به گزارش خبرگزاری ایمنا، بیست‌وهفتم آذر بود که سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای حضور در نشست کشورهای عضو مجمع تمدن‌های باستانی عازم ارمنستان شد؛ این سفر در راستای تقویت روابط فرهنگی و اقتصادی میان ایران و کشورهای همسایه صورت گرفت و فرصتی برای بررسی همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف به‌ویژه میراث‌فرهنگی و گردشگری فراهم آورد.
وی در ابتدا و به محض ورود به ارمنستان، با حضور در مسجد تاریخی کبود ایروان در جریان بازسازی این بنا که متعلق به دوره قاجار است قرار گرفت.
مسجد کبود ایروان که به «مسجد آبی» نیز معروف است، یکی از مهم‌ترین بناهای اسلامی در ارمنستان و شهر ایروان است. این مسجد که در قرن هجدهم میلادی ساخته شده، یکی از نمونه‌های برجسته معماری اسلامی در این منطقه محسوب می‌شود. مسجد کبود ایروان نه تنها به‌خاطر زیبایی و طراحی منحصربه فردش مشهور است، بلکه به‌عنوان نمادی از تاریخ چند فرهنگی و تعاملات فرهنگی بین ارمنستان و ایران نیز شناخته می‌شود.
تعمیق روابط فرهنگی باعث توسعه سایر حوزه‌ها می‌شود
صالحی‌امیری در این سفر و در دیدار با ژانا آندراسیان، وزیر آموزش، علوم، فرهنگ و ورزش ارمنستان، بر اهمیت روابط دیرینه و دوستانه دو کشور تأکید و اظهار کرد: ما امنیت کشور ارمنستان را امنیت خود می‌دانیم و سیاست دولت ایران تقویت روابط با ارمنستان است. در صورتی که روابط فرهنگی دو کشور را تقویت کنیم، سایر حوزه‌ها نیز به تبع آن رونق خواهد یافت.
وی در ادامه افزود: روابط دو ملت ایران و ارمنستان به ۵۰۰ سال قبل برمی‌گردد و در فرهنگ ایرانی، ارمنی‌ها ملتی نجیب و محترم به شمار می‌آیند. همچنین در دوران دفاع مقدس، ارمنی‌ها نقش مهمی ایفا کردند. در بسیاری از مراحل حساس، هموطنان ارمنی ما همراه و هم‌پیمان ایرانی‌ها بودند و در دفاع از خاک و وطن با تمام قوا مشارکت داشتند.
صالحی امیری همچنین بر اهمیت ثبت جهانی و حفاظت از میراث فرهنگی ارمنستان در ایران تأکید کرد و گفت: کلیساهای ارامنه در شمال غرب ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شده و ما این اماکن را به‌عنوان میراث مذهبی و فرهنگی ارامنه حفظ و مرمت می‌کنیم. ایران یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان را در خود دارد و این اماکن علاوه بر حفظ وجه مقدس خود، به‌عنوان مقصدهای گردشگری نیز معرفی شده‌اند. به‌ویژه به کلیساهای ارمنی در مناطق آذربایجان شرقی و غربی اشاره کرد که از نظر معماری و تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارند.
پیشنهادهای جدید برای همکاری‌های دوجانبه در زمینه پژوهش و کاوش‌های مشترک، از دیگر مواردی بود که در این سفر مد نظر قرار گرفت و بر این اساس وزیر میراث فرهنگی از آمادگی این وزارتخانه برای انجام کاوش‌های مشترک با ارمنستان و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه مرمت و حفاظت از میراث فرهنگی سخن گفت و باید توجه داشت که این همکاری‌ها می‌تواند شامل کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های تاریخی دو کشور، تبادل متخصصان و برگزاری همایش‌های علمی در حوزه حفاظت از میراث فرهنگی باشد.
صالحی امیری همچنین افزود: ایران و ارمنستان می‌توانند در زمینه تحقیقات تاریخی و فرهنگی همکاری‌های بیشتری داشته باشند. ارمنستان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخ غنی خود می‌تواند در این زمینه شریک مناسبی برای ایران باشد.
