به گزارش خبرگزاری ایمنا، بهمن نامورمطلق در هفتادمین نشست از سلسله نشست‌های وبیناری بازآفرینی شهری با موضوع «اسطوره و مرمت در بافت تاریخی» که به همت محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان، به‌عنوان رئیس دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور برگزار شد، اظهار کرد: شهرها بزرگترین و پیچیده‌ترین متون انسانی هستند که نیازمند بررسی عمیق و چندوجهی از دیدگاه‌های مختلف علمی است.
وی افزود: مدیران شهری، با بهره‌گیری از دانش تخصصی، می‌توانند مدیریت دانایی‌محور را در حوزه بافت‌های تاریخی و فرهنگی تقویت کنند و تعامل میان دانشگاه‌ها و نهادهای اجرایی، به‌ویژه شهرداری‌ها می‌تواند منجر به ایجاد نظریه‌های بومی و مکتب‌های خاص برای حفاظت و بهره‌برداری از آثار تاریخی شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ظرفیت عظیم میراث تاریخی ایران تاکید کرد: ایران با بیش از یک میلیون اثر تاریخی پراکنده در سراسر کشور، یکی از غنی‌ترین کشورها از نظر میراث فرهنگی است و این آثار نشان‌دهنده تاریخ پیوسته و تمدنی است که از گذشته‌های دور تا امروز بدون انقطاع ادامه یافته است.
نامورمطلق با انتقاد از استفاده از الگوهای توسعه شهری وارداتی گفت: باید نظریه‌پرداز باشیم و از میراث کشور به گونه‌ای بهره ببریم که الگوی دیگران شویم، همچنین انفصال میان نهادهای علمی و اجرایی یکی از موانع جدی در این زمینه است و امیدواریم تعاملات سازنده میان این نهادها تقویت شود.
وی با اشاره به چند معنایی بودن واژگان ادامه داد: اسطوره و مرمت در ترکیب با یکدیگر، لایه‌های تازه‌ای از معنا ایجاد می‌کنند و اسطوره‌ها می‌توانند به‌عنوان روایات و حافظه جمعی، در درک ارزش‌های تاریخی و فرهنگی کمک کند و مرمت نیز به حفظ این ارزش‌ها در دنیای امروز یاری می‌رساند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر لزوم تبادل نظر میان دانشگاهیان و مدیران شهری خاطرنشان کرد: با بهره‌گیری از سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی کشور، رویکردهای بومی و پایدار باید در مدیریت شهری توسعه پیدا کند، همچنین حضور گردشگران به‌عنوان عاملی مؤثر در بهره‌برداری از این سرمایه‌ها و ایجاد ارزش‌افزوده برای شهرها باید مورد توجه قرار گیرد.
نامورمطلق با اشاره به اهمیت پیوند اسطوره و مرمت گفت: مرمت‌کاران بزرگی در تاریخ داریم، اما هیچ‌گاه آن‌ها را به‌عنوان شخصیت‌های اسطوره‌ای معرفی نکرده‌ایم؛ درحالی‌که معمارانی همچون شیخ بهایی یا علی‌اکبر اصفهانی به اسطوره‌های شهرسازی و معماری تبدیل شده‌اند، اما مرمت‌کاران بزرگ ما ناشناخته مانده‌اند.
وی افزود: بی‌توجهی به مرمت‌کاران و گفتمان‌سازی نکردن برای معرفی آن‌ها، موجب شده است نسل جوان الگویی مشخص در این زمینه نداشته باشد و گفتمان‌سازی در مرمت نه‌تنها به برجسته‌سازی این شخصیت‌ها کمک می‌کند، بلکه موجب تقویت حس تعلق شهروندان به میراث تاریخی شهرهای خود می‌شود، در این راستا برای ارتقای جایگاه مرمت در جامعه باید روش‌هایی برای فرهنگ‌سازی و تبلیغ آثار مرمت‌شده اتخاذ شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به مفهومی به نام «مرمت‌های اسطوره‌ای» تاکید کرد: مرمت‌های اسطوره‌ای شامل آثاری است که به‌گونه‌ای برجسته مرمت شده و به‌عنوان الگویی برای دیگران قابل‌استفاده است.
