به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، افزایش بحران‌های اقلیمی منجر به تکرار و شدت بیشتر وقایع طبیعی به‌ویژه طوفان‌ها و باران‌های سیل‌زا شده است. سیلاب‌ها تهدیدات فراوان و غیرقابل‌بازگشتی برای جوامع ایجاد می‌کنند و کشورهایی که در مناطق با پتانسیل بالای وقوع سیل قرار دارند، همواره در تلاش هستند تا راهکارهای مناسبی برای پیشگیری از وقوع سیل و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از آن ارائه دهند. برنامه‌ریزی و طراحی صحیح جاده‌ها یکی از راهکارهای مؤثری است که می‌تواند از اثرات منفی سیلاب بکاهد و به حل بحران کمک کند.
جاده‌ها به‌عنوان پناهگاه موقت و مسیرهای تخلیه اضطراری نقش مهمی در پاسخ به بلایای طبیعی از جمله سیلاب ایفا می‌کنند. پناهگاه‌های اضطراری در شهرهای واقع در مناطق سیل‌خیز در چندین منطقه احداث می‌شوند با این حال نمی‌توانند تمام جمعیت یک منطقه آسیب‌دیده را در خود جای دهند؛ به همین دلیل جاده‌ها به‌عنوان مکمل پناهگاه‌های طوفانی و سایر تدابیر پاسخ به سیلاب شناخته می‌شوند.
نقش جاده‌ها در پیشگیری و مدیریت سیلاب
جاده‌ها نقشی کلیدی در پیشگیری و مدیریت سیلاب دارند و می‌توانند از طریق استراتژی‌های طراحی و عملکردهای مختلف به کاهش خطرات سیلاب کمک کنند. طراحی و نگهداری از زیرساخت‌های جاده‌ای بخشی از اجزای حیاتی استراتژی‌های مؤثر مدیریت سیلاب است و راهکارهای مختلفی برای جلوگیری مؤثر از وقوع سیلاب در معابر وجود دارد که بر بهبود زهکشی، مدیریت آب‌های طوفانی و استفاده از زیرساخت‌های سبز تمرکز دارند.
بهبود سیستم‌های زهکشی
نگهداری مستمر و اطمینان از نبودن زباله‌های دردسرساز در زیرساخت‌های زهکشی از جمله چاه‌های طوفان و مجراهای زیرزمینی آب اهمیت زیادی در عملکرد صحیح آنها و در نتیجه کاهش خطرات سیلاب دارد. شیب‌دار کردن جاده‌ها و پارکینگ‌ها به سمت سیستم‌های مدیریت رواناب طوفانی کمک می‌کند تا جریان آب به‌صورت مؤثری هدایت شود و از انباشت آن در معابر جلوگیری کند. ادغام سیستم‌های زهکشی قوی عملکرد مقاومتی جاده‌ها در برابر سیل و آسیب‌های آن را بیشتر تقویت می‌کند و آنها را به بخشی اساسی در مدیریت بحران و تلاش‌های سازگاری با تغییرات آب‌وهوایی تبدیل می‌کند.
استفاده از مواد نفوذپذیر
استفاده از آسفالت‌های نفوذپذیر و دیگر راهکارهای مشابه که به آب باران اجازه می‌دهند از روی جاده به سیستم سنگ‌ریزه‌ای زیرین جریان پیدا کنند، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش رواناب‌ها دارد و می‌تواند تا حدی جلوی وقوع سیلاب را بگیرد. ادغام پیاده‌روهای نفوذپذیر، باغ‌ها و سایر فضای سبز در شهرها نیز می‌تواند به بهبود جذب آب و کاهش اثرات سیلاب کمک کند.
جاده‌های مرتفع و سطوح شناور
از دیگر راهکارهای مؤثری که در بعضی کشورها به‌منظور کاهش آسیب‌های سیل استفاده می‌شود می‌توان به ساخت جاده‌های مرتفع و شناور اشاره کرد که نه‌تنها به افزایش قابلیت حمل‌ونقل و جابه‌جایی هنگام بحران کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به‌عنوان پناهگاه و مانع حفاظتی در برابر سیلاب عمل کنند.
