به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، چهارم دسامبر هر سال، روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش است و آگاهی جهانی را در مورد حفظ گیاهان و جانوران در معرض خطر و اکوسیستم‌های در حال نابودی زمین گسترش می‌دهد. انسان‌ها مهاجم‌ترین گونه روی زمین هستند که باشکوه‌ترین موجودات طبیعت را در معرض خطر انقراض قرار می‌دهند و با طمع خود بعضی از آن‌ها را به ورطه انقراض کشانده‌اند. این امر آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به اکوسیستم حیات‌وحش وارد می‌کند.
روز جهانی حفاظت از حیات وحش World Wildlife Conservation Day فرصتی برای آگاهی، تأمل و اقدام در مورد مسائلی است که تعادل تنوع زیستی حیات‌وحش کره زمین را تهدید می‌کند. به دلیل تقاضا برای قطعات و محصولات غیرقانونی حیوانات در بازار سیاه، انسان‌ها به شکار، شکار غیرقانونی و سلاخی چندین گونه حیات‌وحش تا مرز انقراض پرداخته‌اند و هدف این روز برجسته کردن اهمیت حفاظت از حیات‌وحش است و مردم را تشویق می‌کند تا برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض اقدام کنند.
حیات‌وحش به موجوداتی اطلاق می‌شود که بدون دخالت انسان در طبیعت رشد و زندگی می‌کنند. زمین زیستگاه گونه‌های بی‌شماری است که بسیاری از آن‌ها به‌دلیل تهدیداتی همچون از دست دادن زیستگاه، شکار غیرقانونی و تغییرات آب‌وهوایی در آستانه انقراض هستند. روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش به‌عنوان یادآوری برای حفظ و حفاظت از این گونه‌ها برای حفظ تعادل اکولوژیکی و توسعه پایدار برگزار می‌شود. این روز فرصتی برای تأمل در مورد نقش اساسی حیات‌وحش در حفظ هماهنگی اکولوژیکی و رسیدگی به مسائل مبرمی است که بر بقای گیاهان و جانوران تأثیر می‌گذارد.
تاریخ روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش ۱۴۰۳
روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش هر سال چهارم دسامبر مصادف با چهاردهم آذر ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.
تاریخچه روز جهانی حفاظت از حیات وحش
دخالت انسان در اکوسیستم طبیعی جهان قرن‌هاست که ادامه دارد. انسان در دنیای مدرن، با سفر و اقامت در نقاط مختلف جهان، زمین‌های حیات‌وحش را برای کشاورزی پاکسازی کرد، جنگل‌ها را برای کشتی‌سازی از بین برد و با حرص و طمع برای کسب پول شروع به شکار حیوانات و تله‌گذاری برای آن‌ها کرد. با گذشت سال‌های متمادی، شکار قانونی و غیرقانونی در حیات‌وحش رایج‌تر شد و جمعیت حیات‌وحش در سراسر جهان شروع به کاهش کرد.
در دهه ۱۹۱۰ حافظان محیط زیست سازمان‌هایی را برای حمایت از قوانین شکار و احیای حیات‌وحش تشکیل دادند و در سال ۱۹۶۹، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، ریچارد نیکسون، قانون حفاظت از گونه‌های در خطر انقراض را تصویب کرد تا از گونه‌های در معرض خطر محافظت کند.
هشتم نوامبر ۲۰۱۲، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، هیلاری کلینتون، فراخوانی برای افزایش آگاهی و جلب مشارکت محافظان و علاقه‌مندان به حیات‌وحش صادر و اثر مخرب قاچاق و آسیب شدید اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از این فعالیت‌های غیرقانونی را برجسته کرد و خواهان تعیین روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش شد. او همچنین در این زمان استراتژی کاخ سفید را برای رسیدگی به مشکل جهانی قاچاق حیات‌وحش و مبارزه با آن تشریح کرد. تلاش‌های او موجب تعیین چهارم دسامبر به‌عنوان روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش شد.
به‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته، امروزه نیز تجارت غیرقانونی گونه‌های در معرض خطر انقراض در بازار سیاه رو به افزایش است و هرچند دولت‌ها در سراسر جهان تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا جلوی این اقدام را بگیرند، همه گونه‌ها از شر شکارچیان انسانی در امان نیستند. این امر نه‌تنها بر حیات‌وحش، بلکه بر زندگی میلیون‌ها نفری تأثیر می‌گذارد که در مناطق جنگلی یا نزدیک به آن زندگی می‌کنند. طبق گزارش اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، حدود ۸۴۰۰ گونه از گیاهان و جانوران وحشی به‌شدت در معرض خطر و ۳۰ هزار گونه دیگر آسیب‌پذیر هستند، بعضی از گونه‌ها پیش از این ناپدید شده‌اند و بیش از یک میلیون گونه در آستانه انقراض هستند.