بسیاری از کشورها بافت‌های تاریخی خود را به فرصت‌های اقتصادی تبدیل کرده‌اند
نامورمطلق روایت‌سازی را یکی از عوامل کلیدی در اسطوره‌سازی دانست و گفت: برای تبدیل مرمت یا مرمت‌کار به اسطوره باید روایتی جذاب و الهام‌بخش در مورد آن ساخته و میان مردم توزیع شود؛ اسطوره‌ها بدون روایت امکان ظهور ندارند و کشورهای غربی در این زمینه موفق‌تر عمل کرده‌اند، زیرا از ابزارهای تبلیغاتی و گفتمان‌سازی به‌خوبی بهره می‌برند.
وی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در ایران برای ایجاد مرمت‌های اسطوره‌ای ادامه داد: در کشور آثاری داریم که به دلیل شکوه و روایت تاریخی می‌تواند به آثار اسطوره‌ای تبدیل شود، همچون تخت جمشید یا نقش جهان، اما آیا توانسته‌ایم مرمت‌های بی‌نقص و زبانزد شده‌ای برای این آثار انجام دهیم؟ این‌گونه مرمت‌ها می‌تواند کارکرد اسطوره‌ای داشته و به الگوی جهانی تبدیل شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اهمیت گفتمان‌سازی، برجسته‌سازی مرمت‌کاران و ایجاد روایت‌های اسطوره‌ای خاطرنشان کرد: برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی کشور باید مرمت را از یک فعالیت فنی صرف به یک گفتمان فرهنگی و الهام‌بخش تبدیل کنیم.
نامورمطلق با تاکید بر اهمیت دوگانه ساخت و مرمت گفت: مرمت بدون ساختن ممکن نیست؛ انسان موجودی خلاق است که به واسطه خلاقیت خود، از سایر موجودات متمایز می‌شود، این خلاقیت، تمدن بشری را شکل داده و شهرها و آثار تاریخی، نماد این آفرینش‌ها هستند.
وی با اشاره به نقش زمان در فرسایش آثار تاریخی اضافه کرد: زمان به‌عنوان عاملی مخرب، تهدیدی جدی برای میراث فرهنگی محسوب می‌شود و مرمت‌گران همچون قهرمانانی اسطوره‌ای در برابر این تهدید ایستادگی می‌کنند تا آثار تاریخی و فرهنگی را از نابودی نجات دهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: در جهان‌بینی اسلامی و سنتی، انسان خالق نیست، بلکه واسطه‌ای برای تجلی فیض الهی است؛ خلق، چه در شکل تکوینی و چه تشریعی، با اراده الهی انجام می‌شود و این نگاه، نقش انسان را در مرمت و بازآفرینی، به شکلی عمیق‌تر معنادار می‌کند.
نامورمطلق اظهار داشت: هر عنصری که جامعه را تهدید کند، به‌طور طبیعی طرد می‌شود و اگر بافت‌های تاریخی به‌عنوان مکانی ناامن یا بی‌ارزش تلقی شود، جامعه تلاش خواهد کرد آن‌ها را از بین ببرد، اما اگر به ارزش‌های هویتی، زیبایی‌شناختی و اقتصادی این آثار پی ببریم، آن‌ها به فرصتی برای پیشرفت شهر تبدیل خواهد شد.
وی افزود: برای تحقق این هدف، نیاز به گفتمان‌سازی و تصویرسازی مناسب داریم و باید با همکاری شهرداری‌ها، نهادهای مردمی، آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها، اهمیت بافت‌های تاریخی را به‌عنوان سرمایه‌های ملی و اقتصادی تبیین کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه بسیاری از کشورها بافت‌های تاریخی خود را به فرصت‌های اقتصادی تبدیل کرده‌اند، تاکید کرد: در ایران، آثاری با قدمت چند صد ساله، نماد تمدن‌های بزرگ همچون صفویه و قاجاریه، پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر و توسعه اقتصادی دارد و ثبت جهانی شهر یزد نمونه‌ای از موفقیت در این زمینه است که موجب جلب توجه مردم به ارزش‌های تاریخی و فرهنگی شده است.
نامورمطلق گفت: مرمت، نه‌تنها بازسازی گذشته، بلکه سرمایه‌گذاری برای نسل‌های آینده است و اگر بتوانیم بافت‌های تاریخی را به‌عنوان سرمایه‌های هویتی و اقتصادی معرفی کنیم، شاهد بازسازی این آثار با مشارکت مردمی و افزایش شکوفایی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خواهیم بود.
نظر شما