به گزارش خبرگزاری ایمنا، فوتبال، به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرتماشاگرترین ورزش‌های جهان، قدرت بی‌نظیری در ایجاد وحدت میان مردم از اقوام و فرهنگ‌های گوناگون دارد. این ورزش نه‌تنها در میادین ورزشی، بلکه در سطح اجتماعی و فرهنگی نیز می‌تواند مردم را به هم نزدیک کند. اما با وجود این پتانسیل، نژادپرستی همچنان به عنوان یکی از مشکلات اساسی و مداوم در فوتبال به‌شمار می‌رود. نژادپرستی در این ورزش، از گذشته تا امروز، چالشی پیچیده و مقاوم است که گاه با توهین‌های علنی در استادیوم‌ها و گاه با حملات آنلاین نمود پیدا می‌کند.
تاریخچه نژادپرستی در فوتبال
نژادپرستی در فوتبال از دهه‌ها قبل، به‌ویژه در اروپا، به شکل‌های مختلف وجود داشته است. در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، بازیکنان سیاه‌پوست به‌طور مداوم در معرض توهین‌های نژادی قرار می‌گرفتند. هواداران فوتبال، به ویژه در انگلیس و برخی کشورهای اروپایی، به‌طور علنی شعارها و الفاظ نژادپرستانه سر می‌دادند. بازیکنانی همچون جان بارنز در انگلیس یا پاتریک ویرا از جمله افرادی بودند که هدف این حملات قرار گرفتند. جان بارنز حتی با پرتاب موز به سمتش مواجه شد، حرکتی که نمادی از نژادپرستی نسبت به افراد سیاه‌پوست است.
از آن زمان تاکنون، موارد نژادپرستی در فوتبال همچنان ادامه داشته است. اگرچه فیفا و یوفا در دهه‌های اخیر سعی کرده‌اند با اتخاذ مواضع جدی و ایجاد کمپین‌های ضدنژادپرستی این معضل را کنترل کنند، اما هنوز هم فوتبال حرفه‌ای شاهد رفتارهای نژادپرستانه است. در سال‌های اخیر، بازیکنان مشهوری نظیر وینیسیوس جونیور از رئال مادرید به‌طور مکرر هدف توهین‌های نژادی در مسابقات لالیگا قرار گرفته‌اند. واکنش نهادهای فوتبالی نسبت به این اتفاقات ناکافی تلقی شده و این موضوع باعث شد تا نهادهایی همچون فیفا و یوفا با فشار بیشتری مواجه شوند. این وقایع نشان می‌دهند که چالش نژادپرستی همچنان پابرجاست و نیاز به اقدامات جدی‌تر و مؤثرتری وجود دارد.
گزارش‌های اخیر و افزایش آمار نژادپرستی در فوتبال
تازه‌ترین گزارش‌ها از سازمان Kick It Out در فصل ۲۰۲۴-۲۰۲۳ نشان می‌دهد که میزان نژادپرستی در فوتبال همچنان رو به افزایش است. این سازمان رکورد ۱،۳۳۲ گزارش از رفتارهای تبعیض‌آمیز را دریافت کرده است که بالاترین تعداد گزارش در یک فصل است. این آمار، نشان‌دهنده افزایش ۳۲ درصدی نسبت به فصل گذشته و بیش از دو برابر تعداد ۶۱۰ گزارشی است که در فصل ۲۰۲۲-۲۰۲۱ ثبت شده بود، همچنین آمار نشان می‌دهد که نژادپرستی همچنان شایع‌ترین نوع تبعیض در فوتبال است، به‌طوری که گزارش‌ها درباره سوءاستفاده‌های نژادی ۴۷ درصد افزایش یافته و به ۷۳۱ مورد رسیده است.
