارد؛ اما هنوز در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یک میراث طبیعی در ایران به ثبت نرسیده که این موضوع بسیار جای تأمل دارد.
وی می‌افزاید: این جزیره، ۴۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت محلی آن حدود ۶ هزار نفر است؛ طبق این موضوع باید به مفهومی به نام ظرفیت تحمل توجه کرد، وقتی جزیره‌ای ۶ هزار نفر جمعیت دارد، به طور قطع تحمل میزبانی روزانه ۱۲ هزار نفر گردشگر را ندارد که باید مورد توجه مسئولان میراث قرار می‌گرفت.
کارشناس گردشگری خاطر نشان می‌کند: باید در نظر گرفت که جذب گردشگر به هر قیمتی، درست نیست؛ در تمام دنیا، چندین دهه است که این اتفاق افتاده و اولویت در توسعه گردشگری، حفظ آن جاذبه و منطقه از آسیب‌های احتمالی است که با نظارت شدید انجام می‌شود؛ برای مثال حاصل حضور کارشناسان مربوط به حوزه گردشگری و محیط زیست در ماداگاسکار باعث توجه ویژه مسئولان به طبیعت این کشور شد اما در ایران، همچنان این اتفاق رخ نداده است.
قانون، حریف آسیب‌زنندگان به جاذبه‌های طبیعی نمی‌شود؟
یعقوب‌زاده می‌گوید: در سال ۱۳۹۷ قانونی مبنی بر ممنوعیت برداشت خاک، وضع و ابلاغ شد و نکته مهم، تأکید این قانون بر خاک جزایر خلیج‌فارس بود، اما انگار قانون هم نتوانسته مانعی برای آسیب‌های جبران ناپذیری مثل برداشتن خاک شود.
وی تصریح می‌کند: البته در همه جای دنیا، وقتی جاذبه‌ای چه از نوع طبیعی، تاریخی یا حتی صنایع دستی وجود دارد، ممکن است از چند منظر دچار آسیب شود که یکی از آن‌ها می‌تواند از سمت بومیان آن منطقه باشد؛ برای مثال وقتی در منطقه‌ای، گردشگران افزایش پیدا می‌کنند، تعدادی از محلی‌ها با هدف سود بیشتر، ممکن است دست به کارهای نادرستی بزنند و در مثال جزیره هرمز، گاهی ممکن است که از خود مردم بومی، دست به فروش خاک بزنند؛ با این وجود، بعضی گردشگران هم دست به جمع‌آوری این خاک زدند که بر عمق فاجعه افزوده است.
مسئولان و نهادهای مرتبط باید پاسخگوی این وضعیت باشند / نقش پررنگ رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی
یعقوب‌زاده تشریح می‌کند: اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، این جزیره شکل اصلی خود را از دست می‌دهد و از جاذبه‌های آن کاسته می‌شود؛ باید توجه داشت که سال‌های بسیار طولانی طول می‌کشد تا این خاک ترمیم شود.
وی ادامه می‌دهد: به طور کلی، از نظر من دلیل اصلی این اتفاقات، مسئولان ناکارآمدی هستند که در سطح استان هرمزگان و حتی سطح کلان‌تر به فعالیت می‌پردازند؛ وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در کنار سایر نهادهای مرتبط باید پاسخگو باشد که دلیل عدم نظارت بر این منطقه چیست و چرا به فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی نپرداخته‌است.
کارشناس گردشگری عنوان می‌کند: در این راستا، نقش رسانه‌ها بسیار برجسته است و قدرت‌های پر نفوذ برای انجام فرهنگ‌سازی و آسیب‌شناسی هستند؛ البته که بسیاری از رسانه‌ها به اطلاع‌رسانی و هشدار درباره این موضوع پرداختند و بسیاری از مردم را متوجه کردند؛ صدا و سیما می‌تواند بستر مناسبی برای فرهنگ‌سازی باشد اما از ظرفیت خود استفاده نکرده است.
یعقوب‌زاده با اشاره به پویش برگرداندن خاک‌های برده شده به هرمزگان در فضای مجازی می‌گوید: این نشان می‌دهد احساس مسئولیت در برخی از افراد همچنان وجود دارد، کسانی علاقه‌مند به طبیعت و جاذبه‌های طبیعی ایران هستند؛ با این وجود، این کارها بیشتر جنبه هشدار و آگاه‌سازی دارد و ترمیم این خاک به این راحتی‌ها نیست.
وی خاطر می‌کند: باید در نظر گرفت آمار امسال گردشگری که گفته می‌شود تردد به جزیره هرمز، بیشتر شده، به چه قیمتی صورت گرفته است؛ سال گذشته نیز این اتفاق برای جزیره کیش افتاد که به خاطر سیل عظیمی از گردشگران، در این جزیره آرام، آلودگی‌های صوتی و تراکم بیش از حدی صورت گرفت؛ نباید اجازه داد که این اتفاق برای هرمز هم بیفتد.
به گزارش ایمنا، یکی از دغدغه‌های همه دلسوختگان میراث ایران زمین، توسعه و افزایش گردشگری در نقاط مختلف بوده است اما باید این نکته را در نظر گرفت که افزایش این آمار، وقتی به جای توسعه، باعث ضربه به آن جاذبه‌ها شود، هیچ‌گونه افتخاری نخواهد داشت؛ همه ما باید بدانیم که جای‌جای ایران، خانه ماست و هرگز، کسی خانه پدری‌اش را ویران نمی‌کند.
نظر شما