تهدیدات زیر آب دیگر پنهان نیست

به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز، پیشرفت‌های فناورانه نقش بسیار مهمی در افزایش توانمندی‌های نظامی و صنعتی کشورها ایفا می‌کند. یکی از حوزه‌های جذاب و پیچیده در این زمینه، توسعه فناوری‌های پیشرفته برای ردیابی زیردریایی‌ها و اهداف زیرسطحی است. زیردریایی‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای نظامی در استراتژی‌های دفاعی و هجومی شناخته می‌شوند و توانایی شناسایی و ردیابی آن‌ها، برای هر کشوری مزیت بزرگی محسوب می‌شود.

در این راستا، محققان چینی توانسته‌اند با بهره‌گیری از فناوری سنتز امواج میکروویو پرانرژی به دستاوردی چشمگیر دست پیدا کنند. این فناوری که به‌عنوان «رادار شبح» شناخته می‌شود، می‌تواند امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بسیار پایین (ELF) را تولید کند و امکان شناسایی زیردریایی‌های مخفی در عمق آب را فراهم کند. یکی از نکات برجسته این فناوری، توانایی آن در حرکت با سرعت مشابه نور است که امکان ردیابی سریع‌تر و دقیق‌تر را فراهم می‌کند.

امواج ELF با ویژگی‌های خاص خود، توانایی نفوذ به عمق صدها متر را دارند. این نوع امواج، برخلاف امواج معمولی که در سطح دریا متوقف می‌شوند، می‌توانند به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ کنند و اهدافی همچون زیردریایی‌های هسته‌ای را شناسایی کنند. محققان آکادمی علوم چین اعلام کرده‌اند که این فناوری قادر است سطح مقطع راداری (RCS) زیردریایی‌ها را تا ۸۸ متر مربع افزایش دهد که این مقدار برای یک هدف زیرآبی بسیار چشمگیر است.

فناوری‌های جدید در زمینه طراحی آنتن‌ها و استفاده از امواج ELF تحولی اساسی در بسیاری از حوزه‌ها ایجاد کرده‌اند. کاهش ابعاد آنتن‌ها و امکان نصب سیستم‌های پیشرفته روی ناوهای جنگی و پهپادها، قابلیت حمل و استفاده از این فناوری‌ها را به‌طرز چشمگیری افزایش داده است.

این پیشرفت‌ها نه‌تنها در شناسایی اهداف زیرآبی و بهبود عملیات‌های نظامی مؤثر است، بلکه می‌تواند در جست‌وجوهای زیرآبی، نظارت بر فعالیت‌های غیرقانونی، شناسایی منابع معدنی و عملیات نجات نیز کاربرد داشته باشد.

کاربردهای گسترده فناوری رادار شبح

سید حسام هاشیم، کارشناس ارشد مخابرات در رابطه با فناوری نوین رادار شبح به خبرنگار ایمنا می‌گوید: این فناوری یکی از پیشرفته‌ترین انواع ردیابی است که با بهره‌گیری از امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بسیار پایین (ELF)، تحولی در شناسایی اهداف زیرآبی ایجاد کرده است، این امواج به‌دلیل طول موج بلند خود، قابلیت نفوذ در محیط‌های متراکم و عمق زیاد آب را دارند و می‌توانند زیردریایی‌ها را در شرایطی که سایر فناوری‌ها ناتوان‌اند، شناسایی کنند.

وی می‌افزاید: یکی از ویژگی‌های کلیدی این فناوری، تولید جریان مداوم سیگنال‌های فرکانس پایین است که به کمک آن، امکان ردیابی اهداف زیرآبی با دقت بالاتری فراهم می‌شود. علاوه‌بر این، توانایی حرکت این منبع سیگنال با سرعت مشابه نور، موجب می‌شود که داده‌ها به‌سرعت پردازش شوند و اطلاعاتی لحظه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های نظامی ارائه دهند.

کارشناس مخابرات توضیح داد: استفاده از این فناوری، می‌تواند به کشف سریع تهدیدات زیرآبی، همچون زیردریایی‌های دشمن یا دستگاه‌های مین‌گذاری‌شده، کمک کند، این فناوری توانایی پیشگیری از حملات ناگهانی را دارد و برای کشورهایی که به‌دنبال حفظ برتری نظامی در دریا هستند، یک سرمایه‌گذاری راهبردی محسوب می‌شود.
هاشمی بیان می‌کند: یکی از مزایای اصلی امواج ELF، افزایش سطح مقطع راداری (RCS) اهداف زیرآبی است، با توجه به تحقیقات انجام‌شده توسط محققان چینی، سطح مقطع راداری یک زیردریایی هسته‌ای در آب می‌تواند به ۸۸ متر مربع برسد، این امر به‌طور قابل توجهی احتمال شناسایی زیردریایی‌ها را افزایش می‌دهد، حتی در شرایطی که تجهیزات پنهان‌کاری در آن‌ها به کار رفته باشد.

وی اضافه می‌کند: این فناوری از ردیاب‌های مغناطیسی پیشرفته استفاده می‌کند که می‌توانند با نصب روی پهپادها یا ناوهای جنگی، به سرعت اطلاعات دقیقی از محیط زیرآبی دریافت کنند، در واقع با استفاده از این سیستم‌ها، توانایی ردیابی به سطحی فراتر از استانداردهای کنونی افزایش پیدا می‌کند و به‌ویژه در میدان‌های جنگ دریایی، تأثیر چشمگیری خواهد داشت.

