ویروس HMPV؛ عامل خاموش عفونت‌های تنفسی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، ویروس متاپنوموویوس انسانی (HMPV) یکی از عوامل مهم عفونت‌های تنفسی در انسان‌ها، به‌ویژه در کودکان، سالمندان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف است، این ویروس برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ شناسایی شد و به‌سرعت به عنوان یکی از علل شایع بیماری‌های تنفسی شناخته شد، HMPV متعلق به خانواده پارامیکسوویریده (Paramyxoviridae) و زیرخانواده پنوموویرینه (Pneumovirinae) است. این ویروس از نظر ژنتیکی و بالینی شباهت‌های زیادی به ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV) دارد و می‌تواند باعث بروز علائم خفیف تا شدید در دستگاه تنفسی شود.

علائم عفونت HMPV مشابه سایر عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی است و شامل تب، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تنگی نفس می‌شود و در موارد شدید این ویروس می‌تواند باعث برونشیولیت، پنومونی و تشدید بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم شود، در کودکان کوچک، عفونت HMPV ممکن است به بستری شدن در بیمارستان منجر شود، به‌ویژه اگر علائم تنفسی شدید باشند، در سالمندان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، این ویروس می‌تواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند.

تشخیص HMPV بر اساس علائم بالینی و آزمایش‌های تخصصی انجام می‌شود، روش‌های تشخیصی شامل PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز) برای شناسایی RNA ویروس در نمونه‌های تنفسی، کشت ویروس و تست‌های سرولوژی است، PCR به دلیل حساسیت و دقت بالا، روش ترجیحی برای تشخیص HMPV محسوب می‌شود.

در حال حاضر هیچ درمان ضدویروسی اختصاصی برای HMPV وجود ندارد و درمان حمایتی است، این شامل استراحت، مصرف مایعات کافی، استفاده از داروهای ضد تب و در موارد شدید، اکسیژن درمانی یا بستری در بیمارستان است و برای پیشگیری از عفونت HMPV، رعایت بهداشت فردی مانند شستن مرتب دست‌ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه و اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار توصیه می‌شود، تاکنون واکسنی برای HMPV تأیید نشده است، اما تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

ویروس HMPV یکی از عوامل مهم عفونت‌های تنفسی در انسان‌ها است که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های خفیف تا شدید شود، با وجود پیشرفت‌های اخیر در تشخیص و درک این ویروس، هنوز چالش‌هایی در زمینه درمان و پیشگیری وجود دارد و افزایش آگاهی درباره این ویروس و ادامه تحقیقات برای توسعه واکسن و درمان‌های مؤثر، می‌تواند به کاهش بار بیماری‌های ناشی از HMPV کمک کند.

التهاب ریه ناشی از ویروس HMPV شبیه کووید است/ خطر ایجاد التهاب در نواحی درگیر ریه

سید رضا بنی‌هاشمی، مدیر تحقیق و توسعه مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی با تشریح ویژگی‌های ویروس جدید انسانی (HMPV) در کشور چین اظهار کرد: زیرساخت‌های تولید واکسن بسیار پیشرفته‌تر از ابتدای همه‌گیری کووید -۱۹ است و در صورت نیاز وزارت بهداشت، امکان تولید سریع واکسن‌های مؤثر وجود دارد.

وی درباره ویروس متاپنومونی انسانی (HMPV) که به تازگی در چین شایع و نگرانی را به وجود آورده است، افزود: این ویروس یکی از عوامل مهم عفونت‌های تنفسی است که اولین بار در سال ۲۰۰۱ در هلند شناسایی شد. این ویروس با ساختاری کروی و RNA ویروسی، دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و می‌تواند باعث عفونت‌های خفیف تا شدید شود، علائم بالینی HMPV شامل تب، سرفه، خرخر، تنگی نفس و در موارد شدیدتر، پنومونی است، در بسیاری از موارد، علائم این ویروس مشابه سرماخوردگی است و می‌تواند با عوارض جدی‌تر همراه شود، این ویروس می‌تواند به ویژه برای کودکان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف خطرناک باشد.

