به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، میراث تاریخی و فرهنگی، مجموعه‌ای از کل دارایی‌های انباشته‌شده در یک منطقه در طول تاریخ است که ممکن است ملموس یا ناملموس باشند، اما بخشی از تمدن و میراث هر کشور به‌شمار می‌روند و یک محرک اقتصادی قدرتمند در زمینه گردشگری هستند. این میراث به‌دلیل شرایط نامساعد محیطی و فعالیت‌های انسانی، همواره در معرض تهدید قرار دارند و به همین دلیل حفاظت از آنها باید جزئی از سیاست‌های دولتی باشد.
امروزه فناوری را می‌توان برای حفظ میراث تاریخی برای آینده به‌کار گرفت. ساختمان‌های جدید و قدیمی، کاربردی و هنری، طی زمان و به‌دلیل فرسایش ناشی از زمان، آب‌وهوا و عوامل محیطی به ویرانه تبدیل می‌شود و دولت‌ها باید سیاست‌های پیشگیرانه را توسعه دهند و از فناوری برای نجات میراث تاریخی و فرهنگی استفاده کنند که به حفظ تاریخ هر کشور کمک می‌کند. یونسکو به مدت چندین دهه به‌ویژه از زمان کنوانسیون ۱۹۷۲ درباره حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان بر این رویکرد متمرکز شده است.
بهره‌گیری از فناوری برای حفظ میراث تاریخی
توسعه تکنولوژی‌های نوین به عنوان ابزاری قدرتمند در حفاظت از میراث فرهنگی عمل می‌کند. یکی از فناوری‌های پیشرو در این زمینه، واقعیت مجازی است که امکان ساخت مدل‌های دیجیتالی تعاملی از بناهای تاریخی، آثار هنری و سایر اشیای قدیمی را فراهم می‌کند. با استفاده از دستگاه‌های واقعیت مجازی، می‌توان مدل‌های سه‌بعدی از این آثار را ایجاد کرد و تجربه حسی کاملی از محیط تاریخی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان آورد. این روش در آموزش میراث فرهنگی بسیار محبوب شده است.
برای ایجاد مدل‌های مجازی، اغلب از اسکنرهای لیزری استفاده می‌شود. این اسکنرها قادر به ساخت مدل‌های دیجیتالی سه‌بعدی بسیار دقیقی از ساختمان‌ها، آثار و سایر اشیای باستانی هستند که هنوز حفظ شده‌اند. مدل‌های مجازی می‌توانند برای مستندسازی وضعیت فعلی اشیا و برنامه‌ریزی برای بازسازی، مرمت یا سایر اقدامات حفاظتی مورد استفاده قرار گیرند، همچنین نقش مهمی در حفظ و انتقال دانش و اطلاعات میراثی به نسل‌های آینده ایفا می‌کنند.
پهپادها نیز به‌طور گسترده برای کمک به کار باستان‌شناسان، حفاظت‌کنندگان و سایر متخصصان درگیر در حفظ میراث تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها تصاویر هوایی از آثار و محوطه‌های باستانی را ثبت می‌کنند که برای ایجاد مدل‌های سه‌بعدی و نقشه‌های توپوگرافیک پردازش می‌شوند و به دانشمندان درک بهتری از محیط و توزیع مکانی آثار می‌دهند. پهپادها قابلیت کشف و مستندسازی آسیب‌های احتمالی به آثار باستانی را دارند که به به‌روزرسانی اطلاعات و برنامه‌ریزی‌های حفاظتی کمک می‌کند.
سیستم‌های پایش و سنسورهایی نیز وجود دارند که عوامل محیطی تأثیرگذار بر دارایی‌های میراث فرهنگی را اندازه‌گیری و ثبت می‌کنند. این عوامل شامل رطوبت، دما، کیفیت هوا و سایر شرایط محیطی است. سیستم‌های پایش با جمع‌آوری داده‌های دقیق و به‌موقع از این پارامترها، به متخصصان حفاظت کمک می‌کنند تا شرایط محیطی آثار را به‌صورت مداوم پایش کنند. این اطلاعات می‌تواند برای طراحی و اجرای اقدامات پیشگیرانه و حفاظتی مناسب استفاده شود. به عنوان مثال، اگر سنسورها افزایش دما یا تغییرات ناگهانی در رطوبت را نشان دهند، می‌توان اقدامات لازم را برای جلوگیری از آسیب به آثار انجام داد.
همکاری بین کمیسیون ملی دانمارک برای یونسکو و سازمان غیرانتفاعی موسوم به سپر آبی دانمارک، مسیر جدیدی را برای اقدامات محافظتی از آثار باستانی گشوده است. این سازمان فعالیت‌هایی را قبل، حین و بعد از شرایط بحرانی برای ایمن‌سازی میراث فرهنگی شامل اشیا و مکان‌های فرهنگی و فرهنگ ناملموس انجام می‌دهد و برای این کار از فناوری موسوم به پلی‌کم استفاده می‌کند. پلی‌کم یک فناوری اسکن سه‌بعدی است که برای مستندسازی سه‌بعدی سناریوهای انتخاب‌شده استفاده می‌شود.
