به گزارش خبرگزاری ایمنا، لایحه بودجه پیشنهادی ۱۴۰۴ شهرداری اصفهان و سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه با این احتمال که در کمیسیون‌های تلفیق شورا پس از بررسی تغییر کند، با رقم پیشنهادی ۴۷ هزار میلیارد تومان سی‌ام دی سال جاری تقدیم شورای اسلامی شهر اصفهان شد؛ بودجه سال آینده شهرداری اصفهان که نسبت ۷۰ به ۳۰ در حوزه عمرانی و جاری در آن رعایت شده است، نسبت به سال گذشته افزایش ۳۶ درصدی دارد که کمتر از بودجه‌های سه سال گذشته بوده و معقول است.
تمام ابعاد و جزئیات بودجه ۱۴۰۴ شهرداری اصفهان که اوایل بهمن سال جاری توسط شهرداری تقدیم شورای اسلامی شهر شده بود، پس از یک ماه تلاش و برگزاری جلسات فشرده و مستمر، به‌صورت جامع و کامل در کمیسیون‌های تخصصی و تلفیق بررسی شد و بیست‌وهشتم بهمن سال جاری در صدوبیست‌ودومین جلسه علنی شورا به تصویب نهایی رسید.
بودجه ۱۴۰۴ برشی از برنامه ۱۴۱۰ است که پیوست عملیاتی آن نیز تقدیم شده است؛ آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با سیدمصطفی اعتصامی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان برای آگاهی هرچه بیشتر شهروندان از جزئیات بودجه تصویب‌شده سال آینده شهرداری این کلان‌شهر است.
ایمنا: ابتدا اشاره‌ای به بودجه و اعتبارات سال جاری شهرداری اصفهان و میزان وصول آن داشته باشید.
اعتصامی: بودجه و اعتبارات سال جاری شهرداری اصفهان در ادامه روند روبه‌رشد چند سال اخیر تنظیم شده است و پیش از بررسی میزان وصولی‌ها، مروری بر روند بودجه در دوره ششم مدیریت شهری اصفهان ضروری به نظر می‌رسد.
در سال نخست فعالیت شورای ششم، بودجه‌ای که شهرداری از شورای پنجم تحویل گرفت، برای سال ۱۴۰۰ به میزان ۷,۸۱۹ میلیارد تومان تصویب شده بود که این رقم با ۴۹ درصد افزایش در سال ۱۴۰۱، به ۱۱,۶۷۵ میلیارد تومان رسید و سپس در سال ۱۴۰۲ با ۷۱ درصد رشد، بودجه کلان‌شهر اصفهان به ۲۰ هزار میلیارد تومان (۲۰ همت) رسید.
در ادامه برای سال ۱۴۰۳، بودجه با ۵۰ درصد افزایش، ۳۰ هزار و ۵۰ میلیارد تومان مصوب شد و در نهایت برای سال ۱۴۰۴، بودجه پیشنهادی شهرداری که به تصویب شورای اسلامی شهر رسید، ۴۱ هزار میلیارد تومان (۴۱ همت) تعیین شد که بیانگر ۳۶ درصد رشد نسبت به سال قبل است.
از بودجه ۳۰ هزار و ۵۰ میلیارد تومانی شهرداری اصفهان در سال ۱۴۰۳، تا پایان بهمن حدود ۶۰ درصد آن وصول شده است که با توجه به اینکه بخشی از نقدینگی و سرمایه‌گذاری‌های مردم در سطح کشور به بخش‌های غیرساختمانی و به سایر حوزه‌های اقتصادی سوق پیدا کرده است، شهرداری‌ها برای تحقق ۱۰۰ درصدی درآمدهای پیش‌بینی‌شده با چالش‌هایی روبه‌رو هستند و این روند در بیشتر کلان‌شهرهای کشور نیز دیده می‌شود و بسیاری از آن‌ها نتوانسته‌اند به‌طور کامل به ارقام مورد انتظار خود دست پیدا کنند.
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، میزان وصولی ده‌ماهه برخی کلان‌شهرها از جمله مشهد، زنجان، تبریز، شیراز، کرمان، زاهدان و اهواز، کمتر از ۵۰ درصد بوده است و این آمار نشان می‌دهد که شهرداری اصفهان در مقایسه با این کلان‌شهرها با مشکلات موجود توانسته است عملکرد بهتری در وصول درآمدهای خود داشته باشد.
