به گزارش خبرگزاری ایمنا، اَرجان شهر باستانی پادشاهی عیلام، در استان خوزستان، ۱۲ کیلومتری شرقی شهرستان بهبهان و ایذه (مال امیر)، در حاشیه رود مارون است که معنای ارزش و احترام را دارد؛ این شهر یکی از مهم‌ترین شهرهای عیلام نو بود و در حمله از سوی آشور به عیلام این سرزمین نابود شد.
در اولین مطالعات پیرامون این شهر باستانی قدمت آن را به دوره ساسانی نسبت دادند؛ تابستان سال ۱۳۶۱ شمسی در عملیات سد شهدای مارون، بلدوزرها در جنوب رودخانه واقع در شمال محدوده شهر قدیم ارجان به حفره‌ای برخورد کردند و عملیات سدسازی متوقف شد؛ باستان‌شناسان به منطقه آمدند و یک مقبره زیرزمینی و یک تابوت فلزی را کشف کردند.
کشف اتفاقی تابوت مفرغی و اشیای باستانی از جمله حلقه طلایی، یک جام یا سینی منقوش و چند دکمه طلا و یک پایه آتشدان برنزی که کتیبه‌ای به زبان عیلامی داشت، همه را به شگفتی واداشت؛ اما حلقه طلایی درون تابوت از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی در ایران است که تاکنون کاربرد آن به‌طور دقیق مشخص نشده، اگرچه تنها نمونه مشابه نقره‌ای و بدون نقش آن در چغازنبیل پیدا شده است؛ شیر بالدار نقش بسته در این حلقه که در آن دوران، نشان از قدرت و فرمانروایی دارد، موجب شده است که این شی‌ء عجیب را حلقه قدرت بدانند؛ به احتمال زیاد، فرمانروا در مواقع ویژه و تشریفات رسمی آن را به دست می‌کرده است.
بقایای اسکلت بر جای مانده نشان‌دهنده وضعیت خم شده بدن درون تابوت و قرار گرفتن دست‌ها به صورت ضربدر روی سینه بود و حلقه هنگام به خاک سپردن، در دست چپ وی قرار داشته است که در قسمت بالای سمت راست سینه پیدا شده است؛ حلقه طلایی ارجان، به وزن ۲۳۷ گرم و به ارتفاع حدود ۱۶ سانتی‌متر است که به شکل دو صفحه مدور مقابل هم و متصل به یک دسته است که وسط دسته آن در مقابل دهانه، کمی به سمت داخل انحنا دارد. در قسمت بیرونی با پشت حلقه، نقش شیارهای تزئینی قاشقی‌شکل به تعداد ۱۲ عدد دیده می‌شود و در داخل روی صفحات مدور نقش دو شیر بالدار در دو طرف نقش مشبک یک نخل در حالی که روی دو پای خود ایستاده‌اند و یک دست خود را به طرف یکدیگر دراز کرده‌اند و دست دیگر خود را روی نخل قرار داده‌اند، دیده می‌شوند؛ زیر پای شیرها تزئینات پولک‌مانندی در سه ردیف وجود دارد.
روی دسته این حلقه شیارهایی است که انتهای آن به گلبرگ‌های روی حلقه می‌رسد. همان‌طور که گفته شد روی صفحات داخلی حلقه، دوشیر بالدار خشمگین در مقام محافظت درخت زندگی که به‌صورت نخل ترسیم شده‌اند، دیده می‌شود. لازم به ذکر است نقش نخل در نقش برجسته‌ها و کتیبه‌های آن دوران، بیان‌کننده مفهوم شاهی است و وجود این دو شیر خشمگین بالدار که یک دست خود را روی نخل گذاشته‌اند، به‌عنوان حافظان این درخت مقدس، نماد قدرت شاهانه است.
شباهت بسیار زیاد این اثر به آثار هنر هخامنشی می‌توان آن را نمونه‌ای برای معرفی اصل و منشأ هنر هخامنشی دانست، شیرهای بالدار ارجان بسیار نزدیک به سبک نقوش برجسته تخت جمشید هستند و شیارهای روی دسته حلقه ارجان همان شیارهایی است که روی ظروف هخامنشی و ستون‌های تخت جمشید به‌عنوان یکی از ویژگی‌های آن هنر دیده می‌شود، در نتیجه حلقه ارجان و دیگر اشیای کشف‌شده از آرامگاه ارجان اسناد ارزشمندی برای فهمیدن ارتباط و پیوستگی فرهنگی و هنری تمدن عیلامی و هخامنشی و هرچه عیلامی‌تر بودن تمدن هخامنشی است؛ چرا که کورش در منشور بابل خود را شاه انشان نیز نامیده است.
حلقه زرین اَرجان که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شد، سوم مهر ۱۳۹۸ به همراه تعدادی دیگر از آثار مجموعه اَرجان برای نمایش موقتی به سرزمین مادری خود شهرستان ایذه فرستاده شد.
نظر شما