در سطح فوتبال پایه، گزارش‌های مربوط به تبعیض نیز ۲۵ درصد افزایش یافته و از ۲۴۲ مورد به ۳۰۳ مورد رسیده است، همچنین در شبکه‌های اجتماعی، گزارش‌ها بیش از دو برابر شده و از ۲۸۱ مورد به ۵۸۹ مورد افزایش یافته است. اگرچه تعداد گزارش‌های مربوط به فوتبال حرفه‌ای به‌طور جزئی کاهش یافته و از ۴۸۴ به ۴۴۰ رسیده است، اما مجموع گزارش‌های دریافت شده همچنان در حال افزایش است.
اقدامات بین‌المللی و محلی برای مقابله با نژادپرستی
برای مقابله با نژادپرستی در فوتبال، نهادهای مختلفی تلاش کرده‌اند اقداماتی مؤثر اتخاذ کنند. فیفا و یوفا به عنوان بزرگترین سازمان‌های فوتبالی جهان، کمپین‌ها و برنامه‌هایی برای مقابله با این معضل راه‌اندازی کرده‌اند. به عنوان مثال، کمپین «No Room for Racism» لیگ برتر انگلیس تلاش می‌کند تا آگاهی عمومی را افزایش دهد و فضای ورزشی عادلانه‌تری ایجاد کند، همچنین لیگ برتر برنامه‌هایی برای ارتقای تنوع در زمینه مربیگری و داوری ایجاد کرده است که بیش از ۴۴ هزار نفر از جوامع مختلف از این برنامه‌ها بهره برده‌اند.
در سطح جهانی، فیفا در سال ۲۰۲۴ اقدام به تقویت قوانین و دستورالعمل‌های انضباطی علیه نژادپرستی کرده است. این قوانین شامل جریمه‌های سنگین‌تر برای باشگاه‌هایی است که هوادارانشان درگیر رفتارهای نژادپرستانه می‌شوند و حتی ممکن است به باخت فنی باشگاه در مسابقه بینجامد، علاوه بر این، سازمان در تلاش است تا قوانین مربوط به نژادپرستی را در کشورهای مختلف به‌عنوان جرمی کیفری به رسمیت بشناسد و مجازات‌های مناسب اعمال کند.
فرهنگ‌سازی کافی در این زمینه انجام نشده است
با وجود این تلاش‌ها، هنوز نژادپرستی به عنوان چالشی جدی در فوتبال اروپا باقی مانده است. اگرچه برخی از این اقدامات مؤثر بوده‌اند، اما بسیاری از آن‌ها بیشتر حالت واکنشی داشته‌اند و تمرکز اصلی آن‌ها بر مجازات افراد خاطی بوده است. در حالی که کارشناسان معتقدند باید به جای تمرکز صرف بر مجازات، روی آموزش و فرهنگ‌سازی در جوامع هواداران و بازیکنان جوان تمرکز شود.
راه‌حل‌های پیشنهادی برای مقابله مؤثر با نژادپرستی شامل برنامه‌های آموزشی فراگیر، افزایش تعامل میان نهادهای ورزشی با مدارس و جوامع محلی، و ایجاد سیاست‌های سختگیرانه‌تر انضباطی است، همچنین نیاز است تا باشگاه‌ها و لیگ‌ها به جای اقدامات کوتاه‌مدت و موقتی، برنامه‌های طولانی‌مدتی برای ارتقای فرهنگ احترام و برابری در فضای فوتبال اجرا کنند.
فوتبال نماد احترام و برابری
فوتبال باید به عنوان یک ورزش جهانی و متحدکننده به الگویی برای احترام و برابری تبدیل شود. با همکاری نهادهای فوتبالی، هواداران، و بازیکنان، می‌توان امید داشت که فضای فوتبال عاری از نژادپرستی و تبعیض شود. این هدف تنها با اجرای برنامه‌های آموزشی گسترده، اعمال قوانین سختگیرانه و حمایت همگانی از ارزش‌های انسانی محقق خواهد شد. فوتبال، در نهایت باید میدانی برای عدالت و احترام باشد تا تمام افراد فارغ از نژاد و قومیت بتوانند از آن لذت ببرند.
نظر شما