به گزارش خبرگزاری ایمنا، در آستانه سال نوی میلادی ۲۰۲۵، ارامنه اصفهان با برگزاری مراسم مذهبی و جشن‌های خانوادگی، زادروز حضرت مسیح را گرامی می‌دارند و در این ایام، گردشگران زیادی به کلیسای وانک و دیگر جاذبه‌های تاریخی این محله می‌آیند.
ارامنه اصفهان با برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی، پیوند عمیق خود را با این سرزمین و فرهنگ ایرانی نشان می‌دهند. این هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادیان جلوه‌ای زیبا از فرهنگ غنی مردم اصفهان را برای هر بیننده‌ای به نمایش می‌گذارد.
آغاز سال نوی میلادی و شرایط مطرح‌شده برای ارامنه منطقه بهانه‌ای شد تا با کغارد منصوریان، نماینده ارامنه جنوب ایران در مجلس به گفت‌وگو بنشینیم که مشروح آن در ادامه آمده است.
ایمنا: هفته گذشته بود که استاندار اصفهان بازدیدی از کلیسای وانک داشتند و با آقای کاشیچیان درباره مسائل مربوط به ارامنه صحبت کردند. در این دیدار پیرامون موضوعات مهمی همچون حمایت ارامنه از غزه و لبنان و راهپیمایی ضدصهیونیستی آن‌ها، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ارامنه و مسلمانان در ایران و راه‌اندازی رشته ارمنولوژی در دانشگاه اصفهان صحبت شد. نظر شما در این باره چیست؟
منصوریان: قدمت حضور ارامنه در ایران شاید به هزاران سال پیش برسد. ارامنه از زمان هخامنشیان که ارمنستان جزو خاک ایران محسوب می‌شده است، در ایران حضور دارند. ارامنه در بین فرماندهان جنگ و فرماندهان سپاه ایران نقش‌آفرین بوده‌اند، اما حضور آن‌ها به صورت تجمیعی و رسمی مشخص نبود. با این حال حضور رسمی ارامنه در ایران به‌ویژه اصفهان به حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ سال پیش می‌رسد؛ زمانی که ارامنه به دستور شاه‌عباس به ایران کوچانده می‌شوند و در اصفهان سکونت پیدا می‌کنند.
در این مدت زندگی ارامنه در کنار مسلمانان از حالت مسالمت‌آمیز عبور کرده و به زندگی ملاطفت‌آمیز همراه با لطف و دوستی رسیده است. بی‌تفاوتی نسبت به هم‌نوع در دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت که ساکن اصفهان هستند، وجود ندارد؛ این برادری، دوستی و زندگی است که موجب شده است آن‌ها به‌هم وابسته شوند که یک حسن است. من فکر نمی‌کنم شهری در دنیا باشد که مذاهب بتوانند اینچنین کنار هم زندگی کنند و علاوه‌بر کلیسای وانک، ۱۳ کلیسا در این شهر فعالیت داشته باشد و مراسم مذهبی دینی برگزار شود و احترام متقابل در اعیاد و سوگواری‌های دو دین وجود داشته باشد. ارامنه به مراسم دین مبین اسلام و مسلمانان احترام می‌گذارند و متقابلاً از طرف مسلمان این رفتار انجام می‌شود و این زندگی بسیار زیبایی است که در اصفهان وجود دارد.
حضور مسئولان در شورای خلیفه‌گری ارامنه و ملاقات با جامعه ارامنه و ارکان متفاوت جامعه کار زیبایی بود. مسئولان به همراه استاندار اصفهان در مدرسه مجتمع آموزشی آرمن مختص ارامنه حضور پیدا کردند و با اسقف ملاقات داشتند، البته رهبر معظم انقلاب هم در گذشته در سال‌های نوین میلادی و اعیاد مختلف مسیحیان به‌ویژه در میلاد حضرت عیسی مسیح در منزل شهدای ارامنه حضور پیدا کردند و به مادران شهدا احترام گذاشتند. خاطرم هست که حضرت آقا از شیرینی دست‌پخت مادر شهید ارمنی نوش جان کردند. این زیبایی از مسئولان بالای کشوری تا استانی وجود دارد و زندگی بسیار عالی در جریان است.
در خصوص ارمنولوژی باید گفت که قدمت این رشته در دانشگاه اصفهان به بیش از ۵۰ سال گذشته برمی‌گردد، اما در سال‌های گذشته به‌ویژه دو تا سه سال پیش ارتقا یافته و رونق گرفته است که یکی از دلایل واضح آن زندگی ارامنه در اصفهان است که موجب شده است استقبال از این رشته نیز خوب باشد، البته این رشته مختص ارامنه نیست و دانشجویان مختلف علاوه بر اصفهان از شهر شیراز و تهران هم در این رشته حضور داشتند.
