به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، جنبش «بدون پلاستیک» یا «نه به پلاستیک»، در سال ۲۰۱۵ به‌دنبال انتشار ویدئویی وحشتناک از یک لاک‌پشت دریایی مضطرب موردتوجه قرار گرفت که یک نی پلاستیکی ۴ اینچی در سوراخ بینی‌اش گیر کرده بود و این موجود دریایی آرام را آزار می‌داد. این لحظه دلخراش که میلیون‌ها نفر فیلم آن را تماشا کردند، خشم جهانی را برانگیخت و الهام‌بخش میلیون‌ها نفر برای پیوستن به مبارزه با زباله‌های پلاستیکی شد. پس از آن نی‌ها به نمادی از جنگ جهانی علیه پلاستیک‌های یک‌بارمصرف تبدیل شدند.
تغییر دنیا با پلاستیک‌ها
پلاستیک تنها طی صد سال از ابزاری مورد تجلیل به‌عنوان یک دستاورد علمی برای جلوگیری از قطع درختان به فاجعه‌ای زیست‌محیطی به‌عنوان یک تهدید بزرگ تبدیل شد. منشأ این محصول به سال ۱۹۰۷ می‌رسد که باکلیت، نخستین پلاستیک مصنوعی واقعی، ساخته شد و به‌عنوان اختراعی پیشگامانه، عصر جدیدی را در علم مواد آغاز کرد. پس از آن تطبیق‌پذیری و مقرون‌به‌صرفه بودن، پلاستیک را به یک ماده ضروری در صنایع بی‌شماری تبدیل کرد.
تولید جهانی پلاستیک از دهه ۱۹۵۰ افزایش پیدا کرد، اما زیست‌تخریب‌پذیر نبودن و دشواری دفع طولانی‌مدت این ماده به سرعت دردسرساز شد. خیلی زود مسیر بسیاری از پلاستیک‌ها به محل‌های دفن زباله، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها ختم شد که این روند همچنان ادامه دارد. بر اساس گزارش مرکز ملی اقیانوس‌شناسی، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون تن پلاستیک تولید که ۱۰ میلیون تن از آن‌ها راهی اقیانوس‌ها می‌شود و این امر توجهات جهانی را نسبت به عواقب فاجعه‌بار آن برای اکوسیستم‌ها و حیات دریایی جلب کرده است.
یک نظرسنجی جهانی در سال ۲۰۲۲ از ۲۸ کشور با بیش از ۲۰ هزار شرکت‌کننده، حاکی از حمایت قوی از اقدامات جهانی علیه آلودگی پلاستیکی بود. بیش از ۷۵ درصد از پاسخ‌دهندگان در این نظرسنجی از ممنوعیت پلاستیک‌های یک‌بارمصرف و ۸۸ درصد از یک معاهده بین‌المللی برای مقابله با این معضل حمایت کردند که این امر نشان‌دهنده تمایل آشکار جهان برای گرایش به گزینه‌های پایدارتر است.
لاک‌پشت دریایی، نقطه عطف آغاز مبارزات «نه به پلاستیک»
بارگذاری فیلمی از خارج کردن پرزحمت یک نی پلاستیکی چهار اینچی از سوراخ بینی خون‌آلود یک لاک‌پشت دریایی در سال ۲۰۱۵ توسط زیست‌شناس دریایی، کریستین فیگنر، لحظه تعیین‌کننده‌ای در این راستا بود. این پلاستیک در اعماق مجرای بینی لاک‌پشت فرو رفته و تا گلوی حیوان امتداد پیدا کرده بود و به شدت مانع از توانایی تنفس و بویایی آن می‌شد، تا آنجا که که حواس حیاتی لاک‌پشت هنگام جست‌وجوی غذا را از بین برده، حس جهت‌یابی و مهاجرت آن را مختل کرده و بر توانایی این موجود برای یافتن جفت اثر گذاشته بود.