ایمونولوژیست مؤسسه رازی با بیان اینکه سیستم ایمنی بدن به این ویروس با تولید آنتی‌بادی‌ها و ایمنی سلولی واکنش نشان می‌دهد که باعث ایجاد التهاب در نواحی درگیر ریه‌ها می‌شود، تاکید کرد: این واکنش ایمنی مشابه واکنشی است که در برابر ویروس COVID-۱۹ نیز مشاهده می‌شود. در هر دو مورد، سیستم ایمنی سعی می‌کند با تولید آنتی‌بادی‌ها و فعال‌سازی سلول‌های ایمنی، ویروس را از بین ببرد، اما این پاسخ می‌تواند منجر به التهاب و آسیب به بافت ریه شود.

بنی‌هاشمی نحوه انتقال این ویروس را از طریق تماس مستقیم با ترشحات تنفسی افراد مبتلا عنوان کرد و افزود: این انتقال می‌تواند از طریق قطرات تنفسی هنگام سرفه یا عطسه، تماس با سطوح آلوده و سپس لمس صورت (بینی، دهان یا چشم‌ها) صورت گیرد. بنابراین، رعایت بهداشت شخصی و ضدعفونی سطوح مشترک اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با تاکید بر لزوم پیشگیری و رعایت بهداشت تصریح کرد: برای پیشگیری از شیوع ویروس، رعایت موازین بهداشتی بسیار مهم است. شست‌وشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون، استفاده از دستمال هنگام عطسه و سرفه، و اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار از جمله اقدامات مهم پیشگیرانه هستند. همچنین استفاده از ماسک در اجتماعات و مکان‌های شلوغ می‌تواند به کاهش شیوع ویروس کمک کند، همچنین جنبه‌های عمومی و اجتماعی شیوع این ویروس مورد توجه قرار دارد، حفظ خونسردی و نداشتن واکنش احساسی، استفاده از منابع اطلاعاتی معتبر به‌ویژه اطلاعیه‌های وزارت بهداشت و اعتماد نکردن به اخبار نادرست در فضای مجازی ضروری است.

مدیر تحقیق و توسعه مؤسسه رازی درباره آمادگی کشور برای ساخت واکسن مناسب، تاکید کرد: زیرساخت‌های تولید واکسن در حال حاضر بسیار پیشرفته‌تر از ابتدای همه‌گیری کووید -۱۹ است و در صورت نیاز وزارت بهداشت، امکان تولید سریع واکسن‌های مؤثر وجود دارد.

بنی‌هاشمی تصریح کرد: با توجه به افزایش موارد ابتلاء در چین از دسامبر ۲۰۲۴، نگرانی‌ها در مورد شیوع بیشتر این ویروس افزایش یافته است، ضمن اینکه چندین ویروس دیگر از جمله آنفلوانزا، سرماخوردگی، RSV و COVID-۱۹ نیز در کشور در حال گردش هستند و هیچ گزارشی از جدا سازی ویروس جدید وجود ندارد.

وی با اشاره به اخبار ارسالی در فضای مجازی از کشور چین توجه به مواردی را لازم دانست و افزود: شرایط خاص چین و جمعیت بالا، احتمال قرنطینه در این کشور ممکن است الزامات خاصی را ترتیب دهد که در کشورهای دیگر نیاز نباشد. لذا رعایت بهداشت و استفاده از منابع اطلاعاتی معتبر می‌تواند به کنترل آرامش و پیشگیری از شیوع ویروس کمک کند.