یکی از حسن‌های بزرگ اقلیت‌ها و اقوام به‌ویژه مسیحیت ارامنه آن است که تا ایران بوده است، در ایران زندگی کرده‌اند. آن‌ها در همه تحولات اجتماعی اصفهان و ایران سهیم بوده‌اند، البته از انقلاب مشروطه به بعد حضور پررنگ و تأثیر گذاری بیشتری داشته‌اند. علاوه‌بر انقلاب مشروطه ارامنه در انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس نیز به‌عنوان سه تحول بزرگ تاریخ معاصر کشور حضور داشته‌اند و در شهر اصفهان با بیش از ۱۰ شهید دفاع مقدس و جانبازان و اسرای زیادی از تمامیت ارضی کشور دفاع کرده‌اند. ارامنه همچنین در پشت جبهه خدمات گوناگونی داشتند، به‌طور مثال صنعتگران ارمنی با اتوبوس برای تعمیر و نگهداری و امور فنی اتومبیل، برق اتومبیل و مکانیک اتومبیل به جبهه‌ها می‌رفتند و به‌عنوان نیروهای پشتیبان، دین خود را ادا کردند.
ایمنا: از تعلق خاطر ارامنه به ایران و اصفهان گفتید. در این میان به هنرمندانی همچون لئون میناسیان یا زاون قوکاسیان برمی‌خوریم که از ظرفیت‌های اصفهان هستند. از ظرفیت‌های هنری و هنرمندان ارامنه بگویید؟
منصوریان: یکی از دلایل کوچ ارامنه به اصفهان در زمان شاه‌عباس هنر و نقاشی بسیار زیبای آن‌ها بوده است. آن‌ها در زمینه معماری هنرمندان نامی داشتند و نمونه بارز آن مرحوم شاهیجانیان عکاس معروف اصفهانی یا قوکاسیان به‌عنوان منتقد و مفسر فیلم هستند.
اگر به آثار نقاشی کلیسای وانک یا دیگر کلیساها دقت کنیم، این هنر خود ارامنه بوده است که با استفاده از رنگ‌های طبیعی کشیده شده است، همچنین معماری کلیساها و حالت گنبدی‌شکل کلیساها از دیگر آثار هنری ارامنه است، البته در مسیحیت گنبدها به صورت خرطومی شکل بود، اما با الهام از مساجد مسلمانان و فرهنگ اسلام و معماری اسلامی، کلیساها به صورت گنبدی ساخته شدند که این نیز نشان‌دهنده برادری و برادری مسلمانان و مسیحیان است و به این نکته رسیدیم که مرزی بین ارامنه و مسلمانان ایران وجود ندارد.
ایمنا: ارامنه در اتفاقات و چالش‌های کشور و استان سهم خود را پرداخت کرده‌اند و تفاوت دینی و مذهبی آن‌ها باعث نشده است که احساس جدایی کنند. دلیل آن چیست؟
منصوریان: هر فرد در هر محیطی که به دنیا بیاید، خواه‌ناخواه به آن محیط وابستگی پیدا می‌کند. ارامنه نیز متولد اصفهان هستند و به کشور و شهر خود عرق دارند. به‌طور مسلم یکی از زیبایی‌های شهر اصفهان نیز زاینده‌رود است و درباره زاینده‌رود تفاوتی بین شهروندان نیست، چون همه از خشکی زاینده‌رود و بازندگی روحیه و نبود شادی و طراوت و نشاطی که به‌واسطه خشکی زاینده‌رود در شهر وجود دارد، ناراحت می‌شوند که روی تمام ساکنان اصفهان اثر می‌گذارد و ارامنه نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
ارامنه برای هر قطعه از اصفهان دغدغه دارند؛ آلودگی هوا یکی از این دغدغه‌ها است که الان هوای اصفهان از پایتخت نیز بدتر شده است، این هوای آلوده ارمنی و مسلمان نمی‌شناسند. در سایر چالش‌ها نیز ارامنه سعی دارند حضوری مستمر داشته باشند.