بودجه شهرداری از دو بخش درآمدها و مصارف (هزینه‌ها) تشکیل شده است که به‌صورت متوازن تعریف می‌شود. درآمدهای اصلی شهرداری شامل مواردی از جمله درآمدهای ناشی از فعالیت‌های ساختمانی، عوارض ارزش افزوده، درآمد ناشی از فروش اموال شهرداری، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها، مشارکت‌ها و اوراق مشارکت، تسهیلات و وام‌های بانکی می‌شود که بیش از ۹۰ درصد از بودجه شهرداری از محل این منابع تأمین خواهد شد.
در بخش مصارف (هزینه‌ها) نیز سه دسته کلی شامل هزینه‌های جاری یا هزینه‌های مربوط به اداره شهر و شهرداری، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای شامل اعتبارات عمرانی که صرف پروژه‌های عمرانی شهر می‌شود و تملک دارایی‌های مالی شامل بازپرداخت اوراق مشارکت، وام‌ها و اقساط تسهیلات گرفته‌شده و احکام حقوقی که شهرداری موظف به پرداخت آن‌هاست، می‌شود.
ایمنا: در بودجه سال جاری میزان تخصیص اعتبارات به حوزه‌های مختلف چگونه است؟
اعتصامی: بررسی عملکرد مالی شهرداری اصفهان در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که از مجموع اعتبارات هزینه‌ای (جاری) در بخش هزینه‌ها که حدود ۹ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود، تا پایان بهمن حدود ۶۴ درصد آن محقق و هزینه شده است.
در بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که به پروژه‌های عمرانی اختصاص دارد، ۶۲ درصد از منابع مالی تأمین اعتبار شده و در بخش تملک دارایی‌های مالی نیز ۵۷ درصد اعتبارات جذب و تأمین شده است. طبق بودجه مصوب سال ۱۴۰۳، اعتبارات مربوط به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان و اعتبارات تملک دارایی‌های مالی نیز حدود ۲,۰۰۰ میلیارد تومان تعیین شده بود.
در بودجه سال ۱۴۰۴، اعتبارات هزینه‌ای ۱۲ هزار و ۴۲۶ میلیارد تومان، اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ۲۴ هزار و ۶۸۸ میلیارد تومان و اعتبارات تملک دارایی‌های مالی ۳ هزار و ۸۸۶ میلیارد تومان برآورد شده و به تصویب رسیده است و در مجموع، بودجه شهرداری اصفهان برای سال ۱۴۰۴، معادل ۴۱ هزار میلیارد تومان با ۳۶ درصد افزایش نسبت به بودجه مصوب ۱۴۰۳ به تصویب شورای اسلامی شهر رسیده و برای اجرا به شهرداری اصفهان ابلاغ شده است.
ایمنا: سال آینده چه اعتباراتی برای پروژه‌های شاخص در اصفهان داریم؟
اعتصامی: در راستای اجرای پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای، مجموع اعتبارات تخصیص‌یافته به پروژه‌های شاخص به ۱۴,۶۰۰ میلیارد تومان می‌رسد، همچنین ۲,۰۴۲ میلیارد تومان به پروژه‌های مهم مناطق، ۴,۰۳۷ میلیارد تومان به پروژه‌های منطقه‌ای و حدود ۱,۰۰۰ میلیارد تومان نیز برای پروژه‌های محله‌محور در نظر گرفته شده است که با هدف ارتقای سطح خدمات شهری، افزایش رفاه عمومی و توسعه امکانات محلی اجرا خواهند شد.
ایمنا: بودجه پیشنهادی سال آینده شهرداری اصفهان، سی‌ام دی سال جاری هم‌زمان با صدوشصت‌ودومین جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان به شورا ارائه شد و پس از کمتر از یک ماه بررسی در کمیسیون‌های تخصصی و تلفیق شورا، لایحه بودجه ۱۴۰۴، بیست‌وهشتم بهمن در صدوشصت‌وپنجمین جلسه علنی شورای ششم اصفهان به تصویب رسید؛ چه خبر از این بودجه؟
اعتصامی: شهرداری‌ها موظف هستند که لایحه بودجه سالانه خود را تا پایان دی به شورای اسلامی شهر ارائه دهند و شورای اسلامی نیز فرصت یک‌ماهه دارد تا این لایحه را بررسی و تصویب کند.
شهرداری اصفهان مطابق روال سال‌های گذشته، سال جاری نیز لایحه برنامه عملیاتی دوساله و بودجه سال ۱۴۰۴ را به شورای اسلامی شهر ارائه داد و این لایحه در صدوشصت‌ودومین جلسه علنی شورا قرائت شد و پس از بررسی لایحه برنامه و بودجه در کمیسیون‌های تخصصی و مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر، مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی‌های لایحه بودجه در جلسات کمیسیون تلفیق تا بیست‌وهفتم بهمن ادامه داشت و در نهایت در جلسه علنی بیست‌وهشتم بهمن به تصویب رسید.
