به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، شهرنشینی در دنیای امروز، با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش است و این امر، ضرورت مدرن‌سازی شهرها را بیش‌ازپیش آشکار می‌سازد. شهرسازی مدرن، با تکیه بر اصول پایداری، کارایی و عدالت اجتماعی، به دنبال ایجاد محیط‌های شهری است که نه‌تنها پاسخگوی نیازهای اساسی ساکنان باشند، بلکه فرصت‌هایی برای رشد، پیشرفت و ارتقای کیفیت زندگی فراهم آورند. این رویکرد، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، طراحی‌های نوآورانه و رویکردهای مشارکتی، تلاش دارد تا چالش‌های ناشی از رشد جمعیت، تغییرات آب‌وهوایی و نابرابری‌های اجتماعی را مدیریت و شهرهایی پویا، تاب‌آور و دوستدار محیط زیست ایجاد کند.
مسکن اجتماعی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی شهرسازی مدرن، نقشی حیاتی در تأمین نیازهای اساسی جامعه و کاهش نابرابری‌های اجتماعی ایفا می‌کند. دسترسی به مسکن مناسب و مقرون‌به‌صرفه، حق هر شهروند است و ساخت مسکن اجتماعی، به‌عنوان راهکاری مؤثر برای تحقق این حق به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر جوامع، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این نوع مسکن، با ارائه سرپناهی امن و باکیفیت، به بهبود شرایط زندگی، افزایش بهره‌وری و ارتقای سطح رفاه اجتماعی کمک می‌کند.
پروژه‌های مسکونی خصوصی همچون ویلای ساووی اثر لوکوربوزیه، شهرک زیمنس‌اشتات در برلین و خانه‌های پارک ادواردو گینل در برزیل نمونه‌هایی از دیدگاه ایده‌آل‌گرایانه زندگی مدرن بودند. این طرح‌ها با آزمایش روش‌های ساخت‌وساز، مواد و مفاهیم فضایی جدید مرزهای بین فضاهای خصوصی و عمومی را محو می‌کردند.
شهرک زیمنس‌اشتات در برلین آلمان یک پروژه مسکونی مدرنیستی بود که ساخت آن در سال ۱۹۳۱ به پایان رسید و اکنون به‌عنوان یک میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شود. این ابتکار که توسط یک تعاونی مسکن خصوصی برای کارگران کارخانه برق زیمنس توسعه یافته بود، بیش از ۱۳۵۰ آپارتمان مقرون‌به‌صرفه را فراهم کرد و با حذف توسعه بلوک‌های سنتی و حیاط‌های تاریک و محصور، توانست یکنواختی را در اولویت قرار دهد.
در دهه ۱۹۴۰ لوسیو کاستا برای طراحی مسکن پارک ادواردو گینل در برزیل انتخاب شد و در آن پروژه تأکید زیادی بر ادغام چشم‌انداز موجود با بلوک‌های مسکونی داشت. کاستا استفاده استراتژیک از آفتاب‌گیر را اجرا کرد و یک طرح دو طبقه را معرفی کرد که مناطق نشیمن و خواب را با یک راه‌پله داخلی جدا می‌کرد.
پس از جنگ جهانی دوم، لوکوربوزیه طرح مسکن عمومی را در مارسی فرانسه اجرا کرد که منعکس کننده ایده‌آل‌های مدرنیستی زندگی جمعی، کارایی و مفهوم باغ‌شهر عمودی بود. این طرح اصول اساسی یکنواختی و فضاهای مشترک را حفظ کرد و تراکم مسکونی را به حداکثر رساند. فضاهای مشترک به‌صورت استراتژیک در طبقات مختلف توزیع شده بودند و در یک پشت بام اشتراکی برای استفاده جمعی به اوج خود رسیدند.
این خانه‌های مدرن با وجود گذشت زمان، همچنان در طراحی پروژه‌های مسکونی معاصر تأثیرگذار هستند، چراکه زیربنای اصول مسکن با تراکم بالا را بنا نهادند. مفاهیمی همچون تعامل بین فضای عمومی و خصوصی، ساخت‌وساز ماژولار و پیش‌ساخته، با محدودیت‌های بسیار متفاوت مسکن اجتماعی در این خانه‌ها تطبیق داده شده است.