شعار روز جهانی حفاظت از حیات‌وحش ۲۰۲۴
حیوانات منقرض‌شده در عصر حاضر
اگر جمعیت یک گونه خاص بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کند و جمعیت آن به کمتر از ۲۵۰ عدد بالغ محدود شود، آن گونه به‌عنوان در معرض خطر طبقه‌بندی می‌شود. در حال حاضر ۴۱ هزار و ۴۱۵ گونه در لیست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت وجود دارد که ۱۶ هزار و ۳۰۶ گونه از آن‌ها در معرض خطر انقراض هستند. طی ۵۰۰ سال گذشته، فعالیت‌های انسانی ۸۶۹ گونه حیات‌وحش را به‌طور کامل منقرض کرده است و طی یک بررسی تکان‌دهنده مشخص شد اندازه جمعیت حیات‌وحش بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۸ به میزان ۶۸ درصد کاهش پیدا کرده است. اندونزی، چین و هند از کشورهایی هستند که بیشترین گونه پستانداران و پرندگان در معرض خطر را در خود جای داده‌اند.
انقراض حیوانات ممکن است در اثر رویدادهای طبیعی همچون گرمایش جهانی، سرد شدن بیش‌ازحد آب‌وهوا یا تغییر در سطح دریاها ایجاد شود، اما در دوران مدرن، عامل اصلی این پدیده ویرانگر فعالیت‌های انسانی بوده است. تخریب زیستگاه‌های طبیعی به‌منظور گسترش زمین‌های کشاورزی و قطع کردن درختان جنگل‌ها در کنار آلودگی‌های آب، هوا و خاک ناشی از اقدامات انسان‌ها، وارد کردن گونه‌های بیگانه به یک زیستگاه و ماهیگیری یا شکار بیش از حد، عامل اصلی انقراض مدرن است. از سوی دیگر تغییرات آب‌وهوایی ناشی از فعالیت‌های انسانی به‌طور فزاینده‌ای موجب انقراض گونه‌های حیات‌وحش می‌شود.
دودو Dodo
دودو یک پرنده بدون بال منقرض‌شده با حدود یک متر قد و ۱۰ تا ۱۸ کیلوگرم وزن بود که در جزایر موریس زندگی می‌کرد. تصاویر متنوع و گزارش‌های مکتوب مربوط به این پرونده به قرن هفدهم بازمی‌گردد، بنابراین ظاهر دقیق آن معمایی حل‌نشده محسوب می‌شود و فرض بر این است که پرنده به دلیل در دسترس بودن منابع غذایی فراوان (دانه‌ها، ریشه‌ها و میوه‌های ریخته‌شد) روی زمین و نبود شکارچیان در محل زندگی‌اش، هرگز برای پرواز تکامل پیدا نکرد. ملوانان هلندی برای نخستین بار در سال ۱۵۹۸ به دودو اشاره کرده‌اند. این پرنده توسط ملوانان، حیوانات اهلی آن‌ها و گونه‌های مهاجمی که انسان به زیستگاهش وارد کرده بود، تا حد انقراض شکار و آخرین دودو باقی‌مانده در سال ۱۶۶۲ مشاهده شد.
آئوک بزرگ Great Auk
آئوک پرنده‌ای بزرگ و بدون بال در اقیانوس اطلس شمالی تا جنوب اسپانیا با میانگین قد ۷۵ تا ۸۵ سانتی‌متر و وزن حدود پنج کیلوگرم بود. آئوک بزرگ شناگر قدرتمندی بود که به آن کمک کرد برای یافتن غذا در زیر آب به شکار بپردازد. آخرین آئوک‌ها در جزیره الدی Eldey زندگی می‌کردند و تا سال ۱۸۳۵ همه آن‌ها از بین رفتند. آخرین آئوک‌های باقی‌مانده سال ۱۸۴۴ توسط سه مرد در سنت کیلدا اسکاتلند کشته شد، زیرا آن‌ها این پرندگان را جادوگر می‌دانستند و معتقد بودند عامل به راه افتادن طوفان بزرگی بود که به‌راه افتاده هستند.
گاو دریایی استلرز Stellers Sea Cow
گاو دریایی استلرز (که به نام جورج استلر، طبیعت‌شناسی که آن را در سال ۱۷۴۱ کشف کرد، نام‌گذاری شد)، یک پستاندار گیاه‌خوار بزرگ بود که گفته می‌شود حداقل هشت تا ۹ متر رشد می‌کرد و حدود هشت تا ۱۰ تن وزن داشت. این موجود ساکن جزایر نزدیک جنوب غربی آلاسکا و جزایر کامندر دریای برینگ و پستانداری اهلی بود که بیشتر وقت خود را صرف خوردن کلپ (جلبک‌های قهوه‌ای دریایی بزرگ) می‌کرد، بااین‌حال قادر به زیر آب بردن کامل بدن عظیم خود نبود و این امر آن را در برابر شکارچیان انسانی آسیب‌پذیر کرد. گاو دریایی استلرز تنها در عرض ۲۷ سال پس از کشف توسط اروپایی‌ها شکار و منقرض شد.