جاده‌های مرتفع بالاتر از سطح زمین ساخته می‌شوند و هنگام وقوع سیلاب قابلیت عملکرد خود را حفظ می‌کنند. ارتفاع این جاده‌ها موجب می‌شود که احتمال زیر آب رفتن آنها کمتر باشد و در نتیجه، ارتباط حیاتی برای خدمات اورژانسی و جابه‌جایی ساکنان هنگام وقوع سیلاب فراهم می‌شود، همچنین جاده‌های مرتفع می‌توانند وسایل نقلیه را از مناطق پرجمعیت دور کنند که این موضوع علاوه‌بر افزایش ایمنی، برای عابران پیاده و دوچرخه‌سواران نیز مؤثر است.
جاده‌های شناور نوع جدیدی از جاده‌ها هستند که به‌منظور تطابق با تغییرات سطح آب طراحی شده‌اند و می‌توانند در مناطق مستعد سیلاب‌های مداوم بسیار مفید باشند. این جاده‌ها روی زیرساخت‌های قابل حرکت قرار می‌گیرند که هنگام وقوع سیل امکان حرکت و بهره‌گیری از مسیرهای تخلیه آب و نفوذ به زمین را فراهم می‌کند.
پناهگاه‌های اضطراری
جاده‌ها به‌ویژه جاده‌های مرتفع می‌توانند هنگام سیل به‌عنوان پناهگاه‌های موقت عمل کنند و مکانی امن برای مردم و دام‌ها فراهم آورند. جاده‌ها در بسیاری از شهرها به اندازه کافی ارتفاع دارند تا از آب‌های سیلابی بالاتر باشند و مسیر لازم برای تخلیه اضطراری شهر را مهیا کنند. برنامه‌ریزی استراتژیک شبکه‌های جاده‌ای در شهرهای سیل‌خیز شامل ایجاد مسیرهای مرتفع است که به‌طور مستقیم به پناهگاه‌های اضطراری مشخص منتهی می‌شوند و دسترسی سریع به پناهگاه‌ها را برای مردم تضمین می‌کنند.
جاده‌ها همچنین می‌توانند در مقابله با بعضی سیل‌ها به‌عنوان مانع عمل کنند و به‌طور موقت آب‌های سیلابی را محصور کنند و از این طریق مناطق پایین‌دست را از ورود سیلاب محافظت کنند تا زمانی که آب به‌تدریج تخلیه شود. این عملکرد به‌ویژه در مناطقی که شبکه‌های جاده‌ای با نواحی مستعد سیلاب تداخل دارند، اهمیت زیادی دارد.
اولویت‌بندی توسعه جاده‌ها
مناطق مستعد سیل بهتر است توسعه و افزایش ارتفاع را که به پناهگاه‌های اضطراری مشخص متصل هستند، در اولویت برنامه‌های توسعه قرار دهند. ایجاد بدنه‌های جاده‌ای بلند در نواحی کم‌ارتفاع به ایجاد مسیرهای ایمن و پناهگاه‌های موقت در طول وقوع سیلاب و در روزهای پس از سیلاب کمک می‌کند. یکی از اولویت‌ها در توسعه جاده‌ها، مسیرهایی است که به پناهگاه‌های اضطراری مشخص متصل می‌شوند. در تهیه برنامه توسعه جاده‌ها، شبکه جاده‌ای باید به‌گونه‌ای طراحی شود که افراد به‌ویژه زنان، کودکان و افراد کم‌توان و ناتوان، همچنین دام‌ها بتوانند به‌راحتی و در فاصله کوتاه به مکان‌های امن دسترسی پیدا کنند.
توسعه جاده باید بخشی از برنامه‌ریزی مدیریت ریسک بلایای طبیعی باشد. در طراحی جاده‌های جدید به جاده‌های پایین‌ترین نواحی توجه می‌شود و ارتفاع آنها را به حداقل مشخصات طراحی یعنی یک‌بیستم سطح سیلاب سال به‌علاوه ۰.۳ متر افزایش می‌دهند. علاوه‌بر بالا بردن ارتفاع جاده‌ها در بخش‌های کم‌ارتفاع، سیل‌بندهایی در امتداد جاده‌های داخلی در نظر گرفته می‌شود تا در طول سیلاب‌ها و وقوع آب‌گرفتگی پناهی برای مردم و دام‌ها فراهم کنند. در ادامه به شهرهایی اشاره می‌شود که توانسته‌اند استراتژی‌های مدیریت آب و جلوگیری از سیلاب را با موفقیت در جاده‌هایشان اجرا کنند.