اصول شهرسازی مدرن بر بهینه‌سازی شهری با استفاده از فناوری‌های نوین، حمل‌ونقل عمومی، فضاهای سبز و ادغام اجتماعی تمرکز دارد و هدف آن، طراحی، توسعه و مدیریت هماهنگ و پایدار شهرها با در نظر گرفتن چالش‌ها و نیازهای امروزی جامعه است. از جمله ویژگی‌های شهرسازی مدرن می‌توان به معماری پایدار، دسترسی به سیستم حمل‌ونقل پایدار، ایجاد و گسترش فضاهای سبز و مشارکت دادن شهروندان در فرایندهای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی اشاره کرد.
استفاده از مصالح ساختمانی پایدار و فناوری‌های معماری سبز برای کاهش مصرف انرژی و اثرات مخرب زیست‌محیطی در معماری عصر حاضر به‌وضوح مشاهده می‌شود. پارک‌ها، باغ‌ها و فضاهای تفریحی درون‌شهری برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان طراحی می‌شود و وجود آنها به یک اصل جدایی‌ناپذیر در برنامه‌ریزی شهری تبدیل شده است. ایجاد شهرهای هوشمند با استفاده از فناوری‌های ارتباطات و اینترنت اشیا برای بهبود خدمات شهری و تسهیل زندگی شهروندان روندی است که در سال‌های اخیر به‌کار گرفته می‌شود.
ایجاد فرصت‌هایی برای مشارکت دادن شهروندان در فرایندهای تصمیم‌گیری و توسعه شهری، ادغام اجتماعی و ایجاد فضاهایی برای تعامل افراد مختلف جامعه به‌طور فزاینده در شهرسازی مدرن مشاهده می‌شود. ترویج توسعه اقتصادی پایدار از طریق زیرساخت‌های شهری و اشتغال‌زایی و مدیریت بهینه منابع آب و انرژی با کاهش هدررفت نیز از جمله اقداماتی است که در جهت تحقق اهداف شهرسازی مدرن، در دستور کار برنامه‌های شهری قرار گرفته‌اند.
شهرسازی مدرن با تمرکز بر طراحی واحدهای همسایگی به عنوان قلب تپنده شهر، در پی آن است که جوامعی با مقیاس انسانی ایجاد کند و تحرک پیاده را در اولویت قرار دهد. هدف این رویکرد ایجاد مراکزی متمایز در هر واحد همسایگی است و بیشتر خانه‌ها در فاصله‌ای کوتاه از این مرکز قرار می‌گیرند تا دسترسی آسان ساکنین به خدمات و امکانات فراهم شود. تنوع در طراحی خانه‌ها و ایجاد مغازه‌ها و دفاتر اداری کافی برای پاسخگویی به نیازهای روزمره خانواده‌ها، از دیگر ویژگی‌های این نوع شهرسازی است که به ایجاد فضایی پویا و خودکفا در هر واحد همسایگی کمک می‌کند.
راهکارهای معاصر مسکن اجتماعی در شرق آسیا
اصول مدرنیسم همچنان به شکل‌دهی راهکارهای معاصر مسکن اجتماعی به‌ویژه در شرق آسیا ادامه می‌دهد. شهرهای این منطقه با تأثیرپذیری شدید از نظریه‌های معماری و شهرسازی غربی، به‌ویژه آنهایی که در دوران پس از جنگ توسعه یافتند، ایده‌های مدرنیستی را اقتباس و گسترش داده‌اند. رویکرد اساسی این مناطق به مسکن به‌عنوان یک بلوک ساختمانی کارآمد و ماژولار است که اغلب با سیستم‌های حمل‌ونقل برنامه‌ریزی‌شده به‌خوبی ادغام می‌شود، همان‌طور که در دیدگاه‌های شهری لوکوربوزیه دیده می‌شد.
این اصول مدرن‌سازی شهری که در ابتدا برای رسیدگی به اسکان مجدد پس از جنگ و پیشرفت در فناوری ساخت‌وساز ابداع شدند، به‌ویژه برای شهرهای شرق آسیا مؤثر بوده است که تلاش می‌کنند خانه‌ای برای ساکنان کم‌درآمد در مناطق پرجمعیت با یک شبکه حمل‌ونقل عمومی کارآمد فراهم کنند. شهرهایی همچون سنگاپور، تایپه و هنگ‌کنگ با داشتن بالاترین تراکم‌های جمعیتی در جهان، مفاهیم مسکن مدرن را به‌گونه‌شناسی‌های معاصر تبدیل کرده‌اند.
مسکن عمومی در هنگ‌کنگ از دهه ۱۹۷۰ میلادی با استفاده از آپارتمان‌های برج‌مانند توسعه یافته است که به‌جای واحدهای مسکونی منفرد، کل ساختمان‌ها به‌عنوان الگوهایی استاندارد و تکرارپذیر در نظر گرفته می‌شوند. اگرچه این برج‌ها ممکن است به‌طور کامل به شرایط مختلف مکانی و نیازهای متنوع جامعه پاسخ ندهند، اما الهام‌گرفته از اصول مسکن مدرنیستی و تکرار ساختمان‌ها در یک طرح جامع شهری هستند.