ماهیت ناراحت‌کننده این ویدئو موجب شد به سرعت در فضای مجازی منتشر شود و نسخه اصلی آن اکنون بیش از ۱۱۰ میلیون بازدید در یوتیوب دارد. این امر موجب شروع یک حرکت جهانی «بدون پلاستیک» و افزایش آگاهی در مورد تأثیری شد که تنها یک نی پلاستیکی می‌تواند داشته باشد. کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی و سازمان‌های محیط‌زیست نیز نقشی اساسی در تشدید این موضوع داشتند. آن‌ها با درخواست از کسب‌وکارها و دولت‌ها برای اقدام فوری، اعتراض عمومی گسترده‌ای را برانگیختند و در سال‌های بعد، بسیاری از شرکت‌ها، کشورها و مؤسسات مصرف پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را ممنوع کردند یا کاهش دادند.
چرا نی‌های پلاستیکی؟
نی‌ها به‌عنوان یکی از عوامل اصلی بحران آلودگی پلاستیکی ظاهر شده‌اند و به تعداد بسیار زیادی در سواحل در کنار بطری‌ها، کیسه‌ها و فنجان‌های بی‌شماری دیده می‌شوند که داوطلبان به‌طور خستگی‌ناپذیری برای جمع‌آوری آن‌ها تلاش می‌کنند. آمار استفاده از این ابزارهای پلاستیکی خیره‌کننده است، تا آنجاکه آمریکایی‌ها به تنهایی روزانه از ۵۰۰ میلیون نی استفاده می‌کنند. این رقم چشمگیر بر مقیاس عظیم ضایعات مصرف‌کنندگان جهانی تاکید دارد.
نی‌ها نمادی از محصولات یک‌بارمصرف به ظاهر کوچک اما دارای تأثیرات بزرگ هستند. این ابزارها خیلی راحت و با بی‌احتیاطی دور انداخته می‌شوند و برخلاف بطری‌های پلاستیکی که در تئوری قابل بازیافت به‌نظر می‌رسند، بسیار کوچک و سبک هستند و نمی‌توانند به‌طور مؤثر پردازش شوند. آن‌ها به‌راحتی از سیستم‌های بازیافت عبور می‌کنند و مسیرشان به اقیانوس‌ها ختم می‌شود، بنابراین برای حیات دریایی کشنده محسوب می‌شوند. تجزیه یک نی پلاستیکی تا ۲۰۰ سال طول می‌کشد و تأثیرات زیست‌محیطی آن بسیار پایدارتر از لحظه‌ای است که استفاده می‌شود.
برخلاف زباله‌های پلاستیکی پیچیده‌تر همچون وسایل ماهی‌گیری صنعتی، حذف نی‌ها یک تغییر رفتاری آسان برای مصرف‌کنندگان است، زیرا به حداقل فداکاری‌های شخصی نیاز دارد. با این هدف روشن و عملی، جنبش «نه به نی‌های پلاستیکی» به‌سرعت در سراسر جهان شتاب گرفت و بازاری برای نی‌های پایدار فلزی و از جنس بامبوی قابل استفاده مجدد محبوبیت پیدا کرد و مصرف‌کنندگان به‌طور فزاینده‌ای نی‌های پلاستیکی را با انتخاب‌های زیست‌تخریب‌پذیرتر جایگزین کردند.
واکنش‌های سیاسی و شرکتی به محصولات یک‌بارمصرف
مبارزه با پلاستیک‌های یک‌بارمصرف با توجه به آسیب‌هایی که در سراسر جهان به اکوسیستم‌های شکننده وارد می‌کند، مورد توجه جهانی قرار گرفته است. کشورهایی همچون بریتانیا، اعضای اتحادیه اروپا، تایلند، کنیا و چین همه قوانینی را برای محدود کردن یا ممنوعیت پلاستیک‌های یک‌بارمصرف ارائه کرده‌اند. در جولای ۲۰۲۱ همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا بشقاب‌های پلاستیکی، کارد و چنگال، نی و چوب‌های بادکنک یک‌بارمصرف را ممنوع کردند. این اقدامات منعکس‌کننده تلاش جمعی جهانی برای کاهش زباله‌های پلاستیکی و افزایش روزافزون آگاهی نسبت ضرورت تعریف و تصویب قوانین فوری برای مبارزه با تخریب محیط زیست است.