آمستردام، هلند
آمستردام به‌طور طبیعی در پایین‌ترین ارتفاع از سطح دریا قرار دارد و به همین دلیل به مجموعه‌ای از کانال‌ها، دیواره‌های طبیعی و زیرساخت‌های پیشرفته برای مدیریت آب متکی است. این شهر دارای یک سیستم پیچیده از قنات‌ها و کانال‌ها است که به جمع‌آوری و هدایت آب باران کمک می‌کند. طراحی جاده‌ها و خیابان‌های شهر به‌گونه‌ای است که باران به‌سرعت از سطح خیابان‌ها به سمت این کانال‌ها هدایت می‌شود تا خطر آب‌گرفتگی به حداقل برسد، علاوه‌بر این، آمستردام به‌تازگی پروژه‌هایی را برای افزایش ظرفیت جاده‌ها و تقویت زیرساخت‌ها در برابر تغییرات اقلیمی و افزایش آب دریا آغاز کرده است.
آمستردام به‌دنبال تشویق به استفاده از فضاهای سبز و طراحی‌های پایدار، باغ‌های بارانی و بام‌های سبز را در سراسر شهر ایجاد کرده است که به جذب و نگهداری آب باران کمک می‌کنند و به همین دلیل به‌عنوان یکی از الگوهای موفق در مدیریت آب و جلوگیری از سیلاب به‌شمار می‌آید.
سیدنی، استرالیا
سیدنی یکی از شهرهای پرجمعیت استرالیا است که همواره با چالش‌های مربوط به سیلاب ناشی از بارش‌های شدید روبه‌رو است. این شهر با طراحی دقیق زیرساخت‌ها و جاده‌ها که شامل کانال‌های مخصوص جمع‌آوری آب، پل‌ها و خیابان‌های مقاوم در برابر آب است، توانسته است اثرات سیلاب‌ها را به حداقل برساند. در سال‌های اخیر، سیدنی به سمت رویکردهای پایدار و استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای مدیریت آب حرکت کرده است و معابر و جاده‌های شهری را به‌گونه‌ای بازطراحی کرده است که بتوانند آب باران را به‌صورت مؤثر و سریع جمع‌آوری و از ورودی‌های سیستم فاضلاب شهری خارج کنند.
توکیو، ژاپن
کلان‌شهر توکیو در سال‌های اخیر در رویارویی با مشکلات محیطی و سیلاب‌های شدید آسیب‌پذیر بوده است و به همین دلیل سرمایه‌گذاری‌های سنگینی بر سیستم‌های پیچیده مدیریت آب باران انجام داده است که شامل سیستم‌های زیرزمینی برای ذخیره و هدایت آب باران می‌شود. این سیستم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده استکه از ورود آب باران به خیابان‌ها و آب‌گرفتگی معابر جلوگیری کند. نهرها و کانال‌های متعددی در سراسر شهر موجود است که به مدیریت رواناب‌ها کمک می‌کند.
از سوی دیگر، توکیو بر توسعه زیرساخت‌های مقاوم در برابر سیل و بهبود طراحی‌های شهری تمرکز دارد. کانال تخلیه زیرزمینی بزرگ توکیو یکی از بزرگ‌ترین تأسیسات انحراف آب سیلابی در جهان است که در عمق زمین قرار دارد و سیلاب‌ها را در منطقه شهری تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد. توکیو همچنین از یک سیستم تونل سیلاب استفاده می‌کند که رواناب اضافی را به رود ادو هدایت می‌کند که نمونه‌ای از راه‌حل‌های مهندسی نوآورانه در مدیریت سیلاب به‌شمار می‌رود.
میامی، ایالات متحده آمریکا
موقعیت جغرافیایی میامی آن را در معرض طوفان‌های استوایی و افزایش سطح دریای ناشی از تغییرات اقلیمی قرار داده است و با خطرات سیلاب شدیدی روبه‌رو است. این شهر در سال‌های اخیر پروژه‌های مختلفی را برای کاهش آسیب‌های سیلاب راه‌اندازی کرده است که طراحی جاده‌های مرتفع و ایجاد کانال‌های جمع‌آوری آب، یکی از این اقدامات کلیدی برای مدیریت آب باران و جلوگیری از آب‌گرفتگی است.
شهرداری میامی همکاری تنگاتنگی با متخصصان محیط‌زیست دارد تا راهکارهای نوینی برای حمل‌ونقل جاده‌ای و مدیریت آب در برابر شرایط اقلیمی ایجاد کند. راهکارهای نوین همچون استفاده از فناوری‌های جدید در طراحی زیرساخت‌های مقاوم در برابر سیل نیز در این شهر در حال اجرا است. این اقدامات به میامی کمک کرده است تا با چالش‌های ناشی از سیلاب بهتر مقابله کند و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود ببخشد.