ایمنا: استاندار اصفهان در دیدار با اسقف ارامنه گفتند که جاذبه‌های ناشناخته ارامنه باید به مردم شناسانده شود چون موجب جذب گردشگر خواهد شد. به‌عنوان نماینده ارامنه بگویید این امر چگونه ممکن خواهد بود؟
منصوریان: اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی و دارای آثار باستانی بسیار زیاد یکی از قطب‌های مهم توریستی و گردشگری کشور است. در این میان یکی از مهم‌ترین بناها جاذبه‌های توریستی است که ناشناخته مانده است. در نخستین قدم باید این جاذبه‌ها را به مردم کشور بشناسانیم تا جذب گردشگر برون‌مرزی نیز گسترش پیدا کند. در همین رابطه نخستین مدرسه‌ای که به‌صورت رسمی دختران در آن شروع به تحصیل کردند، مدرسه آرمن است که در خیابان خاقانی محله جلفای اصفهان وجود دارد و از همان ابتدا مدرسه مرکزی ارامنه نامیده می‌شد. عملیات تأسیس این مدرسه به سال ۱۸۷۲ برمی‌گردد که در سال ۱۸۹۲ با کمک اسقف وقت و کمک خیران ارمنی به پایان رسید. در همین رابطه روستاییان استان اصفهان و باغداران وقتی حقابه خود را می‌فروختند، مبلغی از آن را برای تکمیل مدرسه اهدا می‌کردند. اکنون این مدرسه نیاز به مرمت دارد.
نخستین تئاتری که در اصفهان حدود ۱۴۵ سال پیش روی سن رفت، در سالن ساروین مدرسه آرمن بود که کسی از آن اطلاع ندارد. جاذبه‌های توریستی و خانه‌های بسیار قدیمی که در محوطه میدان امام (ره) و مناطق مختلف اصفهان وجود دارد، باید به مردم شناسانده شود.
ایمنا: به نقش‌آفرینی و محکومیت جنایت رژیم صهیونیستی توسط ارامنه می‌پردازیم. از زمان آغاز طوفان‌الاقصی تاکنون ارامنه اصفهان چندین بار تجمعات بزرگی را در محکومیت رژیم صهیونیستی داشته‌اند که فارغ از نگاه دینی و بر مبنای نگاه انسان‌دوستانه بوده است. دیدگاه ارامنه در جنایات رژیم صهیونیستی چیست؟
منصوریان: امروز شاهدیم رژیم اشغالگر صهیونی منطقه را دچار بحران و تنش کرده است و به وضوح مشخص است که نسل‌کشی را در غزه و لبنان رقم زده است که برخلاف کنوانسیون جنساید ۱۹۴۷ است. این رژیم انسان‌ها را از سکونتگاه‌های خود و به صورت دسته‌جمعی مجبور به جابه‌جایی می‌کند، همچنین از ورود مواد غذایی و آب آشامیدنی به این مناطق جلوگیری می‌کند که در کنار بمباران‌های سهمگین خلاف اصول و قواعد جنگی، نسل‌کشی محسوب می‌شود. این رژیم خانه‌های مسکونی را با بمب‌های سنگرشکن سنگین با خاک یکسان می‌کند؛ بی‌عدالتی و قتل‌عام مردم بی‌گناه فارغ از دین و مذهب خواهد بود. شاید انسانی دین هم نداشته باشد، اما به هر حال انسان است و رژیم صهیونیستی به‌راحتی او را می‌کشد.
ما شاهدیم که رژیم صهیونی طی چند ماه گذشته از همه خط قرمزهای کشورها عبور کرده است و امروزه همه مردم جهان جنایات این رژیم را محکوم می‌کنند، ارامنه اصفهان نیز این جنایات را محکوم کرده‌اند و می‌کنند؛ در بعضی زمان‌ها، ارامنه ساکن در سرزمین‌های اشغالی نیز تحت فشار قرار گرفته‌اند و اکنون کلیسای ارامنه در بیت‌المقدس از سوی دولت تصرف شده است و ارامنه با مسلمانان همدرد هستند.
این روزها که ارامنه اصفهان و جهان در حال شادی برای ورود به سال ۲۰۲۵ میلادی هستند، ارامنه سوریه دغدغه امنیت دارند. ما نمی‌دانیم آن‌ها در چه وضعیتی به سر می‌برند و آیا در شهرهای حلب و دمشق شادی خواهند کرد یا خیر؟ امروز در سوریه یک گروه افراطی قدرت را در دست دارند که زبان آن‌ها زبان اسلحه و فشنگ است و جان ارامنه برای آن‌ها اهمیتی ندارند.
مسبب همه اینها رژیم صهیونیستی است که با تضعیف حکومت مرکزی و فروپاشی حکومت مرکزی در سوریه این بلا را بر سر این کشور آورد. با اقدامات این رژیم تمام زیرساخت‌های سوریه از جمله پایگاه‌های نظامی تسلیحاتی، هواپیماهای جنگی، رادارها و پدافند نابود شد که نمونه بارزی از پایبند نبودن به اصول و قواعد جنگ توسط این رژیم است. این در حالی است که سازمان ملل سکوت کرده است و ترکیه نیز به‌عنوان همسایه سوریه با آمریکا و رژیم صهیونیستی همکاری می‌کند. افرادی که چنین بلایی را بر سر غزه و لبنان و سوریه آوردند، محکوم هستند و برای ما دین و مذهب فرقی ندارد.
