به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، استفاده از فناوری در مستندسازی و حفاظت از میراث به‌ویژه در شرایط دشوار یا فوری بسیار کاربردی شده است. پس از آنکه بسیاری از نمادهای تاریخی شهر پالمیرا در جنگ سوریه در سال ۲۰۱۵ از بین رفتند، کارشناسان حفاظت از میراث، مدل‌های سه‌بعدی دیجیتالی از شهر ویران‌شده را برای کمک به بازسازی آینده آن ایجاد کردند.
نابودی تندیس‌های بودا در بامیان افغانستان در سال ۲۰۰۱ رویدادی بود که به‌دلیل کمبود مستندات پیش از تخریب، توجه جهانی را به اهمیت مستندسازی بناهای تاریخی جلب کرد. این واقعه منجر به تأسیس سازمان‌هایی همچون CyArk شد که به مستندسازی دیجیتالی میراث فرهنگی می‌پردازند. این سازمان با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، تلاش می‌کند تا بناهای تاریخی را به‌صورت سه‌بعدی ثبت و مستند کند تا در صورت تخریب یا آسیب، بازسازی آن‌ها امکان‌پذیر باشد.
آتش‌سوزی کلیسای نوتردام پاریس در سال ۲۰۱۹ از این فناوری‌ها برای بازسازی استفاده کرد. بررسی‌های دیجیتالی دقیق و مدل دیجیتالی اطلاعات ساختمان در این فرایند بسیار مهم بود. این مدل‌ها به مسئولان و واحدهای بازسازی کمک کرد تا با دقت بیشتری فعالیت‌های بازسازی را انجام دهند و از بین رفتن جزئیات تاریخی را به حداقل برسانند. استفاده از این فناوری‌ها نشان می‌دهد که ابزارهای دیجیتال می‌توانند در حفاظت از میراث فرهنگی نقش مهمی ایفا کنند.
یکی از ابزارهای دیجیتالی مورد استفاده در این ابتکارات، فتوگرامتری است. فتوگرامتری فرایند به دست آوردن اطلاعات اندازه‌گیری‌شده از عکس‌ها است. اگرچه ریشه آن به قرن نوزدهم برمی‌گردد، در حال حاضر استفاده از آن به کمک نرم‌افزارها و عکاسی دیجیتال ارتقا یافته است. در فتوگرامتری ابزارهای پیشرفته‌ای در دسترس هستند که می‌توانند چندین عکس از یک شیء یا ساختمان را به یک مدل سه‌بعدی تبدیل کنند. این مدل‌ها شامل اطلاعات هندسی و رنگی دقیقی هستند که ظاهر بسیار شبیه به واقعیت از شیء فیزیکی را به تصویر می‌کشند.
فتوگرامتری و ابزارهای دیجیتال دیگر، زمینه‌های مختلفی از جمله حفاظت از میراث فرهنگی و ساخت‌وساز را متحول کرده‌اند. این فناوری‌ها به‌ویژه در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی برای مستندسازی و تحلیل سایت‌های فرهنگی به کار می‌روند. فناوری‌های دیجیتال به‌دلیل هزینه کم‌تر و در دسترس بودن برای پروژه‌های کوچک‌تر و مؤسساتی با منابع محدود، بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند.
فتوگرامتری مدل‌های با وضوح بالا ارائه می‌دهد که می‌تواند برای برنامه‌ریزی حفاظت و بازسازی به کار گرفته شود. این فناوری در طراحی و برنامه‌ریزی به ارزیابی طرح‌ها و انجام اصلاحات در محیط مجازی کمک می‌کند و از این طریق، اقدامات اضافی را کاهش می‌دهد و در منابع صرفه‌جویی می‌کند. استفاده از فتوگرامتری در کنار سایر ابزارهای دیجیتال همچون اسکن لیزری و میدان‌های تابشی عصبی، مزایای بیشتری را به همراه دارد.
این فناوری به محافظان، باستان‌شناسان و معماران کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به کار خود بپردازند. حتی فیلم‌برداری با پهپادها می‌تواند برای ساخت مدل‌های زمینه‌ای در مدت زمان بسیار کم استفاده شود. هواپیماهای بدون سرنشین با گرفتن تصاویر هوایی با وضوح بالا، امکان بررسی دقیق و سریع مکان‌های تاریخی را فراهم می‌کنند و در شرایط چالش‌برانگیزی مفید واقع می‌شوند که دسترسی به مناطق دشوار است.