این سیستم اطلاعات دیجیتالی را در فضای ابری بارگذاری می‌کند و موجب توزیع جهانی آن و در نتیجه حفظ ارزش و هویت فرهنگی آن می‌شود، همچنین به عنوان راهنما و مرجع برای بازسازی گنجینه‌های آسیب‌دیده عمل کند. کمپینی به نام «بک‌آپ اوکراین» از این سیستم استفاده می‌کند که هدف آن اطمینان از مستندسازی دیجیتالی دقیق هر ساختمان، بنا، صحنه، پناهگاه یا مکان در فضای ابری است.
مدیریت اطلاعات ساختمان‌های تاریخی
مدیریت اطلاعات ساختمان‌های تاریخی (HBIM) گامی مهم برای تقویت اقداماتی است که از ساختارهای تاریخی مراقبت می‌کند. این شیوه مدیریتی، تکامل‌یافته مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی (BIM) سنتی است که برای کمک به طراحی ساختمان‌های جدید استفاده می‌شود و می‌تواند به‌طور خاص به پیچیدگی‌های ساختمان‌های میراثی پاسخ دهد.
مدیریت اطلاعات ساختمان‌های تاریخی یک منبع واحد برای متولیان ساختمان است تا اطلاعات ارزشمند مرتبط با ساختمان از جمله نقشه‌های معماری، داده‌های تاریخی، مشخصات مواد و سوابق نگهداری را ذخیره، سازماندهی و بازیابی کنند. ویژگی برجسته این روش، توانایی آن در ایجاد ارتباط بین داده‌ها و اطلاعات جامع با مدل‌های سه‌بعدی ساختارهای تاریخی است که به مسئولان امکان تصویرسازی تعاملی و اتخاذ تصمیمات مطلوب‌تر برای بازسازی و حفاظت را می‌دهد.
سطح توسعه این روش بسته به نیازها و بودجه مشتری متفاوت خواهد بود، به‌طوری که مدل‌سازی پیچیده‌تر برای مناطق حفاظت‌شده با اهمیت بالاتر محفوظ می‌ماند. این انعطاف‌پذیری تضمین می‌کند که هر مشتری بتواند از قابلیت‌های یکپارچه‌سازی داده‌ها بهره ببرد بدون اینکه با پیچیدگی یا هزینه‌های بالا روبه‌رو شود.
توانایی مدیریت اطلاعات ساختمان‌های تاریخی در ایجاد ارتباط بین داده‌ها و اطلاعات تاریخی با مدل‌ها می‌تواند به کاهش ریسک‌های مرتبط با پروژه‌های بازسازی و حفاظت کمک کند. در واقع HBIM یک پلتفرم همکاری است که در آن معماران، حفاظت‌کنندگان، مهندسان و مشتریان می‌توانند به اطلاعات دقیق تاریخی و موجود در یک مکان دسترسی داشته باشند. این پلتفرم اطمینان حاصل می‌کند که همه افراد در یک پروژه دقیقاً می‌دانند مواد در کجا قرار دارند، اهمیت نسبی آنها چیست و احتمال انجام کارهای ساختمانی، بازسازی و تعمیرات بدون آسیب رساندن به مواد تاریخی یا تأثیر بر یکپارچگی ساختمان افزایش پیدا می‌کند. دسترسی مشترک به اطلاعات و مدل‌های جزئی به همه اعضای تیم کمک می‌کند تا در راستای تلاش‌های نگهداری به‌طور مؤثر مشارکت کنند.
برای متولیان ساختمان‌های تاریخی، دقت داده یک چالش بسیار مهم است. اسناد و گزارش‌ها ممکن است با گذشت زمان، منسوخ یا نادقیق شوند یا ممکن است شامل اطلاعاتی باشند که در زمان خود درست تلقی می‌شدند اما اکنون نادرست هستند. به عنوان مثال، یک گزارش ساختارهای تاریخی در زمان تهیه آن دقیق بوده، اما تغییرات در ساختمان و محیط آن طی سال‌ها، موجب منسوخ شدن بعضی از اطلاعات شده باشد. ناهماهنگی‌های موجود در داده‌ها می‌تواند تلاش‌های حفاظت را کند یا پیچیده سازد.
برای مقابله با این مشکل، از معیار «درجه اعتماد» برای منابع داده استفاده می‌شود که اطلاعات را بر اساس مقیاس‌های مختلف رتبه‌بندی می‌کند. این معیار در مورد پیچیدگی مدل‌های مجازی یا نقشه‌ها نیست، بلکه بر منبع اطلاعات تمرکز دارد.