تحول در طراحی آنتن‌ها

محمد کاظمی، کارشناس فناوری ارتباطات، درباره پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در طراحی آنتن‌ها به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یکی از محدودیت‌های فناوری امواج ELF، نیاز به آنتن‌های بزرگ و طولانی برای تولید سیگنال‌های فرکانس پایین است، اما محققان چینی موفق شده‌اند با کاهش طول آرایه انتشار دهنده به ۱۰۰ متر، این محدودیت را برطرف کنند. این تغییر، امکان نصب این سیستم‌ها روی ناوهای جنگی یا حتی پهپادهای نظامی را فراهم کرده است.

وی می‌افزاید: این کاهش در ابعاد آنتن، تحول بزرگی در قابلیت حمل و استفاده از این فناوری ایجاد کرده است. علاوه‌بر این، امواج پرقدرتی که توسط این آنتن‌ها تولید می‌شود، در آسمان همگرا می‌شوند و یک منبع مجازی رادیویی ایجاد می‌کنند که توانایی شناسایی اهداف را در محیط‌های پیچیده زیرآبی به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

کارشناس فناوری ارتباطات تاکید می‌کند: این تغییرات موجب شده است که کاربردهای این فناوری به حوزه‌های مختلفی از جمله عملیات نظامی و تحقیقاتی گسترش پیدا کند. به‌عنوان مثال در عملیات‌های جست‌وجوی زیرآبی، این حسگرهای فشرده می‌توانند به‌سرعت اطلاعات دقیقی از محیط ارائه دهند و در زمان و منابع صرفه‌جویی کنند.

کاظمی در مورد کاربردهای مختلف این فناوری اظهار می‌کند: فناوری رادار شبح نه‌تنها در شناسایی زیردریایی‌ها، بلکه در نظارت بر فعالیت‌های غیرقانونی همچون قاچاق دریایی یا صید غیرمجاز نیز کاربرد دارد، همچنین این سیستم‌ها می‌توانند در شناسایی منابع معدنی زیرآبی یا پایش وضعیت بستر دریاها مورد استفاده قرار گیرند.

وی ادامه می‌دهد: یکی دیگر از حوزه‌های کاربردی این فناوری، عملیات نجات و بازیابی زیرآبی است، در مواقع بروز حوادث دریایی، استفاده از این سیستم‌ها می‌تواند به شناسایی سریع مکان کشتی‌های غرق‌شده یا افراد ناپدیدشده کمک کند، همچنین این فناوری می‌تواند به بهبود امنیت دریایی در مناطق حساس جغرافیایی کمک کند.

کارشناس فناوری ارتباطات درباره تأثیرات نظامی این فناوری می‌گوید: فناوری رادار شبح می‌تواند موازنه قوا در جنگ‌های دریایی را تغییر دهد، کشورهایی که به این فناوری دسترسی پیدا کنند، می‌توانند برتری قابل توجهی در شناسایی و مقابله با تهدیدات زیرآبی کسب کنند، به‌ویژه در مناطقی همچون اقیانوس آرام، که فعالیت‌های زیردریایی به‌طور مداوم در جریان است، این فناوری می‌تواند نقش حیاتی ایفا کند.

کاظمی بیان می‌کند: علاوه‌بر شناسایی زیردریایی‌ها، این فناوری می‌تواند در شناسایی مین‌های دریایی یا دستگاه‌های جاسوسی زیرآبی نیز استفاده شود. به این ترتیب، تهدیدات موجود در محیط‌های دریایی به‌سرعت خنثی شده و امنیت منطقه‌ای افزایش پیدا می‌کند.

به گزارش ایمنا، این فناوری با توانایی شناسایی تهدیدات زیرآبی همچون مین‌های دریایی و دستگاه‌های جاسوسی، امنیت مناطق حساس را تقویت کرده و می‌تواند موازنه قوا در جنگ‌های دریایی را تغییر دهد. در مناطقی همچون اقیانوس آرام که فعالیت‌های زیردریایی در جریان است، این فناوری به‌ویژه در شناسایی تهدیدات و مقابله با آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. به‌طور کلی، این نوآوری‌ها نه‌تنها کارایی نظامی را بهبود می‌بخشد، بلکه در حفظ امنیت و نظارت بر محیط‌های زیرآبی نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند.

یکی از چالش‌های مهم در توسعه چنین فناوری‌هایی، نیاز به آنتن‌های بسیار بزرگ برای تولید امواج ELFاست که به‌طور معمول، تولید سیگنال‌های فرکانس پایین نیازمند آنتن‌هایی با طول صدها کیلومتر است، اما محققان چینی با کاهش طول این آنتن‌ها به ۱۰۰ متر، موفق شده‌اند آن‌ها را به‌اندازه‌ای کوچک کنند که بتوانند روی ناوهای جنگی یا پهپادها نصب شوند. این کاهش اندازه، امکانات و قابلیت‌های جدیدی برای استفاده عملی از این فناوری فراهم کرده است.

علاوه‌بر این استفاده از فناوری حسگرهای فشرده، به ردیابی زیردریایی‌ها در میدان‌های گسترده‌تر کمک می‌کند. این حسگرها می‌توانند روی پهپادها نصب شوند و شیب ردیابی اهداف در کل میدان را مشخص کنند. این امر نه‌تنها کارایی عملیات‌های نظامی را افزایش می‌دهد، بلکه موجب می‌شود هزینه‌ها و محدودیت‌های عملیاتی کاهش پیدا کند.

تحلیلگران معتقدند که فناوری رادار شبح می‌تواند انقلابی در استراتژی‌های دفاعی و نظارتی ایجاد کند، این فناوری نه‌تنها در زمینه‌های نظامی، بلکه در حوزه‌های دیگر نظیر تحقیقات زیرآبی، شناسایی منابع معدنی زیر دریا و نظارت بر فعالیت‌های غیرقانونی دریایی نیز کاربرد دارد.