به گزارش خبرگزاری ایمنا، موضوع یارانه‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای اقتصادی و اجتماعی برای حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار، همواره در جوامع مختلف مطرح بوده است، در ایران پرداخت یارانه‌ها به‌ویژه در سال‌های اخیر به یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز در سیاست‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است.
هدف از پرداخت یارانه‌ها حمایت از قشرهای کم‌درآمد و کاهش نابرابری‌های اجتماعی است.
طرح هدفمندی یارانه‌ها که در ابتدا با هدف توزیع عادلانه‌تر منابع و کمک به گروه‌های آسیب‌پذیر مطرح شد، با گذشت زمان دچار پیچیدگی‌ها و چالش‌هایی شد.
اهمیت یارانه‌ها در حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر
آرمان خالقی، دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به خبرنگار ایمنا می‌گوید: از ابتدا دو دیدگاه مختلف درباره یارانه داشتیم، یارانه برای چه منظورهایی است؟ چرا یک دولت باید یارانه پرداخت کند؟ وقتی صحبت از یارانه می‌شود، باید مشخص کنیم که این یارانه برای حمایت از قشرهای آسیب‌پذیر و گروه‌هایی است که درآمد کافی برای تأمین هزینه‌های زندگی خود ندارند یا اینکه به‌عنوان سیاست‌های جبرانی برای کاهش اختلاف طبقاتی و درآمدی در جامعه در نظر گرفته می‌شود.
وی می‌افزاید: یارانه به‌عنوان کمکی از سوی دولت برای تأمین معیشت گروه‌های آسیب‌پذیر و کمتر برخوردار است، اما این مسئله با چالش‌هایی مواجه است، اول اینکه چطور باید گروه‌های مستحق را شناسایی کرده و منابع را به آن‌ها تخصیص دهیم؟ و دوم اینکه آیا یارانه‌ای که می‌دهیم، به‌طور واقعی کفایت می‌کند و به هدف اصلی‌اش می‌رسد؟
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره هدفمندی یارانه‌ها تصریح می‌کند: زمانی که این طرح اجرایی شد، حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد مردم برای دریافت یارانه ثبت‌نام کردند، این نشان می‌دهد که مردم تصور می‌کردند که یارانه‌ها حق آن‌هاست و می‌خواهند خودشان مدیریت کنند، حتی افرادی که از نظر اقتصادی وضعیت خوبی داشتند نیز برای دریافت یارانه ثبت‌نام کردند، این امر بیانگر این است که مردم نسبت به نحوه مدیریت یارانه‌ها و توزیع منابع توسط دولت اطلاع کافی نداشتند.
پیچیدگی‌های طرح هدفمندی یارانه‌ها
خالقی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر، یارانه‌های مختلفی همچون سوخت، انرژی، ارزاق در کشور پرداخت می‌شود، این یارانه‌ها از منابع عمومی تأمین می‌شود و هزینه‌هایی را برای دولت به‌دنبال دارد، در عین حال مردم از شدت مصرف بالا به‌ویژه در زمینه مصرف انرژی و سوخت دچار مشکل شده‌اند، ما هنوز در شرایطی هستیم که مصرف انرژی بالا است، در حالی که درآمدها پایین است، این تناقض موجب می‌شود که کار تصمیم‌گیری در این زمینه دشوار شود.
وی درباره اینکه چطور می‌توان این وضعیت را مدیریت کرد، می‌گوید: یکی از راه‌ها این است که یارانه‌ها هدفمند شوند، باید مشخص کنیم که چه میزان یارانه باید به کدام گروه‌های خاص تعلق گیرد، این مسئله باید به‌صورت شفاف اعلام شود، برای مثال یارانه‌هایی که برای واردات کالاهایی همچون نهادهای دامی پرداخت می‌شود، آیا به مردم می‌رسد یا خیر؟ بسیاری از یارانه‌ها ممکن است به دست مردم نرسد و به مسیرهای دیگری هدایت شوند.
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه می‌دهد: نبود شفافیت لازم در توزیع یارانه‌ها موجب می‌شود که اطلاعات غلط و احساسات اشتباه در مردم ایجاد شود، برای همین دولت باید اطلاعات به‌طور شفاف در این زمینه ارائه دهد و مشخص کند که به چه میزان یارانه پرداخت می‌شود و این یارانه‌ها به چه هدفی تخصیص داده می‌شوند، اگر یارانه‌ها هدفمند شوند، می‌توانیم بهتر آن را مدیریت کنیم.
ضرورت به‌کارگیری سیاست‌ها بر پایه عدالت اجتماعی
خالقی تاکید می‌کند: باید این نکته را هم در نظر گرفت که یارانه‌ها به‌عنوان حق عمومی مردم شناخته می‌شوند، بنابراین وقتی از فروش نفت و منابع عمومی صحبت می‌کنیم، مردم این را حق خود می‌دانند و از دولت انتظار دارند که این منابع را به‌درستی تقسیم کند، پرداخت یارانه از محل درآمدهای نفتی باید با دقت و کارشناسی شده انجام شود و نباید به‌صورت غیرمدبرانه و بدون هدف خاصی باشد.
وی می‌گوید: در صورتی که تصمیم‌گیری صحیحی در این زمینه انجام نشود، ممکن است به مشکلات بزرگ‌تری در آینده منجر شود؛ دولت هم باید با دقت بیشتری به این موضوع پرداخته و تصمیمات درستی بگیرد که هم در راستای تأمین رفاه مردم باشد و هم از منابع ملی به‌درستی استفاده شود.
به گزارش ایمنا، برای بهبود وضعیت یارانه‌ها لازم است دولت و نهادهای مربوطه با استفاده از آمار و اطلاعات دقیق، سیاست‌هایی بر پایه عدالت اجتماعی و اقتصادی به کار گیرد که در آن منابع به‌طور هدفمند و کارآمد به گروه‌های نیازمند تخصیص پیدا کند، تنها در این صورت است که یارانه‌ها می‌توانند به ابزار مؤثری برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شوند.
نظر شما