دوقلوهای دیجیتال ساختمان‌های تاریخی
استفاده از فناوری دوقلوی دیجیتال برای حفظ میراث فرهنگی در دو دهه گذشته به‌طور فزاینده‌ای رایج شده است. این فناوری‌ها از محیط‌های مجازی و بازسازی‌های دیجیتالی پیچیده به سمت محتوای سه‌بعدی تولیدشده توسط هوش مصنوعی و اسکن‌های فتوگرامتری پیشرفته تکامل یافته‌اند. این امر موجب شده است که حتی افراد غیرمتخصص بتوانند به‌راحتی از دوقلوهای دیجیتالی استفاده کنند.
این دارایی‌های دیجیتال می‌توانند برای نظارت بر وضعیت مکان‌های میراثی و مصنوعات در زمان واقعی مورد استفاده قرار گیرند و با ردیابی تغییرات دما، رطوبت و سایر عوامل محیطی که ممکن است بر پایداری آثار تأثیر بگذارد، توانایی شناسایی خطرات بالقوه و انجام اقدامات پیشگیرانه را افزایش دهند.
دوقلوهای دیجیتال در برنامه‌ریزی و انجام کارهای مرمت و حفاظت نیز کاربرد دارند؛ به جای استفاده از تخمین‌های فعلی برای زمان‌بندی برنامه‌های حفاظتی، می‌توان از دوقلوهای دیجیتال برای شبیه‌سازی سناریوهای مختلف بازسازی و حفاظت استفاده کرد که به محافظان اجازه می‌دهد بهترین رویکرد را برای یک شیء یا مکان خاص انتخاب کنند.
از سوی دیگر، دوقلوهای دیجیتال امکان دسترسی مجازی به مکان‌های میراث و آثار باستانی را فراهم می‌کنند که بازدید حضوری برای عموم ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد، همچنین برای اهداف آموزشی بسیار کاربردی و ایده‌آل هستند. این ابزار دیجیتالی پتانسیل بالقوه‌ای برای باز کردن دسترسی به سایت‌هایی را دارد که امکان تحقیق در آنها بسیار کم، اما اهمیت تاریخی آنها زیاد است. دلایل زیادی برای دسترسی محدود از جمله ماهیت شکننده مواد، قرار گرفتن مکان در مناطق دورافتاده یا خطرناک یا دلایل محیطی و ژئوپلیتیکی وجود دارد، در حالی که استفاده از دوقلوهای دیجیتال می‌تواند بر این عوامل غلبه کند و مسیر اکتشاف را برای کارشناسان و علاقه‌مندان هموار سازد.
در حالی که فناوری‌های پیشرفته و محاسبات طراحی، توانایی تحلیل قدرتمندتر داده‌ها را به مسئولان و متولیان می‌دهد، اما ارزش واقعی آنها در این نهفته است که چگونه می‌توانند تجربه حفاظت از مکان‌های تاریخی را ارتقا دهند. هر ابزار برای یک هدف مشخص از مستندسازی دقیق داده‌های تاریخی گرفته تا تأیید عملکرد پروژه خدمت می‌کند.
رویکرد استفاده از دوقلوهای دیجیتال، تکرارپذیری و توضیح‌پذیری در روش‌های مختلف را امکان‌پذیر می‌سازد و رویه‌هایی را تولید می‌کند که با حداقل آموزش در سیستم‌های مختلف قابل انجام هستند. به این ترتیب می‌تواند اقدامات نگهداری از آثار تاریخی ارزشمند را به میزان قابل‌توجهی ارتقا دهد و دسترسی مجازی به آنها را برای محققان و عموم علاقه‌مندان تسهیل کند.
یک نمونه برجسته این رویکرد، حفاظت از تاج محل با استفاده از فناوری دوقلوی دیجیتال است. سازمان باستان‌شناسی هند با شرکت‌های فناوری همکاری کرد تا یک دوقلوی دیجیتال جامع از این بنای ارزشمند ایجاد کند. فناوری‌های اسکن پیشرفته، از جمله لیدار و فتوگرامتری، برای ثبت جزئیات ظریف ساختار تاج محل به کار گرفته شدند. این دوقلوی دیجیتال به محافظان و متولیان ساختمان اجازه داد تا سلامت ساختاری این بنا را در زمان واقعی پایش کنند، نشانه‌های اولیه تخریب را تشخیص دهند و فعالیت‌های مرمتی را با دقت بیشتری برنامه‌ریزی کنند. دوقلوی دیجیتالی تاج محل با برگزاری تورهای مجازی تعاملی، مشارکت عمومی را تسهیل می‌کند و آگاهی و ارزش جهانی از این سایت میراث جهانی یونسکو را افزایش داده است.
نظر شما