ایمنا: امروز شاهد آن هستیم که در داخل سوریه به شیعیان حمله و به درخت کریسمس مسیحیان توهین می‌شود. سرانجام آنچه که بر سر ادیان در سوریه می‌آید، چه خواهد بود؟
منصوریان: وضعیت در سوریه بسیار جدی و بحرانی است. یک گروه افراطی که پیش‌تر در لیست گروه‌های تروریستی بود، به قدرت رسیده است که پایبند به هیچ دینی نیست. آیا جز این است که حضرت محمد (ص) تاکید کرده است به دیگر ادیان احترام بگذارید؟ در شهر مدینه پیامبر اسلام به همه مسیحیان و یهودیان احترام می‌گذاشتند و همه در کنار هم زندگی می‌کردند. آیا این گروه افراطی به قرآن و پیامبر خود اعتقاد دارند؟ مگر کسی که به قرآن اعتقاد دارد می‌تواند به ارزش‌های شیعیان بی‌احترامی کند؟ یا درخت کریسمس را بسوزاند و به مسیحیت اهانت کند؟
به نظر من برای نتیجه‌گیری از وضعیت سوریه کمی زود است، اما پالس‌هایی از سوریه دریافت می‌شود که وضعیت خوبی را در این کشور نشان نمی‌دهد.
ایمنا: رهبر معظم انقلاب فرمودند که جوانان سوری کشور خود را از وجود اشغالگران پاک خواهند کرد. این جوان سوری می‌تواند مسیحی، مسلمان و صاحب هر دینی باشد که در مقابل افراطی‌گری‌ها و جنایات رژیم صهیونیستی خواهد ایستاد. دوراندیشی رهبر انقلاب را چگونه می‌بینید؟
منصوریان: به‌طور قطع این اتفاق خواهد افتاد. حضرت آقا دقیق و با آگاهی کامل این نکته را مطرح کردند؛ با توجه به وضعیت حاکم در سوریه تنها راه برای رهایی فقط مقاومت است. اکنون رژیم صهیونیستی در ۲۰ کیلومتری دمشق قرار دارد و حکومت مرکزی نیز اقداماتی داشته است و اکنون انگیزه‌ای از تمامیت ارضی و عرق ملی در بین سوری‌ها وجود دارد و برای سوریه آینده روشنی می‌بینم. ولی تا رسیدن به این روشنایی زمان زیادی لازم است.
ایمنا: در ایام سالگرد شهادت سردار دل‌ها حاج قاسم سلیمانی به سر می‌بریم؛ حاج قاسمی که در دل همه مسلمانان، شیعیان، اهل تسنن، ارامنه و دیگر پیروان ادیان جای داشت. نظر شما درباره این فرمانده شهید مقاومت چیست؟
منصوریان: چند سال پیش از شهادت حاج قاسم، تابلوی بسیار زیبایی را دیدم که ارامنه سوریه طراحی کرده بودند. در آن تابلو شهید سلیمانی کنار درخت کریسمس سال نو به تماشای کودکانی ایستاده بود که برای کریسمس شادی می‌کردند و با دست علی‌گونه خود آن‌ها را حمایت می‌کرد.
حاج قاسم یکی از بالاترین سرداران در تاریخ ایران و منطقه اسم خود را ثبت کرد. حضور حاج قاسم موجب جلوگیری از گسترش داعش شد و شکست داعش را رقم زد و در زمان ایشان ایران از نفوذ زیادی در عرصه‌های سیاسی و بین‌المللی برخوردار شد.
به هر حال حاج قاسم در دل تمام مردم آزادی‌خواه شیعه، اهل سنت، مسیحی و ارامنه هست و شهادت ایشان یکی از دل‌خراش‌ترین رخدادهای سیاسی و اجتماعی ایران و ضربه سنگینی برای کشور بود. در این ترور نیز همچون دیگر جنایات آمریکا و رژیم صهیونیستی تمام جوامع بین‌المللی و سازمان ملل سکوت کردند، اما ما مطمئن هستیم که سردارانی همچون حاج قاسم سلیمانی در کشور ما وجود دارند که از تمامیت ارضی ما دفاع خواهند کرد که امنیت و تمامیت ارضی ما مرهون فداکاری‌های آن‌ها است.
نظر شما