به گزارش خبرگزاری ایمنا، حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار، نقش حیاتی در رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع ایفا می‌کند، سیستم‌های حمل‌ونقل کارآمد نه‌تنها تسهیلگر جابه‌جایی افراد و کالاها هستند، بلکه به کاهش آلودگی محیط زیست، بهبود کیفیت زندگی شهری و افزایش بهره‌وری اقتصادی کمک می‌کنند. با این حال، رشد سریع جمعیت شهری، افزایش تقاضا برای جابه‌جایی و گسترش شهرنشینی، چالش‌های متعددی را در حوزه حمل‌ونقل ایجاد کرده است. ترافیک سنگین، آلودگی هوا، مصرف انرژی بالا و ناکارآمدی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی از جمله مسائلی هستند که بسیاری از کلان‌شهرها با آن‌ها روبه‌رو هستند.
در این میان، برنامه‌ریزی و مدیریت هوشمند حمل‌ونقل به‌عنوان راه‌حلی کلیدی برای مقابله با این چالش‌ها مطرح شده است، استفاده از فناوری‌های نوین، تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) و سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک، می‌تواند به بهبود کارایی سیستم‌های حمل‌ونقل و کاهش مشکلات مرتبط با آن کمک کند. برای مثال، سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند (ITS) با استفاده از سنسورها، دوربین‌ها و نرم‌افزارهای پیشرفته، امکان مدیریت بهینه ترافیک، کاهش زمان سفر و افزایش ایمنی جاده‌ها را فراهم می‌کنند، همچنین توسعه وسایل نقلیه الکتریکی و زیرساخت‌های مرتبط با آن، می‌تواند به کاهش آلاینده‌های محیطی و مصرف سوخت‌های فسیلی کمک شایانی کند.
یکی از جنبه‌های مهم در بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل، توجه به حمل‌ونقل عمومی است، سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد نه‌تنها می‌توانند حجم ترافیک را کاهش دهند، بلکه دسترسی عادلانه‌تری به خدمات شهری را برای همه اقشار جامعه فراهم می‌کنند، در این راستا طراحی شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی بر اساس نیازهای شهروندان، استفاده از ناوگان مدرن و کاهش زمان انتظار، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به افزایش رضایت شهروندان و کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی منجر شود.
علاوه‌بر این، برنامه‌ریزی حمل‌ونقل باید با توجه به اصول توسعه پایدار انجام شود. این بدان معناست که در کنار توجه به جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی، باید به حفظ محیط زیست و کاهش اثرات منفی حمل‌ونقل بر آن توجه ویژه‌ای داشت. به‌عنوان نمونه، توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، تشویق به استفاده از وسایل نقلیه پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، از جمله اقداماتی هستند که می‌تواند به تحقق اهداف توسعه پایدار کمک کنند.
در این زمینه، پژوهش‌های علمی و مطالعات کاربردی نقش کلیدی در ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و کارآمد ایفا می‌کنند، مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی با انجام مطالعات دقیق و تحلیل داده‌های مرتبط با حمل‌ونقل، می‌توانند به شناسایی مشکلات و ارائه راه‌حل‌های تخصصی کمک کنند، این مطالعات می‌توانند شامل تحلیل الگوهای ترافیکی، پیش‌بینی تقاضای حمل‌ونقل، طراحی سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های حمل‌ونقل باشند.
با توجه به پیچیدگی مسائل حمل‌ونقل در دنیای امروز، همکاری بین‌سازمانی و مشارکت ذی‌نفعان مختلف از جمله دولت، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی، امری ضروری است، تنها با همکاری همه‌جانبه و استفاده از ظرفیت‌های علمی و فناورانه می‌توان به سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار و کارآمد دست پیدا کند. در این راستا، مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی می‌توانند با ارائه راه‌حل‌های بر پایه شواهد و داده‌های دقیق، به بهبود سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با حمل‌ونقل کمک کنند، بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل نه‌تنها به افزایش رفاه شهروندان و کاهش مشکلات ترافیکی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی پایدار و حفظ محیط زیست کمک کند.
پژوهشکده حمل‌ونقل و نقش آن در بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل کشور
حسین حق‌شناس، هیئت علمی دانشگاه صنعتی به خبرنگار ایمنا گفت: پژوهشکده حمل‌ونقل دانشکده مهندسی حمل‌ونقل با هدف ارائه راه‌حل‌های علمی و تخصصی برای مشکلات حمل‌ونقل کشور تأسیس شده است، مأموریت اصلی ما این است که با استفاده از دانش روز و فناوری‌های نوین به بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری کمک کنیم، این پژوهشکده در زمینه‌های مختلفی از جمله برنامه‌ریزی حمل‌ونقل مسافر و بار، تحلیل داده‌های ترافیکی، طراحی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلودگی هوا فعالیت می‌کند.
