تأثیر بارش‌های حدی بر وقوع سیلاب در مناطق مختلف کشور

تورج فتحی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه تغییرات اقلیمی به ویژه فعالیت‌های انسان‌ساز سبب تشدید پدیده‌های حدی خشکسالی، کم‌بارشی و وقوع بارش‌های شدید و سیل‌آسا شده است، اظهار کرد: وقوع بارش‌های حدی به ویژه در مقیاس‌های زمانی کوتاه سبب خسارات سنگینی به جوامع انسانی و مناطق پرجمعیت شهری و اکوسیستم‌های طبیعی می‌شود.

وی با بیان اینکه طی دو دهه اخیر به ویژه در سال‌های گذشته به طور کامل قابل لمس است که روند بارش‌ها در کشور دچار تغییرات اساسی شده است، افزود: براساس آمارها بیشتر بارش‌های بهار سال‌جاری که در کشور اتفاق افتاد، بارش‌های حدی بودند که منجر به وقوع سیلاب و سیل‌های مهیب در بسیاری از شهرها و روستا شد.

معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران تاکید کرد: لازم به یادآوری است که طی سال‌های اخیر وقوع سیل در رودخانه کرج در محدوده آبگیر بیلقان، به دلیل بارش‌های حدی و وقوع سیلاب‌های سهمگین اتفاق افتاد و منجر به قطع موقت آب شرب تهران شده بود، این موضوع به این معنا است که نظام‌های بارش‌ها در کشور تغییر کرده است و رژیم بارش از یک فرایند متعارف و متعادل که باید تشکیل رواناب دهد و با نفوذ در زمین بتواند آب‌های زیرزمینی را تغذیه کند، با تغییرات اقلیم و فعالیت‌های انسان‌ساخت دچار تغییر شده است.

وی گفت: مطابق داده‌ها بعضی آبخوان‌ها در کشور به دلیل بارش‌های فصلی تغذیه می‌شود، اما این نظام بارش در دهه‌های گذشته به تدریج با تبدیل به بارش‌های حدی و سیلابی اجازه نفوذ رواناب را در زمین نمی‌دهد، از این‌رو تغذیه منابع آب‌های زیرزمینی که به صورت طبیعی باید تغذیه شود، به دلیل تغییرات بارش‌ها از فصلی به حدی با مشکلات روبه‌رو خواهد شد.

فتحی ادامه داد: طبق مدل‌ها اگر بارندگی‌ها در کشور با رشد ۲۰ درصد مواجه شود، براساس مطالعات انجام شده، پیش‌بینی اثرات تغییرات اقلیمی در کشور نشان می‌دهد که تا ۲۰ سال آینده یعنی حدود سال ۲۰۴۰ میلادی، این میزان بارش‌ها نمی‌تواند برای تغذیه آب‌های زیرزمینی اثرات مثبتی داشته باشد، چراکه بارندگی‌ها به طور معمول سیلابی و حدی است و در مدت زمان بسیار کوتاه بارش‌های شدید تجربه می‌شود.

وی تاکید کرد: بارش‌های حدی در مدت بسیار کوتاه سبب بروز خسارت‌های هنگفت خواهد شد، چرا که شاید نتوانیم سیلاب‎‎‌ها را به صورت مقتضی و صحیح مدیریت، ذخیره و جمع‌آوری کنیم.

معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران تغییرات اقلیم و فعالیت‌های انسان‌ساز را یکی از دلایل اصلی تغییر روند بارش‌های کشور و تبدیل آن به بارش‌های حدی و سیلابی دانست و خاطرنشان کرد: برای مقابله با سیلاب باید تمام توان خود را به کار ببندیم تا طرح‌هایی را اجرا کنیم که در آن پوشش گیاهی موجود در کوهستان، دشت، مرتع و جنگل حفظ شود، چرا که به هر میزان پوشش گیاهی، فرسایش خاک و قطع درختان بر اثر وقوع این رویدادها تضعیف شود، بی‌گمان سیل‌های خطرناکی در انتظار مناطق مختلف کشور خواهد بود.