ببر تاسمانی Tasmanian Tiger
ببر تاسمانی بومی استرالیا، تاسمانی و گینه نو و یک کیسه‌دار گوشت‌خوار بزرگ بود. این موجود ظاهر یک سگ با جثه متوسط تا بزرگ با وزن ۳۰ کیلوگرم را داشت که طول بینی تا دم آن به دو متر می‌رسید، اما به‌واسطه نوارهای تیره که ظاهری ببرمانند به آن می‌بخشید به این اسم نامیده شد. شکار تا حد انقراض توسط انسان، ورود سگ‌های وحشی و همچنین بیماری‌هایی به‌واسطه حضور انسان به زیستگاه طبیعی آن‌ها منجر به انقراض ببر تاسمانی شد. آخرین ببر تاسمانی وحشی در طبیعت بین سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۰ کشته شد و آخرین آن‌ها در سال ۱۹۳۶ در باغ وحش هوبارت تاسمانی درگذشت.
کبوتر وحشی Wild Pigeon
کبوتر وحشی یا کبوتر مسافر که بومی آمریکای شمالی بود، از اوایل قرن بیستم منقرض شد. تخمین زده می‌شود که بین سه تا پنج میلیارد از این کبوترها پیش از ورود اروپایی‌ها به آمریکای شمالی در ایالات متحده آمریکا ساکن بودند، اما اسکان انسان‌ها منجر به جنگل‌زدایی انبوه و درنتیجه از بین رفتن زیستگاه و کاهش جمعیت این پرندگان شد. در قرن نوزدهم گوشت کبوتر به‌عنوان یک غذای ارزان برای فقرا تجاری‌سازی و موجب شکار آن‌ها در مقیاس گسترده شد. کبوتر مسافر در حدود سال ۱۹۰۰ در طبیعت از بین رفت و آخرین مورد شناخته‌شده آن در سال ۱۹۱۴ در اسارت مرد.
بز کوهی پیرنه Pyrenean Ibex
بز کوهی پیرنه یکی از چهار زیرگونه از بزهای ایبری اسپانیایی است که ساکن شبه جزیره ایبری بود. عرض شانه‌های این بز به ۶۰ تا ۷۶ سانتی‌متر می‌رسید و ۲۴ تا ۸۰ کیلوگرم وزن داشت. غذای آن نیز به‌طور عمده علف‌ها و گیاهان بود. تعداد بزهای کوهی پیرنه از نظر تاریخی به ۵۰ هزار عدد می‌رسید، اما در اوایل دهه ۱۹۰۰ این تعداد به کمتر از ۱۰۰ مورد کاهش پیدا کرد. علت این انقراض ناشناخته است، اما دانشمندان آن را به عواملی همچون شکار غیرقانونی و ناتوانی در رقابت با سایر پستانداران برای غذا و زیستگاه نسبت می‌دهند. آخرین بز کوهی پیرنه در سال ۲۰۰۰ بر اثر سقوط درخت در شمال اسپانیا کشته شد.
دلفین سفید بایجی Baiji White Dolphin
دلفین سفید بایجی که به آن دلفین رودخانه چین نیز می‌گویند، تنها در رودخانه یانگ‌تسه چین یافت می‌شد. این پستاندار تا هشت فوت طول و تا یک‌چهارم تن وزن داشت. آن‌ها به دلیل چشمان ریز و بینایی بسیار ضعیف خود برای پیمایش و شکار به پژواک صدا تکیه می‌کردند. تعداد این موجودات پس از ۲۰ میلیون سال زندگی در یانگ‌تسه، از دهه ۱۹۵۰ به بعد به‌شدت کاهش پیدا کرد و با صنعتی شدن چین و استفاده از رودخانه‌ها برای ماهیگیری، حمل‌ونقل و تولید برق‌آبی که تأثیر زیادی بر این پستانداران داشت، در معرض انقراض قرار گرفت. این حیوان به‌طور رسمی به‌عنوان منقرض شده به ثبت نرسیده است، اما از سال ۲۰۰۲ هیچ دلفین سفیدی در رودخانه یانگ‌تسه دیده نشد.
کرگدن سیاه آفریقای غربی West African Black Rhinoceros
کرگدن سیاه آفریقای غربی در چندین کشور منطقه جنوب شرقی آفریقا یافت می‌شد. این کرگدن با طول ۳ تا ۳.۸ متر و ارتفاع ۱.۴ تا ۱.۷ متر، وزنی بین ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ کیلوگرم و دو شاخ یکی به اندازه ۰.۵ تا ۱.۳ متر و دیگری بین دو تا ۵۵ سانتی‌متر داشت. رژیم غذایی این حیوان شامل گیاهان و شاخه‌های برگ‌دار بود. اعتقاد عده‌ای از افراد مبنی‌بر وجود خواص دارویی در این شاخ‌ها بدون هیچ دلیل علمی منجر به شکار غیرقانونی بی‌حدوحصر آن‌ها شد و هرچند در دهه ۱۹۳۰ اقدامات حفاظتی شدیدی برای حفاظت از این گونه انجام گرفت، تعداد آن‌ها همچنان رو به کاهش گذاشت. آخرین کرگدن سیاه آفریقای غربی در سال ۲۰۰۶ در کامرون دیده شد و این حیوان در سال ۲۰۱۱ به‌طور رسمی منقرض شد.
نظر شما