بهترین راه برای بهبود روابط میان کشورها «فرهنگ» است
وی همچنین در دیداری که با لینا مندونی وزیر فرهنگ یونان داشت، بیان کرد: برای بهبود و توسعه روابط دولت‌ها هیچ زمینه‌ای بهتر از حوزه فرهنگی نیست. ایران و یونان می‌توانند روابط خود را در زمینه‌های فرهنگی به ویژه حوزه‌های تخصصی مختلف از جمله پژوهش و کاوش‌های باستان‌شناسی و حفاظت و مرمت آثار تاریخی بهبود ببخشند. با توسعه ارتباطات بین پژوهشگاه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با مراکز علمی و پژوهشی یونان و سایر کشورهای دیگر و تبادل علوم و تجربیات در حوزه‌های مختلف علاوه بر رشد علمی مورد انتظار، بسترهای بهبود روابط و سایر همکاری‌ها از جمله توسعه گردشگری فراهم می‌شود.
صالحی امیری ادامه داد: برگزاری هفته‌های فرهنگی مشترک در تهران و آتن نیز می‌تواند ضمن معرفی ارزش‌های فرهنگی باعث شناخت ملت‌ها از یکدیگر شود. در حال حاضر این همکاری مشترک با چین در حال انجام است و روزانه ۸۰ هزار نفر از آثار تاریخی ایران در این کشور دیدن می‌کنند.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با اشاره به ظرفیت‌های تاریخی و میراث فرهنگی غنی کشور و ویژگی‌های منحصر به فرد آثار ایران از جمله تمدن درخشان جیرفت در استان کرمان و سایر مناطق جریان‌ساز تاریخی، با پیشنهاد بازدید از این آثار و بررسی توافقات آتی، از وزیر فرهنگ یونان برای حضور در ایران دعوت به عمل آورد.
وی خواستار مقابله جدی با قاچاق و فروش اموال تاریخی شد و ادامه داد: نکته مهمی که در اجلاس هم به آن تاکید خواهم داشت بحث همکاری کشورهای عضو برای مقابله با قاچاق آثار تاریخی است. این آثار مختصات و اصالت مشخصی دارند و جلوگیری از قاچاق آنها با همکاری یکدیگر امکان‌پذیر است.
صالحی امیری در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در حوزه صنایع‌دستی نیز ایران حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. از ۴۰۰ مورد صنایع‌دستی در دنیا ۲۹۹ گونه آن در ایران در حال تولید است. اگر یونان حمایت کند ما آمادگی داریم نمایشگاه صنایع‌دستی و فرش‌های دستباف ایرانی را در آتن برگزار کنیم تا علاوه بر نزدیکی بیشتر بین هنرمندان تحولی عظیم در روابط بین ۲ ملت ایجاد شود.
ضرورت اتخاذ موضع‌گیری قاطع جامعه جهانی در مورد جنایات جنگی و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همچنین در هشتمین نشست کشورهای عضو مجمع تمدن‌های باستانی تصریح کرد: فرهنگ بهترین بهانه برای مصاحبت و گفت‌وگوی کشورها با یکدیگر است. فرهنگ بیش از هر عامل دیگری می‌تواند منجر به گسترش صلح در جهان شود. کشورهای تاریخی و تمدن‌های باستانی با ایفای نقش منحصربه‌فرد خود و تجسم بخشیدن به گذشته و آینده مشترک می‌توانند به مثابه الگوهای مبتنی بر تجارب زیسته، میانه‌دار نظم جدید جامعه جهانی باشند.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران با میراث غنی و کهن خود مفتخر است که همواره در ساخت فرهنگی جامعه جهانی سهیم بوده است. ایران به ارزش‌های میراث‌فرهنگی به عنوان سرمایه‌ای نمادین و غیرقابل تکرار که می‌تواند با آگاهی‌بخشی و پیام‌رسانی به جامعه منجر به گفت‌وگو صلح و همکاری میان ملت‌ها شود، باور دارد.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اضافه کرد: ایران با داشتن بیش از یک‌میلیون اثر ملموس و ناملموس یکی از بزرگترین تمدن‌های کهن جهان شناخته می‌شود. کشوری که در حال حاضر با ۲۸ اثر ملموس و ۲۶ اثر معنوی و ناملموس ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو جایگاه خوبی دارد. در حال حاضر نیز ۵۰ اثر تمدنی دیگر را در نوبت ثبت داریم. تمدن‌های صفویه، ساسانی، هخامنشی، مادها و آثار هگمتانه، آثار شهر سوخته و تمدن تازه کشف شده در جیرفت، حکایت از تمدن دیرینه و باستانی ایرانیان دارد.