بودجه پیشنهادی شهرداری اصفهان که به شورای اسلامی شهر ارسال شد، مبلغی معادل ۴۳ هزار میلیارد تومان (۴۳ همت) برای شهرداری و با احتساب بودجه سازمان‌ها و مؤسسات وابسته (بدون ارقام مشترک) ۴۷ هزار و ۷۴۷ میلیارد تومان تعیین شده بود.
پس از بررسی‌های دقیق در شورای اسلامی شهر و با هدف افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تغییراتی در بعضی از اعتبارات اعمال شد که در بخش هزینه‌های جاری، کاهش ۸۸۰ میلیارد تومانی و در بخش اعتبارات سرمایه‌ای، کاهش ۱۱۲۰ میلیارد تومانی صورت گرفت و در نتیجه این اصلاحات، بودجه نهایی شهرداری به مبلغ ۴۱ هزار میلیارد تومان (۴۱ همت) به تأیید رسید.
در مورد سازمان‌های وابسته نیز با اعمال بعضی اصلاحات، بودجه مصوب نهایی به ۲۱ هزار و ۷۸۸ میلیارد تومان رسید که بخشی از آن با بودجه شهرداری مشترک است و در صورتی که ارقام مشترک از این بودجه کسر شود، مبلغ ۵,۵۰۰ میلیارد تومان به بودجه شهرداری افزوده می‌شود.
ایمنا: میزان رشد بودجه شهرداری و سرانه شهروندان در سال‌های اخیر چگونه بوده است؟
اعتصامی: بودجه شهرداری در سال ۱۴۰۴ با رشد ۳۶ درصدی، از ۳۰ هزار و ۵۰ میلیارد تومان به ۴۱ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است، این در حالی است که می‌توانستیم با توجه به رشد بودجه در سال‌های اخیر، بودجه سال آتی را بدون افزایش یا با افزایش بسیار اندک تدوین کنیم.
از آنجا که برای توسعه و پیشرفت کلان‌شهر اصفهان نیاز است به‌نحوی برنامه‌ریزی شود تا با وجود افزایش هزینه‌ها، از توان اجرایی شهرداری کاسته نشود، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شد تا علاوه‌بر تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام، عملیات عمرانی پروژه‌های جدید نیز آغاز شود؛ در این راستا بر اساس بودجه مصوب، سرانه بودجه برای هر شهروند در سال ۱۴۰۴، به مبلغ ۲۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
ایمنا: سبد منابع شهرداری اصفهان برای بودجه ۱۴۰۴ چیست؟
اعتصامی: عناوین ردیف‌های درآمدی شهرداری بر اساس ابلاغ دستورالعمل بودجه وزارت کشور و بخشنامه بودجه سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تعیین شده است و بر این اساس در بودجه پیش‌بینی‌شده برای سال ۱۴۰۴ شهرداری اصفهان، با انجام چندین روش پیش‌بینی درآمدی و بررسی روند عملکرد گذشته درآمدهای هر کدام از ردیف‌ها تعیین شده است.
در این پیش‌بینی، درآمدهای حاصل از ساختمان به مبلغ حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان (۱۳ همت) برای سال ۱۴۰۴ تعیین شده است که معادل ۳۲ درصد از منابع مالی شهرداری خواهد بود.
یکی دیگر از منابع مهم درآمدی شهرداری، ارزش افزوده یا به‌عبارت دقیق‌تر عوارض بر کالا و خدمات است که برای سال آینده مبلغ ۷,۴۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که این رقم معادل ۲۱ درصد از مجموع منابع مالی شهرداری اصفهان خواهد بود.
یکی دیگر از منابع مهم درآمدی شهرداری اصفهان برای تأمین اعتبار پروژه‌های قطار شهری و خرید اتوبوس اوراق مشارکت است که سال ۱۴۰۴ مبلغ ۵,۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و مشارکت‌ها نیز یکی دیگر از منابع مالی شهرداری است که برای سال آینده مبلغ ۲,۸۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است و این مبلغ برای تقویت فعالیت‌های اقتصادی و جذب مشارکت‌های بخش خصوصی در انجام پروژه‌های شهری در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این، شهرداری اصفهان پیش‌بینی کرده است که از طریق دریافت وام و تسهیلات بانکی مبلغ ۲,۸۰۰ میلیارد تومان و از فروش اموال خود مبلغ ۳,۲۰۰ میلیارد تومان درآمد حاصل شود؛ این منابع از فروش اموال مختلف شهرداری برای تأمین اعتبار پروژه‌های عمرانی و خدماتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
شهرداری اصفهان مبلغ ۳,۰۰۰ میلیارد تومان نیز از طریق مولدسازی منابع پیش‌بینی کرده است و این مولدسازی منابع به شهرداری کمک می‌کند تا از دارایی‌های غیرنقد خود بهره‌برداری و منابع مالی جدید را برای پروژه‌ها تأمین کند.