شرکت‌ها نیز در سراسر جهان وارد این راه شدند. استارباکس، مک دونالد و سایر شرکت‌های چندملیتی به‌سرعت شروع به حذف تدریجی نی‌های پلاستیکی کردند و به جایگزین‌های کاغذی برای آن‌ها روی آوردند. بعضی از فست‌فودهای زنجیره‌ای نیز با بازطراحی درهای ظروف نوشیدنی خود، به راهکارهایی برای از بین بردن نیاز به نی‌های پلاستیکی پرداختند.
این تغییرات نشان‌دهنده تغییر مسئولیت شرکت‌ها بود، بااین‌حال بحث‌هایی را نیز برانگیخت. برای مثال منتقدان استدلال کردند که تمرکز بر نی‌ها حواس جهان را از موضوع بزرگ‌تر یعنی آلودگی پلاستیک صنعتی در مقیاس بزرگ منحرف می‌کند.
وضعیت امروزی جنبش «نه به نی‌های پلاستیکی»
در حالی که بعضی از منتقدان و گروه‌های مصرف‌کننده جنبش «نه به نی‌های پلاستیکی» را رد کرده‌اند، نمی‌توان تأثیر آن را بر قانون نادیده گرفت. نی‌های پلاستیکی تنها حدود ۰.۰۲۵ درصد زباله‌های پلاستیکی اقیانوس‌ها را تشکیل می‌دهند، بنابراین حذف آن‌ها هر چند تأثیرگذار است، به‌تنهایی بحران را حل نمی‌کند، بااین‌حال هدف قرار دادن چنین محصول قابل مشاهده‌ای که به‌راحتی قابل جایگزینی است، به عادی‌سازی جایگزین‌های غیرپلاستیکی سایر محصولات کمک بسیاری کرده است.
مخالفت ترامپ با قوانین «نه به پلاستیک»
همه دولت‌ها از این جنبش استقبال نکرده‌اند. برای مثال دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، چهارشنبه گذشته فرمان اجرایی جدیدی را برای معکوس کردن فشارهای فدرال نسبت به نی‌های پلاستیکی امضا و اعلام کرد که نی‌های کاغذی دوام زیاد و درنتیجه کارایی چندانی ندارند. ترامپ همچنین اظهار کرد با اینکه نی‌های پلاستیکی به آلودگی اقیانوس‌ها و کشتار موجودات دریایی منجر می‌شوند، از نظر او استفاده از آن‌ها هیچ اشکالی ندارد. این مخالفت با ابتکارات جهانی پایداری، ایالات متحده آمریکا را در معرض آسیب‌های زیست محیط و توقف حرکت نه به پلاستیکی قرار می‌دهد که توسط سایر کشورها تعیین شده است و برای دوستداران محیط زیست، نشان‌دهنده یک گام نگران‌کننده به عقب است.
گزارش سازمان محیط زیست اقیانوس آرام نشان می‌دهد که کاهش ۷۵ درصدی استفاده از پلاستیک تا سال ۲۰۵۰ برای انطباق با هدف کنترل دمای ۱.۵ درجه سانتی‌گراد مورد نیاز است، بااین‌حال در شرایطی که مبارزه با زباله‌های پلاستیکی هنوز به پایان نرسیده، تولید جهانی این محصولات همواره در حال افزایش است و بسیاری از کشورها فاقد زیرساخت‌های لازم برای مدیریت مؤثر زباله‌های ناشی از آن هستند. به این ترتیب بدون ایجاد تغییری سیستمیک در سطح صنعتی، آلودگی پلاستیکی برای چندین دهه پیش رو همچنان یک بحران باقی خواهد ماند.
نظر شما