وی با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به فرهنگ‌ها گفت: تعامل رو در روی ملت‌ها از طریق فرهنگ مقدم بر حسن همجواری و یا حتی روابط مسالمت‌آمیز با یکدیگر خواهد بود چراکه به واسطه این نوع تعامل کشورها وارد نوعی همگرایی و تقارب می‌شوند که همواره با صلح همراه خواهد بود. صلح، الفت و انس تنها با تعامل رو در رو حاصل می‌شود و این تعامل تنها از مسیر فرهنگ محقق خواهد شد.
صالحی‌امیری در بخش دیگر سخنان خود در هشتمین نشست کشورهای عضو مجمع تمدن‌های باستانی تاکید کرد: استعمار نوین مترصد گفت‌وگوی کشورها از طریقی به غیر از فرهنگ است تا عناصر وحدت‌بخش همچون میراث‌فرهنگی کمرنگ شود و با تعیین مرزهای مشخص و دولت مدرن با ادعای ناسیونالیسم سعی در محو کردن ریشه‌های فرهنگی کند. امروزه جهان با چالش‌های بی سابقه‌ای در حوزه حفاظت از میراث‌فرهنگی روبه‌روست. تخریب آثار تاریخی در درگیری‌های مسلحانه، قاچاق و غارت اموال فرهنگی، تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی همگی تهدیدهایی خطیر برای میراث مشترک بشری هستند. همچنین جهانی‌سازی و تحولات سریع فرهنگی و اجتماعی اگرچه فرصت‌های جدیدی برای تعاملات و مراودات فرهنگی ایجاد کرده اما می‌تواند به از میان رفتن ارزش‌های فرهنگی منجر شود.
وی راه مقابله و مواجهه با این چالش‌ها را معاضدت و همکاری‌های بین‌المللی و اقدامات هماهنگ ضروری که نیازمند سازوکارهای عملی برای تحقق این مهم است، دانست.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اضافه کرد: در راستای اهداف این نشست و براساس مفاهیم ارائه شده در بیانیه‌های پیشین جمهوری اسلامی ایران ضمن تقدیر و تشکر از اهتمام کشور ارمنستان نسبت به توسعه و تقویت انسجام‌پذیری مجمع تمدن‌های باستانی، معتقدم «ساختارمندسازی» مجمع پس از برداشتن گام‌هایی در جهت ایجاد زمینه‌هایی برای همکاری و تعامل بیشتر مناسب خواهد بود.
وی همکاری‌های فرهنگی و تمدنی برای مقابله با چالش‌های جهانی را ضرورت امروز عنوان کرد و افزود: شایسته است با همکاری و همبستگی، جهان مقبولی برای نسل‌های آینده بسازیم؛ جهانی که در آن تنوع فرهنگی به عنوان سرمایه‌ای گران‌بها صیانت و پاسداری شود و میراث‌فرهنگی ابزاری برای توسعه پایدار جوامع باشد. با توجه به این مهم و تحولات اخیر منطقه ضرورت اتخاذ موضع‌گیری صریح و قاطع جامعه جهانی در مورد جنایات جنگی و نسل کشی رژیم‌صهیونیستی در غزه و لبنان و تخریب گسترده مراکز و آثار فرهنگی و لزوم حفظ کرامت و نگهداشت شایسته اماکن مذهبی و فرهنگی در سوریه اهمیت بالایی پیدا کرده است.
صالحی‌امیری در پایان از دولت ارمنستان برای میزبانی این نشست و از تمامی اعضای مجمع تمدن‌های باستانی برای تلاش‌هایشان قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد نتایج این نشست به تقویت همکاری‌های فرهنگی و تمدنی میان ملت‌ها بیانجامد.
روابط ایران و ارمنستان در حوزه فرهنگ نیاز به تقویت دارد
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همچنین در دیدار با گِووُرگ پاپُویان وزیر اقتصاد ارمنستان با ارائه توضیحاتی از مزیت‌ها و ویژگی‌های برجسته فرهنگی، میراثی و جذابیت‌های کشورمان به ویژه در حوزه‌های طبیعی و گردشگری گفت: ایران و ارمنستان با توجه به تمدن و تاریخ مشترک و نزدیکی ملت‌ها ظرفیت‌های بسیاری برای پیوند و نزدیکی بیشتر با یکدیگر دارند. به طور مثال می‌توان با ثبت مشترک آئین‌های مختلف و آثار مشترک تاریخی، گام‌های محکم‌تری در دوستی بیشتر ۲ ملت برداشت.