این الگوها که اغلب در محله‌ها و مکان‌های مختلف تکرار می‌شوند، با تأکید بر دسترسی عادلانه به نور طبیعی، تهویه مناسب و برنامه‌ریزی فضایی کارآمد با حداقل گردش عمودی، بازتابی از آرمان‌های پروژه‌هایی همچون شهرک زیمنس‌اشتات هستند. شرایط آب‌وهوایی مشابه در شهرهای شرق آسیا نیاز به توجه بیشتر به طراحی مسکن، به‌ویژه در حفظ بهداشت و آسایش حمام‌ها دارد. در هنگ کنگ، با وجود فضای محدود آپارتمان‌های فردی، الگوهایی توسط سازمان مسکن هنگ‌کنگ بین دهه‌های ۱۹۷۰ و ۲۰۱۰ برنامه‌ریزی شده است که ویژگی فضایی کلیدی را در خود جای داده‌اند.
برای مثال هر حمام باید دسترسی مستقیم به پنجره‌ای داشته باشد که به حفظ تهویه کارآمد بدون تکیه بر سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی کمک کند. این استراتژی، ضمن بهبود تهویه، منجر به ایجاد اشکال ساختمانی نامنظم می‌شود، نسبت سطح به حجم را افزایش می‌دهد و نماهای دندانه‌دار مشخصه این نوع مسکن است.
اگرچه بسیاری از این الگوها ۳۰ تا ۴۰ سال پیش توسعه یافتند، اما تأثیر آنها در مسکن عمومی معاصر همچنان مشهود است. کارایی و مقرون‌به‌صرفه بودن همچنان در اولویت قرار دارد، اما تلاش‌های فزاینده‌ای برای متعادل کردن این اصول با ارتقای کیفیت زندگی و آسایش فضایی ساکنان صورت می‌گیرد. در حال حاضر توسعه مسکن اجتماعی در این منطقه همچنان از اصول مشابهی پیروی می‌کند.
رویکرد هنگ‌کنگ که پیش از این متکی به بلوک‌های برج استاندارد بود، جای خود را به یک استراتژی انعطاف‌پذیرتر داده است که واحد فردی را به‌عنوان یک ماژول قابل انطباق در نظر می‌گیرد. این امر در طرح توسعه مسکن سنگاپور و تلاش‌های مسکن اجتماعی تایوان نیز دیده می‌شود. به این ترتیب، توسعه مسکن ممکن است به محدودیت‌های مکانی بهتر پاسخ دهد، در حالی که استراتژی‌های طراحی اصلی مدرن‌سازی را حفظ می‌کند.
برای اطمینان از یک روش منصفانه و دلپذیر برای طراحی بلوک‌های مسکونی، بر دسترسی برابر به نور روز در واحدهای فردی و فضاهای مشترک تأکید می‌شود. همان‌طور که در مسکن اجتماعی هوپ‌یی تایوان دیده می‌شود، راه‌پله‌ها و اتاق‌های آسانسور در صورت امکان در مجاورت فضاهای باز قرار می‌گیرند و از نور طبیعی و گردش جریان هوا، حتی در مکان‌های مرکزی ساختمان اطمینان حاصل می‌شود. علاوه بر این، طراحی فضاهای عمودی به‌گونه‌ای است که اجازه می‌دهد نور روز به عمق فضای داخلی ساختمان نفوذ کند و کیفیت فضاهای مشترک را افزایش دهد.
در سنگاپور، هر شهرک مسکونی شامل ایستگاه‌های مترو و اتوبوس است تا ساکنان به‌راحتی به سامانه حمل‌ونقل عمومی دسترسی داشته باشند و بتوانند در زمانی کوتاه به سایر نقاط شهر سفر کنند. این شهرک‌ها اغلب دارای امکاناتی نظیر مدارس، سوپرمارکت‌ها، مراکز خرید، بیمارستان‌های اجتماعی، کلینیک‌ها و مراکز تفریحی هستند که به ایجاد شهرهای خودکفا کمک می‌کند. به این ترتیب، اصول مدرنیستی مسکن با تمرکز بر کارایی، تراکم و برنامه‌ریزی شهری همچنان به شکل‌دهی نحوه زندگی مردم در شرق آسیا ادامه می‌دهد.
نظر شما