نگرانی‌ها درباره شیوع یک همه‌گیری جدید/ HMPV ویروس جدیدی نیست

آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیئت علمی انستیتو پاستور با اشاره به اینکه متاپنوموویروس انسانی (HMPV) ویروس جدیدی نیست و هر سال بیشتر در فصل زمستان و اوایل بهار عفونت‌های تنفسی را ایجاد می‌کند، اظهار کرد: علائم این ویروس نظیر گرفتگی و آبریزش بینی خفیف و شبیه سرماخوردگی است و بیشتر سبب درگیری دستگاه تنفسی فوقانی یعنی بینی می‌شود و ریه را درگیر نمی‌کند، اما در گروه‌های پرخطر نظیر کودکان و سالمندان می‌تواند علائم شدیدتر و جدی‌تری داشته باشد و ریه را درگیر کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در همه کشورهای نیمه کره شمالی که زمستان است عفونت‌های تنفسی افزایش پیدا کرده است، افزود: اکنون آنفلوانزا در رأس ویروس‌های عفونتی دنیا قرار دارد و پس از آن سرماخوردگی نظیر رینوویروس‌ها، کرونا و زیر سویه‌های کرونا است و ممکن است درصد این ویروس‌ها در نقاط مختلف دنیا کمتر و بیشتر شود.

عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران با اشاره به اینکه اوضاع در کشور چین متفاوت است و بیشترین مواردی که از این کشور گزارش شده متاپنوموویروس انسانی (HMPV) است، افزود: البته در چین آنفلوانزای H۱N۱ و زیر سویه‌های جدید کووید نیز در حال حاضر شیوع دارد اما بیشترین مواردش HMPV است. راه انتقال این ویروس از طریق تنفس و تماس‌های عادی افراد است و در افراد عادی با علائم خفیفی بروز پیدا می‌کند و ممکن است در گروه‌های خاص نظیر کودکان و سالمندان به صورت شدیدتر بروز پیدا کند.

ویروس HMPV بیشتر از ۲۰ سال است که شناسایی شده است

این متخصص بیماری عفونی بیان کرد: این ویروس جدید نیست و شاید بیشتر از ۲۰ سال است که شناسایی شده است و هر سال ممکن است در این فصل طغیان کند که در حال حاضر در کشور چین طغیان کرده اما اینگونه نیست که علامتی برای ایجاد پاندمی و همه گیری جهانی باشد و در سطح محلی است و به نظر می‌رسد تا چند هفته آینده و تا آخر دی با کاهش اوج سرمای هوا مواردش کاهش پیدا کند.

این پزشک متخصص ضمن بیان اینکه مواردی از عفونت‌های تنفسی که هم اکنون در کشور شاهدش هستیم و سبب علائم شدید و جدی و به تبع آن بد حالی و بستری شدن می‌شود مربوط به این ویروس نیست، توضیح داد: ما در حال حاضر در پیک آنفلوانزای نوع A قرار داریم و امیدواریم تا آخر دی ماه موارد ابتلاء کاهش پیدا کند. سال گذشته همین موقع و سال‌های قبل از شیوع کرونا نیز در آذر و اوایل دی ماه اوایل دی ماه با آنفلوانزای نوع A مواجه بودیم و در دوران شیوع کرونا به سبب تغییر سبک زندگی و رعایت موارد بهداشتی شرایط متفاوت بود البته ممکن است امسال دوره پیک بیشتر از سال گذشته باشد.

وی با اشاره اینکه احتمال دارد، در اسفند با نوع دیگر آنفلوانزا که علائمش بسیار خفیف‌تر است مواجه باشیم، عنوان کرد: ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) در همه جای دنیا وجود دارد و به تبع در کشور ما نیز هست و ممکن است بسیاری از افراد این ویروس خفیف را به شکل سرماخوردگی گرفته باشند. ما ۱۲۰ نوع ویروس سرماخوردگی داریم و این ویروس نوعی از آن است و احتمال دارد افرادی به صورت موردی به آن دچار شده باشند، اما این گونه نیست که در کشور ما طغیان این ویروس وجود داشته باشد.