ایمنا: میزان رشد بودجه مناطق پانزده‌گانه چقدر پیش‌بینی شده است؟
اعتصامی: بودجه مناطق شهرداری اصفهان برای سال ۱۴۰۴ به رقم ۱۸,۹۷۰ میلیارد تومان رسید که نسبت به بودجه مصوب سال ۱۴۰۳ که, هزار و ۸۹۰ میلیارد تومان بود، حدود ۳۶.۵ درصد افزایش داشت.
برای تعیین بودجه مناطق، درآمدهای هر منطقه بر اساس ظرفیت‌های درآمدی آن منطقه پیش‌بینی می‌شود و این ظرفیت‌ها شامل موضوعات مختلفی همچون سرمایه‌گذاری، تفکیک اراضی، صدور پروانه‌های ساختمانی و عملکرد مناطق در سال‌های گذشته است.
اراضی که ممکن است تغییر کاربری داده یا به منطقه‌ای الحاق شوند نیز در محاسبات در نظر گرفته می‌شود و بر اساس جمع‌بندی‌های انجام‌شده و تصویب نهایی در شورای اسلامی شهر، مجموع بودجه مناطق شهرداری اصفهان برای سال ۱۴۰۴ به ۱۸ هزار و ۹۷۰ میلیارد تومان رسیده است که به نسبت سال گذشته، ۳۶.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
ایمنا: سهم اوراق مشارکت در بودجه سال آینده چقدر است و در چه بخش‌هایی مصرف می‌شود؟
اعتصامی: سهم اوراق مشارکت در بودجه سال آینده شهرداری اصفهان به مبلغ ۵,۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است و این اوراق مشارکت بیشتر برای توسعه و بهبود پروژه‌های قطار شهری اختصاص خواهد یافت که از این مبلغ، بخشی از آن ممکن است برای خرید اتوبوس‌های جدید نیز هزینه شود.
این اوراق برای تأمین قطعات و تجهیزات قطار شهری، توسعه ایستگاه‌ها و ساخت و تکمیل تونل‌های مورد نیاز در مسیرهای قطار شهری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
ایمنا: برای طراحی بودجه سال آینده شهرداری اصفهان چقدر منطبق بر برنامه راهبردی «اصفهان ۱۴۱۰» حرکت کردیم؟
اعتصامی: سال گذشته برنامه راهبردی اصفهان ۱۴۱۰ از سوی شورای اسلامی شهر ابلاغ شد که در راستای این برنامه، سال جاری با تدوین یک برنامه عملیاتی دوساله برای معاونت‌ها و مناطق، برای هر حوزه به‌طور مشخص برنامه‌ای به مدت دو سال تدوین شد.
این برنامه دوساله برای شهرداری اصفهان تدوین شد و سپس با اولویت‌بندی و شناسایی نیازهای ضروری و اساسی شهر، بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری اصفهان تدوین شد که این فرایند از ابتدای تیر آغاز شد و تا پایان دی به‌طول انجامید.
پس از تدوین برنامه عملیاتی، وارد مراحل تدوین بودجه و دقیق‌سازی برآورد پروژه‌ها شدیم و جلسات مختلف بودجه‌ریزی برای نوشتن بودجه سال ۱۴۰۴ برگزار شد.
در فرایند تدوین برنامه عملیاتی، بر اساس اهداف کلان، اهداف خرد و راهبردهای تعریف‌شده شاخص‌های برنامه عملیاتی تعیین شد و برای هریک از این شاخص‌ها طی جلسات تخصصی با حوزه‌های مختلف شهرداری هدف‌گذاری شد.
در تدوین شاخص‌های برنامه، طرح‌های جامع و تفصیلی و بالادستی، تأکیدات و منشور شورای اسلامی شهر، نیازهای اساسی شهر، مشکلات مطرح‌شده با سامانه ۱۳۷، درخواست‌های مردمی و چالش‌های مطرح‌شده، به‌طور جامع مورد بررسی قرار گرفت.