وی ادامه داد: اراده دولت جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری با دولت ارمنستان و ارتباطات گسترده‌تر در حوزه‌های مختلف است. روابط اقتصادی و سیاسی مناسبی داریم اما در حوزه همکاری‌های فرهنگی و تبادل گردشگر نیازمند تقویت بیشتر و توافقات جدید و مؤثر هستیم. در این خصوص معرفی ارزش‌های فرهنگی و اشتراکات تاریخی اهمیت فراوانی دارد.
وزیر میراث فرهنگی با اشاره به یادداشت تفاهم کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران با فدراسیون اتومبیلرانی ارمنستان ادامه داد: ارمنی‌ها به مناطق جنوبی و دریا و جزیره‌های ایران علاقه بسیاری دارند و همین امر زمینه‌ای برای افزایش بازدید گردشگران ارمنستانی از ظرفیت‌های طبیعی در جنوب ایران است.
صالحی‌امیری با تاکید بر جایگاه مناسب ایران در حوزه گردشگری سلامت افزود: با توجه به زیرساخت‌های پیشرفته و نیروی انسانی خبره و ارزانی درمان، گردشگران سلامت نقاط مختلف دنیا از جمله ارمنستان می‌توانند امور درمانی خود را در ایران سپری کنند.
او در پایان صحبت‌های خود بر ضرورت امضای تفاهم‌نامه در حوزه حمل و نقل، هواپیمایی و افزایش پرواز میان ۲ کشور و همچنین لزوم رفع موانع پیش‌روی در این حوزه تاکید کرد.
دیپلماسی فرهنگی بستر توسعه دیپلماسی سیاسی است
وزیر میراث فرهنگی همچنین در دیدار با آرارات میرزویان وزیر خارجه ارمنستان در سخنانی با اشاره به میزبانی این کشور از هشتمین نشست مجمع تمدن‌های باستانی، اظهار کرد: اجلاس بسیار خوبی در ارمنستان برگزار شد. اهداف و توافقات این اجلاس اگر جدی و با برنامه پیاده شود آینده خوبی در انتظار کشورهای عضو خواهد بود.
صالحی امیری افزود: دیپلماسی فرهنگی می‌تواند بستر مناسبی برای دیپلماسی سیاسی باشد هر چند که مسائل فرهنگی تحت تأثیر مسائل سیاسی قرار نمی‌گیرد. در ایران جامعه نجیبی به نام ارمنی‌ها داریم و آثار تاریخی متعلق به ارمنی‌ها مانند کلیساهای تاریخی‌شان را ضمن ثبت ملی و جهانی، معرفی، حفاظت و مرمت می‌کنیم.
وی گفت: همچنین ما با ارمنستان زمینه همکاری گردشگری خوبی داریم اما می‌تواند بهتر باشد و شاهد رشد گردشگر باشیم که افزایش پروازها و نیز تسهیل در رفت و آمد گردشگران از طریق مرزهای زمینی و با خودروی شخصی می‌تواند در این خصوص تأثیرگذار باشد.
وزیر میراث فرهنگی عنوان کرد: برپایی نمایشگاه‌های آثار تاریخی مشترک و نیز برپایی نمایشگاه‌های صنایع‌دستی می‌تواند موجب تقویت همکاری‌های فرهنگی بین ایران و ارمنستان شود.
بر این اساس باید گفت که دیپلماسی فرهنگی به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در روابط بین‌الملل، نقش بسزایی در ارتقا تصویر یک کشور در عرصه جهانی ایفا می‌کند؛ در این راستا، گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های دیپلماسی فرهنگی، می‌تواند به معرفی فرهنگ، تاریخ و تمدن یک کشور کمک کند و در عین حال، موجب تقویت روابط بین‌المللی و کاهش تنش‌ها شود چراکه این حوزه به عنوان یک پل ارتباطی میان ملت‌ها عمل می‌کند و می‌تواند به ایجاد دوستی و تفاهم میان کشورها کمک کند.
دیپلماسی فرهنگی به ویژه در حوزه گردشگری، ابزاری قدرتمند برای مقابله با پروژه‌های ایران‌هراسی است؛ با تکیه بر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی و تجربه مثبت گردشگران، ایران می‌تواند تصویر خود را در سطح بین‌المللی بهبود بخشد و روابط دوستانه‌تری با دیگر کشورها برقرار کند. این امر نه تنها به توسعه اقتصادی کمک می‌کند بلکه موجب افزایش تفاهم و همکاری میان ملت‌ها نیز خواهد شد.
نظر شما