وی افزود: شهرداری اصفهان یکی از اصلی‌ترین شرکای ما در سال‌های گذشته بوده است، این همکاری از سه سال پیش آغاز شد و تاکنون پروژه‌های متعددی در حوزه حمل‌ونقل شهری اجرایی شده است. برای مثال ما در طراحی و بهینه‌سازی خطوط حمل‌ونقل عمومی در اصفهان مشارکت داشته‌ایم، همچنین حدود ۳۰ گلوگاه ترافیکی در سطح شهر شناسایی و برطرف شده‌اند که این کار منجر به کاهش چشم‌گیر ترافیک و بهبود جریان حرکت وسایل نقلیه شده است، علاوه‌بر این، پروژه‌های نرم‌افزاری متعددی همچون تحلیل داده‌های اتوبوسرانی و طراحی سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک با همکاری شهرداری اصفهان اجرا شده است.
هیئت علمی دانشگاه صنعتی گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حمل‌ونقل در کلان‌شهرها، ترافیک سنگین و آلودگی هواست، ما در پژوهشکده با استفاده از داده‌های دقیق و تحلیل‌های علمی، راه‌حل‌هایی برای این مشکلات ارائه داده‌ایم، به‌عنوان مثال در اصفهان با شناسایی گلوگاه‌های ترافیکی و طراحی مسیرهای بهینه برای وسایل نقلیه عمومی، توانسته‌ایم ترافیک را کاهش دهیم، همچنین با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، سیستم‌های مدیریت ترافیک هوشمند را طراحی کرده‌ایم که به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کنند.
حق‌شناس تاکید کرد: رویدادهای حمل‌ونقل دانش‌بنیان فرصتی برای گردهمایی شرکت‌های نوآور، اساتید، پژوهشگران و دانشجویان فراهم می‌کنند تا با همکاری یکدیگر، راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات حمل‌ونقل ارائه دهند، در دو دوره گذشته این رویدادها که در اردیبهشت ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ برگزار شدند، شرکت‌های دانش‌بنیان ایده‌های جالبی برای بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل شهری ارائه دادند. بعضی از این ایده‌ها به مرحله اجرا رسیده‌اند و نتایج مثبتی داشته‌اند، به‌عنوان نمونه یکی از شرکت‌ها موفق به طراحی یک نرم‌افزار مدیریت ترافیک هوشمند شده است که در حال حاضر در برخی از مناطق اصفهان در حال آزمایش است.
وی ادامه داد: ما معتقدیم که بسیاری از راه‌حل‌هایی که در اصفهان اجرایی شده‌اند، می‌توانند در سایر شهرهای کشور مورد استفاده قرار گیرند، در حال حاضر در حال مذاکره با شهرداری‌های چندین کلان‌شهر دیگر هستیم تا پروژه‌های مشابهی را در آن‌ها اجرا کنیم، همچنین برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تبادل تجربیات با مسئولان شهری دیگر داریم تا بتوانیم دانش و تجربیات خود را به اشتراک بگذاریم.
هیئت علمی دانشگاه صنعتی توضیح داد: برنامه‌های آینده پژوهشکده بسیار گسترده است، ما قصد داریم همکاری‌های خود با سازمان‌های مختلف را افزایش دهیم و پروژه‌های بیشتری را در حوزه حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری اجرایی کنیم، همچنین در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و رویدادهای دانش‌بنیان هستیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های شرکت‌های نوآور و فناور بیشتر استفاده کنیم.
به گزارش ایمنا، حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار، نقش حیاتی در رشد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی جوامع ایفا می‌کند، با این حال چالش‌های متعددی از جمله ترافیک سنگین، آلودگی هوا، ناکارآمدی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و افزایش تقاضا برای جابه‌جایی، سیستم‌های حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری را تحت فشار قرار داده است. برای رویارویی با این چالش‌ها، نیازمند رویکردی علمی، داده‌محور و بر پایه فناوری‌های نوین هستیم، پژوهش‌ها و مطالعات کاربردی نشان می‌دهند که استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک (ITS)، توسعه وسایل نقلیه پاک، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی و برنامه‌ریزی بر پایه اصول توسعه پایدار، می‌توانند به کاهش مشکلات موجود کمک شایانی کنند.
همکاری بین‌سازمانی و مشارکت ذی‌نفعان مختلف از جمله دولت، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و مراکز علمی، امری ضروری برای دستیابی به سیستم‌های حمل‌ونقل کارآمد و پایدار است. مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی با ارائه راه‌حل‌های بر پایه شواهد و تحلیل داده‌های دقیق، نقش کلیدی در بهبود سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با حمل‌ونقل ایفا می‌کنند، پروژه‌های موفق اجرا شده در شهرهایی همچون اصفهان نشان می‌دهند که با استفاده از فناوری‌های نوین و رویکردهای علمی، می‌توان به کاهش ترافیک، بهبود کیفیت هوا و افزایش رضایت شهروندان دست پیدا کرد.
نظر شما