سنگاپور
سنگاپور به سیستم‌های پیشرفته زهکشی شهری خود شناخته می‌شود که شامل شبکه‌ای گسترده از کانال‌ها، چاه‌ها و مخازن زیرزمینی برای مدیریت بارش‌های سنگین است. این کشور در کارخانه‌های تصفیه فاضلاب پیشرفته و استانداردهای سخت کیفیت آب سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده است و این امر آن را به یک الگو برای مدیریت آب شهری در سطح جهانی تبدیل کرده است. سیستم‌های زهکشی سنگاپور قادر به انحراف و ذخیره مؤثر آب باران در طول طوفان است و خطرات سیلاب را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
بنگلور، هندوستان
بنگلور یکی از سریع‌ترین شهرهای در حال رشد در جهان است که به‌دلیل بارش‌های شدید و تغییرات اقلیمی با چالش‌های بسیاری در زمینه سیلاب روبه‌رو است. این شهر به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، در برابر سیلاب‌های شدید آسیب‌پذیر است و ضرورت طراحی زیرساخت‌ها برای مدیریت آب باران به‌شدت احساس می‌شود. دولت محلی با تدوین برنامه‌های زیرساختی شامل ساخت کانال‌های جدید، افزایش ظرفیت سیستم‌های فاضلاب و ایجاد معابر مناسب، سعی در بهبود وضعیت داشته است.
مکزیکوسیتی، مکزیک
مکزیکوسیتی در پاسخ به طوفان‌های مکرر و آب‌وهوای شدید، ابتکار «خیابان سبز» را راه‌اندازی کرده است که بر بهبود زهکشی از طریق نصب سطوح نفوذپذیر و زیرساخت‌های سبز تمرکز دارد. این پروژه علاوه‌بر افزایش ایمنی عابران پیاده، به‌طور مؤثری رواناب‌های طوفانی را مدیریت می‌کند و اثرات گرمای شهری را کاهش می‌دهد.
شیکاگو، ایالات متحده آمریکا
شیکاگو پروژه‌های مختلفی را برای استفاده از مصالح نفوذپذیر به‌منظور مقابله با مشکلات سیلاب در شبکه گسترده‌ای از کوچه‌ها و خیابان‌های خود پیاده‌سازی کرده است. این شهر برنامه‌های آزمایشی را توسعه داده است که در آن کوچه‌ها به‌طور کامل با بتن‌های نفوذپذیر روسازی می‌شود، به‌طوری که رواناب طوفانی به‌طور مستقیم از طریق خیابان به زمین زیر آن جریان پیدا کند و آب‌گرفتگی را به حداقل برساند.
کپنهاگ، دانمارک
کپنهاگ به‌دلیل پروژه‌های نوین مدیریت آب باران در سطح جهانی شناخته شده است. این شهر به‌طور گسترده‌ای از مواد نفوذپذیر در خیابان‌ها و فضاهای عمومی استفاده می‌کند و طراحی محیطی آن از جمله ایجاد خیابان‌های سبز و آب‌نماها، به این شهر کمک کرده است تا رواناب‌های طوفانی را جمع‌آوری و از آنها برای آبیاری گیاهان و فضاهای سبز استفاده کند، علاوه‌بر این، کپنهاگ به‌دنبال تبدیل مناطق کم‌ارتفاع به فضاهای قابل استفاده هنگام بارش باران است که بدون آسیب رساندن به زیبایی شهر، کارایی قابل‌قبولی در مقابله با سیلاب داشته باشد.
ملبورن، استرالیا
شهر ملبورن پیشگام در استفاده از سیستم‌های جمع‌آوری باران و آبیاری با آب باران در سطح شهر است که با استفاده از سطوح نفوذپذیر در پیاده‌روها و جاده‌ها موفق به کاهش سیلاب‌های ناشی از بارش‌های شدید شده است. تلاش‌های این شهر برای گسترش باغ‌های بارانی و فضای سبز برای بهینه‌سازی مدیریت آب باران نتایج چشمگیری داشته است و با جذب رواناب توانسته است مدیریت منابع آبی شهر و حفاظت از محیط زیست را بهبود دهد.
نظر شما