با گذشت زمان، فناوری به‌طور فزاینده‌ای در دسترس قرار گرفته است، برای مثال با ادغام فناوری در تلفن‌های همراه، امکان مستندسازی مکان‌های تاریخی بدون نیاز به تجهیزات بزرگ یا پیشرفته به وجود آمده است که نتایج قابل‌توجهی حاصل می‌کند. این موضوع به‌وضوح در پروژه کتابخانه میراث دیرالزور در سوریه دیده شد که مستندسازی به‌طور عمده با استفاده از تلفن‌های همراه انجام شد. شرایط امنیتی اجازه حمل دوربین‌های بزرگ یا تجهیزات اسکن را نمی‌داد، بنابراین تیم بازسازی مجبور بود به ابزارهای ساده تکیه کند.
مستندسازی تاریخی در مصر
افزایش دسترسی به فناوری موجب شده است که بسیاری از گروه‌های مستقل، فعالیت‌های مستندسازی و حفاظت را به دست بگیرند. پروژه مجسم (Mogasam) که توسط معمار کریم فواد در قاهره مصر آغاز شد، نمونه‌ای از تلاش‌های مستقل است. کریم فواد پس از تحصیل در انجمن معماری در انگلستان، در سال ۲۰۲۲ مجسم را به‌عنوان روشی برای ارتباط مجدد با شهر خود تأسیس کرد که در ابتدا بر اشیای ساده از جمله اشیای سنتی و عتیقه، درها و بخش‌هایی از نمای ساختمان‌ها تمرکز داشت. با رونق ساخت‌وساز در قاهره، مجسم خطراتی را برای ساختمان‌های تاریخی مستندنشده شناسایی کرد.
با گذشت زمان، فعالیت‌های او به مطالعه ساختمان‌های تاریخی کمترشناخته‌شده گسترش پیدا کرد که به‌عنوان دارایی‌های میراثی ثبت نشده‌اند یا مستندات کمی دارند. برای مثال مطالعاتی درباره استفاده از سنگ‌های بازیابی‌شده از ساختمان‌های تاریخی انجام داد. در این مطالعات، سنگ‌هایی از دوره فرعونی مصر در ساختمان‌های دوره قرون وسطایی دیده می‌شد. عکاسی‌های مورد نیاز بدون تجهیزات ویژه و مجوز استفاده از آن‌ها و فقط با تلفن همراه و نرم‌افزار فتوگرامتری انجام شد و نتیجه به ابزارهای ارزشمندی برای مستندسازی ساختمان‌هایی تبدیل شد که در خطر بودند.
مستندسازی سینماهای سودان
در شرایطی که استفاده از تجهیزات کوچک همچون تلفن‌های همراه نیز ممکن نیست، به جمع‌آوری عکس‌های از پیش گرفته شده، بررسی نقشه‌های موجود و جست‌وجو در بایگانی‌ها تکیه می‌شود. مجموعه مدرن سودان یک ابتکار داوطلبانه مستقل از معماران و محققان است که سینماهای قرن بیستم سودان را مورد مطالعه قرار داده است. با توجه به اینکه پایتخت سودان در زمان تحقیقات، هنوز درگیر جنگ‌های نظامی بود، دسترسی به مکان‌ها و حتی عکاسی با تلفن‌های همراه نیز ممکن نبود.
سینماهای سودان جایگاه متمایزی در تاریخ معماری این کشور دارند. نخستین سینما در دوران استعمار، نزدیک به پادگان ارتش برای سربازان بریتانیایی در سال ۱۹۳۴ ساخته شده بود که یک سالن روباز داشت و الگویی برای ساخت سینماهای بعدی در چند دهه شد. بیشتر محله‌های پایتخت و بسیاری از شهرهای سراسر این کشور تا اواخر دهه ۱۹۷۰ سینما داشتند. این سینماها نه‌تنها به‌عنوان مکان‌های نمایش فیلم، تولیدات محلی و بین‌المللی را در اختیار مخاطبان قرار می‌داد، بلکه به‌عنوان محل برگزاری کنسرت‌ها و رویدادهای اجتماعی نیز بود.
سینماهای سودان بسیار بزرگ بود و هزاران نفر را در خود جای می‌داد. طراحی‌های ظریف آن‌ها شبیه به سبک آرت دکو یا مدرنیسم بود. کودتای نظامی سال ۱۹۸۹ فعالیت سینماها را ممنوع کرد، به‌طوری که بیشتر آن‌ها تا دهه ۲۰۱۰ متروک شد، حتی تلاش‌ها برای احیای آن‌ها بی‌فایده بود. هنگامی که تیم مجموعه مدرن سودان شروع به مستندسازی سینماها کرد، مدت‌ها بود که آن‌ها از کار افتاده بودند. جنگی که در سال ۲۰۲۳ آغاز شد، دسترسی به بیشتر سینماهای خارطوم را غیرممکن کرد و به همین دلیل در بیشتر موارد، از عکس‌های تاریخی و اخیر برای ساخت مدل‌های دیجیتالی با استفاده از ابزارهای فتوگرامتری استفاده شد و اطلاعات به دست آمده در نهایت تبدیل به مدل‌های دیجیتالی شد.
نظر شما