این داده‌ها به صورت مکان‌مند جمع‌آوری شد و تمام نیازهای شهر که نیاز به پروژه‌های مختلف داشتند، بر اساس موقعیت‌های جغرافیایی مشخص شد و عدالت مکانی نیز در این بررسی‌ها لحاظ و برنامه‌های مناطق مختلف بر اساس این داده‌ها تدوین شد، سپس این برنامه‌ها در جلسات شورای راهبری و شورای عالی برنامه بررسی و تأیید شد.
پس از تأیید این برنامه‌ها، وارد مرحله تدوین بودجه شدیم و از سبد پروژه‌هایی که برای سال ۱۴۰۴ اولویت اجرا داشت، پروژه‌هایی انتخاب شد که باید در بودجه سال ۱۴۰۴ قرار می‌گرفت و این پروژه‌ها از سبد بزرگ‌تر برنامه‌های دوساله انتخاب و مبلغ مربوط به آن‌ها در بودجه سال ۱۴۰۴ تخصیص داده شد.
اگر بخواهیم به‌طور کلی به این فرایند نگاه کنیم، ابتدا یک برنامه راهبردی در سطح کلان داشتیم و سپس نیاز به یک برنامه میان‌مدت برای دوره دوساله داشتیم که آن را «برنامه عملیاتی دوساله» نامیدیم.
از سبد پروژه‌های تعریف‌شده در برنامه دوساله ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵، با اولویت‌بندی انجام‌شده، پروژه‌های سال ۱۴۰۴ انتخاب شد و این فرایند تدوین برنامه به‌طور کامل منطبق با برنامه‌ریزی انجام‌شده پیش رفت و در نهایت، برنامه عملیاتی دوساله و بودجه سال ۱۴۰۴ به شورای اسلامی شهر ارسال شد.
ایمنا: آماری از مشارکت شهروندان اصفهان در فرایند بودجه‌ریزی مشارکتی شهرداری اصفهان ارائه کنید.
اعتصامی: مشارکت شهروندان در فرایند بودجه‌ریزی مشارکتی به یکی از نقاط قوت در مدیریت شهری تبدیل شده است و با تغییر سامانه بودجه‌ریزی مشارکتی و بهبود آن از طریق سامانه جدید my.isfahan.ir، حدود ۶۰۰۰ نفر از شهروندان اصفهانی در این فرایند مشارکت کردند.
این تعداد نشان‌دهنده افزایش چشمگیر تعامل مردم با برنامه‌های شهری است و تمام پروژه‌های پیش‌بینی‌شده برای بودجه سال ۱۴۰۴، به‌صورت مکان‌مند و دقیق روی نقشه‌ها قرار گرفت، به‌گونه‌ای که هر شهروند می‌توانست پروژه‌های مربوط به منطقه و محله خود را مشاهده کند و نظر خود را درباره آن‌ها بیان کند.
در این سامانه کاربران قادر بودند با ثبت نظرات خود در مورد پروژه‌ها، به آن‌ها رأی موافق یا مخالف دهند و حتی پیشنهادهای خود را برای بهبود پروژه‌ها اعلام کنند که بر اساس این مشارکت‌ها، پروژه‌ها که حدود ۱۰۰۰ پروژه مکان‌مند بودند، بیش از ۱۶ هزار رأی موافق از سوی مردم دریافت کردند که این نشان‌دهنده تعهد و علاقه شهروندان به بهبود کیفیت زندگی شهری خود است.
در کنار این آرا، حدود ۴۰۰ پیشنهاد از سوی شهروندان ثبت شد که پس از بررسی‌های دقیق توسط معاونت‌ها و مناطق، ۴۰ درصد از این پیشنهادها به بودجه سال ۱۴۰۴ اضافه شد.
این پیشنهادها در بر گیرنده طرح‌هایی بود که از نظر اجرایی قابلیت تحقق داشتند و به‌طور مستقیم در بهبود پروژه‌ها و نیازهای محلی مؤثر بودند، این روند نمونه‌ای از یک فرایند دموکراتیک و مشارکتی است که نه‌تنها موجب شفافیت در تخصیص منابع می‌شود، بلکه حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت فعال در مدیریت شهری را بین شهروندان تقویت می‌کند.
به این ترتیب، بودجه‌ریزی مشارکتی در اصفهان به‌عنوان یک مدل موفق در جذب و مشارکت مردم در فرایندهای شهری شناخته می‌شود و امید است که این شیوه در سال‌های آینده با پویایی بیشتری ادامه پیدا کند و به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار شهری کمک کند.
نظر شما